سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێنتکرنا دیرووکا شۆڕشێ د بەردەوامیا کارێ خوەیێ تۆمارکرن و ئەرشیفکرنا دیرووکا شۆڕشێ دا ل 24/11/2022، پەردێ ل سەر ژیانا شۆڕشگێریا پێشمەرگێ دێرین عومەر ئێمینکی دهەلینیت و ب ڕێیا دیدارەکا ڤیدیۆیی، دیرووکا خەباتا وی تۆماردکەت و ژ ناڤچوونێ دپارێزیت.
عومه‌ر عومه‌ر ڕەشۆ یێ ناڤدار ب عومه‌ر ئێمینکی، ل ساڵا ١٩٤٦ ل گوندێ ئێمینکێ یێ سه‌ر ب ناحیا زاویته ڤه‌هاتیە سەر دنیایێ. ژ بەر ڕه‌وشا وان یا وی ده‌می، ئه‌و ب تنێ شیاییە 6 مەها ل گوندێ ئێتوتێ بچیتە قوتابخانێ.
ل دەستپێکا بزاڤ و چالاکیێن پارتی ل گوندێ ئێمینکێ، ب ڕێیا رەحمەتیێ سلێمان بۆتی و هیرۆ یاقوب بانی بووینە. وی ده‌می پتر ژ ٣٠ کەسان ژ گوندێ ئێمینکێ، کو ئێك ژ وان عومه‌ر ئێمینکی بوو، دبنه ئه‌ندامێن ڕێکخستنێن پارتی.
مام عومه‌ر دبێژیت: ل دەستپێکا شۆڕشا ئەیلۆلێ ل ساڵا ١٩٦١ ل گوندێ قەسارا، ل باشوورێ رۆژهه‌لاتێ دهۆکێ، دبیتە شەڕ. ژ گوندێ ئێمینکێ، حەجی محەمەدێ برایێ عومه‌ری، و خالێ وی ئۆسمان، محەمەد عەبدوللایێ بابێ فەریق جەمالی و حەجی عومه‌ر و ڕەشۆ مێرینی پشکداریێ د وی شەڕی دا دکەن. پشتی هینگێ پێشمەرگە خوە ڤەدکێشیته گەلیێ پڵنگی ل چییایێ سپیڕێزی، ل باکوورێ گه‌لیێ دهۆکێ. خەلکێ گوندی ئێمینکێ نان و تری بۆ وان دبەن. پشتی کو حکومه‌تا ئیراقێ ب فرۆکا و تۆپا ده‌ڤه‌رێ دئێخیته بن ئاگرێ خوه و هێزێن پێشمەرگەی دشکێن، گەلەك ژ خەلکێ پشکداری د شەڕی دا کری، خوە ڕادەستی ڕژێمێ دکەن. ئۆسمان و ڕەشۆ مێرینێ ژ لایێ ڕژێمێ ڤە دهێنە گرتن.
هینگێ مەلا قاسمێ ئێمیکی ل زاخۆ بوو، دەمێ زاخۆ هاتیە ئازادکرن، ئه‌و بۆ ده‌مه‌کێ کێم دبیتە دەڤەردارێ زاخۆ و پشتی هینگێ د گەل عیسێ سوار دمینیت و ل دەڤەرا زاخۆ درێژیێ ب خەباتا خوە ددەت هەتا ساڵا ١٩٦٤، پشتی هینگێ دهێتە هێزا شێخان و دبیتە فه‌رماندێ سریه‌کا پێشمه‌رگه‌ی.
پشتی ل بهارا ساڵا ١٩٦٢ بارزانیێ نەمر ژ دەڤەرا بەرواری بالا دزڤڕیته ده‌ڤه‌را به‌رواری ژێری و مزووری، محەمەدێ برایێ عومه‌ری و محەمەد عەبدوللا و عادل ل شەڕێ ل سەر بریفکا دگەهنە هێزێن پێشمەرگەی.
ل ساڵا ١٩٦٣، هێرشا هەردوو سوپایێن سوریێ و ئیراقێ و جاشا دهێتە سەر دەڤەرێ. وی چاخی بارەگایێ غازیێ حاجی مەلۆی ل گوندێ خوڕکی بوو. هینگێ هەژمارەکا کەس و کارێن عومه‌ری دبنه پێشمەرگە. خه‌لکێ گوندێ ئێمینکێ ژ بەر بومبوبارانا فڕۆکێن ڕژێمێ نەچاردبن کو مالێن خوە ببەنە شکەفتنا سیخوڕی بەرامبەری گوندێ ئێمینکێ. پاشی ل پایزێ ئه‌و نەچاردبن کو مالێن خوە ببەنە گوندێ دۆستەکا ل دەشتێ.
دەمێ واحدێ حاجی مەلۆی ل ساڵا ١٩٦٣ خوە ڕادەستی حکومه‌تا ئیراقێ دکه‌ت، ئێدی ده‌ڤه‌ر ڤاڵا دبیت و ده‌لیڤه بۆ دوژمنی په‌یدا دبیت و هێرشەکا مه‌زن دکه‌ته سەر وێ دەڤەرێ و پڕانیا ده‌ڤه‌را مزووریا دکه‌ڤیته ده‌ستێ دوژمنی. د ڤی ده‌می دا عومه‌ر ئێمینکی و کەس وکارێن خوە، نەچاردبن کو جارەکا دی مالێن خوه بارکەن و ببەنە خریبکی ل نێزیکی گوندێ سپیندارا به‌رواری ژێریا. پاشی پشتی دهێنەڤە ئێمیکێ، لێ ژ وێرێ ژی نەچاردبن کو بچنه دهۆکێ.
پشتی ده‌مه‌کی کو پێشمه‌رگه ده‌ڤه‌رێ کۆنترۆل دکه‌ت و بارەگایێن پێشمه‌رگه‌ی لێ تێنه‌ڤه ڤه‌کرن، ئه‌و جاره‌کادی ڤەدگەڕنەڤە گوندێ خوە و گەلەك ژ خەلکێ گوندی دبنه پێشمەرگە.
پشتی مەلا قاسمێ ئێمینکی ژ هێزا زاخۆ دهێتە هێزا شێخان، عومه‌ر ئیمینکی ژی ل ساڵا ١٩٦٤ ل سریا وی دبیتە پێشمەرگە.
پاشی عومه‌ر ئێمیکێ، خورشید حەکیم، ئەحمەد داود تەڵوەیی و مەحمود عەبدولرەحمان ل مەها ئێکا ساڵا ١٩٦٦ ل سەر داخوازا شۆڕشێ دچنه گلاله و پاشی حاجی ئومەران. ل وێرێ هەژمارا وان دبیتە ٣٠٠ کەس و ب تۆمبێلان بۆ ده‌مێ سێ شەڤا د ناڤ ئاخا ڕۆژهه‌لاتێ کوردستانێ ڕا دچن تا کو دگه‌هنه گونده‌کی کو دبیت ناڤێ وی ساجی بیت، کو دکەڤیتە بەرامبەری پێنجوین، ئه‌و ل وێرێ ڕادوەستن.
عومه‌ر ئێمینکی، ل وێرێ وەیسی بانی دبینیت. وەیسی دبێژیتە وی، کو ئەو یێن دگەل مەلا مستەفای هاتین و ئه‌ڤ هێزا 300 که‌سی ب سه‌رپه‌رشتیا مه‌لا مسته‌فایه و ئه‌و بخوه ژی نوکه یێ لگه‌ل مه دا. ئەو هێزه ١٦ ڕۆژا ل وی گوندی دمینیت، پشتی هینگێ هەژمارەکا مەزن ژ تڤەنگێن بڕنۆ بۆ وان دگەهنە وێرێ. پشتی ئەو تڤەنگێن خوە وەردگرن، دگەل وان هێزێن دگەل بارزانی، ل سنووری ده‌رباز دبن و دچنە دەڤەرا پێنجوین. ژ وێرێ ژی دچنه ماوات، قەلادزێ، سەنگەسەر، هەتا دگەهنە گوندێ مه‌رگه، بەرامبەر گڵالە. ئه‌و هێزه سێ رۆژا ل وێرێ دمینیت. پشتی هینگێ ل سەر بەرەیێن شەری دهێنه دابەشکرن. پێشمەرگێن دەڤەرا مزووریا دچنە بەتالیۆنا مەلا ئەمینێ بارزانی ل دۆلا ئاکۆ. پێشمەرگێن دەڤەرا دۆسکی، سندی و بەرواریا ژی، ل سەرتیزی و زۆزکی هەتا گەوریا عومه‌ر ئاغای دهێنه جهگیرکرن. پشتی سۆتنا باڵەفرا عبدولسەلام عارفێ سه‌رکۆمارێ ئیراقێ و مرنا وی ل نیسانا ساڵا 1966، برایێ وی عبدالرحمن عارف ل جهێ وی دبیته سه‌رکۆمار.
د ڤی ده‌می دا جاره‌کا دی شەڕێن مەزن ل هندرین، دۆلا ئاکویان، کوڕەکی و هەتا ڕاستا سیدەکان دەستپێدکەن. شەڕێ هندرینی ٤٨ رۆژان ڤەکێشا. عومه‌ر ئێمینکی بخوە ژی پشکداریێ د وی شەڕی دا دکەت. رەحمەتیێ کاك ئیدریس بارزانی سەرپەرشتیا بەرەیێ شەڕی ل گوندێ بەرزێوە دکر. کاك ئیدریس دهنێریتە دویف وەیسی بانی و شەعبان ئەرەدنی ڕا. عومه‌ر ئێمینکی ژی دگەل وان دچیتە دەف کاك ئیدریسی. کاك ئیدریس دبێژیتە وان: من نەهنارتیە دویف هەوە ڕا دا هەوە بهنێرمه شەڕی، لێ هوین سەرقۆل و ئامر سری نە، دێ پشتا پێشمەرگەی ب هەوە گەرم بیت. شەعبان ئەرەدنی دبێژیتە کاك ئیدریسی: نە ئەزبەنی، شەڕ ل کیڤە هەیە، مە بۆ وێرێ بهنێرە. کاك ئیدیس شەهرەزایەکی ددەتە دگەل وان و وان دهنیریتە سەرێ چیایێ هندرینی.
فاخرێ مەحەمەد ئاغایێ مێرگه‌سۆری بەرپرسێ هێزێن پارتیا کۆمۆنیستا ئیراقێ بوو. ئه‌و ژی ل سەرێ چیایی بوون. هەر ئەو بخوە ژی بەرپرسێ بەرەیێ شەڕی بوو. فاخر محەمەد ئاغا جهەکێ ل بنەکاڤلی بۆ وان دەستنیشاندکەت.
هێرشەکا بهێزا دوژمنی ده‌ستپیدکه‌ت بەرەڤ ئەڤرازیا چیای بۆ سەر چه‌په‌رێن وان. دناڤبەرا هێزێن پارتیا کۆمۆنیستا ئیراقێ و یێن پارتی دا گەلیەك هەبوو، جاشێن سەیدێن بنەکاڤلی، وه‌ک شاره‌زا بپێش دوژمنی دکەڤن و د وی گەلی ڕا وان سەردئێخن و ل پشت هێزێن پێشمەرگەی دزڤڕن. پێشمەرگە نەچاردبیت خوە ژ وێ جهێ خوه ڤه‌کێشیت، بۆ گردە سماقێ ل هنداڤی حامیا ڕەواندوزێ بنه‌جی ببیت. ئەوهەتا ڕۆژا پاشتر ل وی گری دمینن.
پشتی ده‌مه‌کی و ل مه‌ها گولانا 1966 هێزێن پێشمەرگەی ب شەڤێ ب پشت هێزێن دوژمنی دکەڤن، سەرەڕای کو، هێزێن دوژمنی نیڤەکا چیایێ هندرینی یا گرتی ژی. هێزێن پێشمەرگەی سێ شەڤ و سێ ڕۆژان خوارن بدەستناکەڤیت و ١٤ رۆژان دشەڕی دا دمینن. لێ رۆژا ١٤ێ ب فه‌رمانا مەلا مستەفای، پێشمه‌رگه سێ تۆپا سەردئێخیتە سەرێ چیای و ل هنداڤی دەرگەلا سلێمان بەگێ ددانیت و سەنگەرێن دوژمنی دئێخیته بن ئاگرێ تۆپا. د هه‌مان ده‌م دا هێرشا پێشمه‌رگه‌ی بۆ سه‌ر دوژمنی ده‌ستپێدکه‌ت. د ماوێ دوو دەمژمێران دا هێزێن پێشمەرگەی پتر ژ ٢٠ سەنگەرێن دوژمنی دگرن. هێزێن دوژمنی دشکێن و به‌ره‌ڤ دیانا و ڕه‌واندزێ ڤه دڕه‌ڤن و پێشمه‌رگه چیایێ هندرینی ژ دوژمنی پاقژ دکەن. د وی شەڕی دا شەعبان ئەرەدنی و خەلیل کارەیی برینداردبن. ئه‌ڤ شکەستنا هێزێن دوژمنی ل هندرینی دبیتە کلیلا شکەستنا هێزێن وان ل هەمی بەرەیێن شەڕی.
پشتی ڤی شەڕی عومه‌ر هەڤالێن خوە ڤەدگەڕنە دۆلا ئاکو. ل وێرێ ژی پشکداریێ د چەند شەرا دا دا دکەت ل گرێ سۆر ل دەف لۆغانێ. د وی شەڕی دا پێنج کەلەخێن دوژمنی ل قادا شەڕی دمینن و دوو سەباز ژی ژ لایێ هێزێن پێشمەرگەی ڤە دهێنە دیلکرن.
پشتی شه‌ڕێ هندرینی و شکه‌ستنا مه‌زنا دوژمنی، ئێدی قه‌ده‌مێن دوژمنی شکه‌ستن و چ بزاڤ ژێ نه‌هاتن، تا کو ل پایزا هه‌مان ساڵێ سه‌رکۆمارێ نوو عبدالرحمن عارف نه‌چاربووی ده‌ست ب دانوستاندنان کری لگه‌ل شۆڕشێ و ئه‌و بخوه هاتی و لگه‌ل بارزانی ڕوونشتی. لێ مخابن دوماهیێ ئه‌و دانوستاندن ژی دبێ ئه‌نجام بوون.
پشتی هینگێ، ل سەر داخوازا مەلا قاسم ئێمینکی و حکمەت عابد، عومه‌ر ئێمینکی و هەڤالێن خوە بۆ دەڤەرا بەهدینان دهێنە ڤەگوهازتن و پشتی سالەك و چار مه‌ها ماینه ل ده‌ڤه‌را سلێمانیێ و باڵه‌کایه‌تی، ژنوو ئه‌و ڤەدگەڕنە مالێن خوە.
ئێدی عومه‌ر و هەڤالێن خوە د گەل مەلا قاسم، ل هێزا شێخان ئەرکێ خوە دبینن. بارەگایێ جەلالیا ل ساڵا ١٩٦٧ ل گوندێ قارقاراڤا بوو، ل پشتا گه‌لیێ دهۆکێ. شه‌ڤه‌کێ هێزێن وان ل گرێ قەسرۆکێ دهاڤێژنە محەمەد حەسەن باجلۆری. عومه‌ر ئێمینکی، مەلا قاسم، نوری، محەمەد عەلی، رەمەزان، کەریمێ حەجی عومه‌ری، ل هه‌وارا محەمەد حەسەنی دچنە گرێ قەسرۆکا. ته‌قه دناڤبه‌را وان و جه‌لالیان دا ڕوودده‌ت و حەسەنێ عەبدولرەحمان باجلۆری کو بەرپرسەکێ جەلالیا بوو بریندار دبیت و هنده‌ک ژ هێزێن جەلالیا بەری هینگێ ژی هاتبوونه کوشتن، ئێدی ئه‌و دڕه‌ڤن و دشکێن.
بەری پەیمانا ١١ ئادارا ساڵا 1970 ب ده‌مه‌کێ کێم، عومه‌ر ئێمینکی دگەل غازیێ حەجی مەلۆی خوه ڕاده‌ستی حکومه‌تا ئیراقێ دکه‌ن. لێ پشتی هینگێ ب دوو مه‌ها ئه‌و ڤەدگەڕیتەڤە ناڤ ڕێزێن شۆڕشێ. دەمێ پەیمانا ١١ ئادارێ دهێتە ڕاگەهاندن، عومه‌ر ئێمینکی دگەل خەلکێ دەڤەرێ پشکداریێ ئەهەنگا و ڕێپیڤانان دا دکەت.
پشتی کو ل ساڵا 1974 جاره‌کا دی شەڕ دەستپێدکەت ڤه، ئه‌و مالا خوە دبەتە کانی کەوکا ل نێزیکی گوندێ کوزۆی و دبیتە فه‌رماندێ فەسیلێ دگەل سریا محەمەد حەسەن سەلیم زێدك، ئەرکێ وی یێ پێشمەرگاتیێ ژی دکەڤیتە گەلیێ موسەکا. عومه‌ر ئێمینکی هەتا شکەستنا شۆڕشێ ل ئادارا 1975 ل وێ دەڤەرێ دمینیت. د وی ماوەی دا ل هنداڤ ئێتویتێ پشکداریێ د شەڕه‌کی دا دکەت. هەروەسا پشکداریێ د شەڕێ بن گەلیێ بێسرێ ژی دا دکەت.
پشتی شۆڕش دشکێت، عومه‌ر ژی وەکی زۆربەی خەلکی، خوە ڕادەستی ڕژێمێ دکەت و ڤەدگەڕیتەڤە سەر گوندێ خوە.
پشتی ل ساڵا ١٩٧٦مەحمود ئێزدی و سلۆ خدر و وەیسی بانی وەکو کادرێن شۆڕشا گولانێ دهێنە دەڤەرێ، عومه‌ر ئێمینکی و براهیمێ عارفی، بڕێکا مەحمود ئێزدی دهێنە ڕێکخستنکرن و دەست ب خەباتا نهێنی دکەن. جارا ئێکێ مەحمەد ئێزدی دگەل سەعید باڵەتەیی، شەریف باڵەتەیی، محەمەد خالد باڵەتەیی، حەجی سالحێ سپینداری و برازایێن خوە، یونس ئێمینکی، عیسا ئێمینکی، سەدیق ئێمینکی و سەعید ئێمینکی دهێتە گوندێ ئێمینکی. وێ جارێ ئەو مختارێ گوندی و جیگرێ وی و دگەل مختارێ بەرێ بهارێ دگرن.
پاشی عومه‌ر داخوازێ ژ مه‌حمودێ دکه‌ت کو وان به‌رده‌ت، ئه‌و ژی وان ئازاد دکه‌ت، لێ تڤەنگێن حکومه‌تا ئیراقێ داینه وان ژ وان دستینیت. ئێدی مەحمود و وەیسی و سلۆ خدر ب بەردەوامی هاتن و چوونا گوندێ ئێمینکێ دکەن.
ل ساڵێن هه‌شتیان و پشتی شۆڕشا گولانێ به‌ره‌ڤ گه‌شبوون ڤه دچیت، هەر چەندە عومه‌ر ئێمینکی نابیتە پێشمەرگە، لێ وەکو بەرگری مللیەکێ چەکدار ئه‌و سەرکێشیا هێزا بەرگری مللیێن گوندێ ئێمینکێ دکەت و رۆلەلێ مەزن د هاریکاریکرنا پێشمەرگەی دا دگێڕیت.
دەمێ ل ساڵا ١٩٨٤هێرشا دوژمنی دچیتە سەر لژنا ناوچا دهۆکێ و زاخۆ، عومه‌ر ئێمینکی ب تڤەنگا خوە ڤە قەستا بەرەیێ کولها بۆتیا دکەت و دوو ڕۆژا ئه‌و د میننه د وی شەڕی دا. پشتی هینگێ هێرشا دوژمنی ژ قاما بابۆخکێ ڤە دچیتە سەر بارەگایێ لژنێ ل گەلناسکێ. عومه‌ر و ١٣ کەس ژ گوندێ ئێمینکێ و لگه‌ل هێزێن شه‌هید سەدیق حه‌جی حسێن باتیفی و تەحسین کەمەکی ل تانا بارەگایێ لژنێ دچن. ل گۆڕستانا گوندێ گەلناسکێ دگەل جاشا دکەڤنە د شەڕی دا و هێزێن جاشا ٥ کەلەخێن خوە ل قادا شەڕی دهێلن و دشکێنن و دڕەڤن. د وی شەڕی دا دەستێ سەکڤان کەمەکی برینداردبیت.
عومه‌ر ئێمینکی ب درێژاهیا خەباتا خوە ب رەنگەکێ بەردەوام ل هه‌وارا هێزێن پێشمەرگەی دا دچیت و ل رۆژا 19 گولانا 1984 پشکداریێ د شەڕێ دۆستەکا ژی دا دکەت. عومه‌ر ئێمینکی، دگەل ٤ هەڤالێن خوە، د وی شەڕی دا ڕۆلەکێ مەزن دگێڕن، ژ بۆ هاریکاری و پشته‌ڤانیا پێشمه‌رگه‌ی.
عومه‌ر ئێمینکی ب بەردەوامی ل هەر جهێ پێشمەرگە ب کەڤیتە د مەترسیەکێ دا، دملدەست ل تانێ دچیت.
پێشمەرگە ژبۆ پاراستنا گوندیان ژ هێرشێن دوژمنی ب شەڤێ د گوندا نەدمان، لێ ل ساڵا ١٩٨٤ مەفرەزەکا پارتیا کۆمۆنیستا ئیراقێ سێ شەڤ و سێ ڕۆژا د گوندێ ئێمینکێ دا دمینن، بێی کو مه‌ترسیا ل سه‌ر گوندی ل به‌رچا بگرن. وان بەری هینگێ ژی ڕێکخراوەکا پارتیا کۆمۆنیستا ئیراقێ ژ هندەك خەلکێ گوندی دامەزراندبوو. عومه‌ر ئێمینکی ژبۆ پاراستنا گوندی و گوندیان، دچنە دەف وێ مەفرەزا پارتیا کۆمۆنیستا ئیراقێ، دا داخوازێ ژ وان بکەن ژ گوندی دەرکەڤن. خەلکێ گوندی ژی ژ پارتیا کۆمۆنیستا ئیراقێ تۆڕە دبن و دبیتە شەڕ دناڤبەرا هەردوو ئالیاندا. ئه‌ڤ ئاریشه گه‌له‌ک ڤه‌دکێشیت و چه‌ند جارا پێشمه‌رگێن پارتیا کۆمۆنیستا ئیراقێ ب چه‌کی و ناما و جۆرێن دی گه‌فا ل گوندی دکه‌ن. دوماهیێ گوندی ئارێشا خوه دگه‌هیننه پارتی و سەیدایێ نەجمدین یوسڤی، کو وی دەمی بەرپرسێ لقێ بوو، وێ کێشی دگەل قاتعێ بەهدینان یێ حزبا پارتیا کۆمۆنیستا ئیراقێ چارەسەردکەت.
ل ناڤەڕاستا سالێن هەشتیان، هنده‌ک پێشمه‌رگه و به‌رگری مللی یێن کو دڤیان ل ناڤبه‌را گوندێن ئێمینکێ و به‌رێ بهار ل جادێ ده‌رباز ببن، ل نێزیك شکەفتا سیخوڕی دکەڤن بۆسا دوژمنی. عومه‌ر ئێمینکێ و خەلکێ گوندی دملدەست ل هه‌وارا وان دچن و نەبتنێ ئه‌و بۆسا دوژمنی ڕادکەن، لێ ئه‌و ره‌بیا دوژمنی یا ل نێزیک گوندێ وان، ئه‌و وێ ژی دده‌نه به‌ر ئاگرێ گوللێن چه‌کێ خوه.
عومه‌ر ئێمینکی ل ده‌ستپێکا ساڵا ١٩٨٧ پشکداریێ د بەرسینگگررنا هێرشا دوژمنی بۆ سەر لژنا شێخان و ئاکرێ، ل سەرێ بەراشی و سپیندارێ دا دکەت. د وی شەڕی دا براهیمێ پسمامێ وی ب سێ گوللا برینداردبیت.
هه‌ر ل ساڵا 1987 گوندێ ئێمینکێ دهێتە چۆلکرن، ژ به‌ر هێرشێن دوژمنی. عومه‌ر ئێمینکی دگەل ١٤ سەرخێزانان مالێن خوە دبەنە گەلیێ پێدە. هه‌ر دوێ ساڵێ دا هێزێن پێشمه‌رگێن لژنا شێخان ب پێشنیارا عومه‌ر ئێمینکی و پشکداریا وی، لگه‌ل 40 پێشمه‌رگ و به‌رگری مللی، تێن ل نێزیکی گوندێ ئێمینکێ بۆسه‌یه‌کێ ل به‌ر هێزێن دوژمنی ددانن. هێزێن دوژمنی تێن و ئه‌و لێدده‌ن. د وی شەڕی دا زریپۆشەکێ و تانگەکێ ژ کار دئێخن و دوو سەربازا ب برینداری دیل دکه‌ن.
د هه‌مان ساڵ دا دوژمن هێرشه‌کا مه‌زن ژ سه‌رێ زاویته‌ڤه به‌ره‌ڤ مالێن پێشمه‌رگا، د وان گه‌لیان دا دبه‌ت. عومه‌ر ئێمینکی و خالد بانی دگەل ١٤ کەسا به‌ره‌ڤ سەرێ زاویتە ڤه دچن. ئەو خوە دکەنە پێنج گرۆپ و سەردکەڤنە سەری، دبینن کو سێ فەوجێن جاشا د گەل سوپایی ژ وان خوارتر دکۆمن و د روینشتینە. هێزێن پێشمەرگەی و بەرگری مللی دەملدەست بەرێ چەکێ خوە ددەنه وان. د ئەنجامێ ڤی شەڕێ دا، ئه‌و ١٧ جاشان ب دیلی دگرن. هه‌روه‌سا هێزێن پێشمەرگەی و بەرگری مللی ٣١ کلاشینکۆفان، ٢ ئاربیجیێن ژمارە ١١، چەند دەمانجە و دووربینا و هەژمارەکا زۆرا تەقەمەنی ژی وەکو دەستکەفت ڕادکەن و ب ده‌هان ته‌رمێن جاش و له‌شکه‌رێن دوژمنی دمیننه ل مه‌یدایان شه‌ڕی.
دەمێ ئەنفال دەستپێدکەن، ئەو هێشتا د گەلیێ پێدە دا بوون. دوژمن هێرشێن خوه ده‌ستپێدکه‌ت، ئەو ژی به‌ره‌ڤ رۆژهه‌لاتی ڤه دچنه دچنه گوندێ ئاتۆشێ، پاشی دچنه سیانێ. بەری ئه‌و بگەهنه سەر رووبارێ زێی، داکو ده‌ربازببن، دوژمن دگه‌هیته سه‌ر زێی و ڕێ ل وان دگریت، لۆما ئه‌و نەچار دبن کو بزڤڕنه چیایێ گارەی. ئەو ١٤ ڕۆژا د دگه‌ل مال و زارۆکێن، دچیاێ گارەی ڕا دمینن. پشتی ڕژێم ل ٦/٩/١٩٨٨ لێبوورینێ ددەت. ئەو نەچاردبن خوە ڕادەستی دوژمنی بکەن. دوژمن وان ل دەستپێکێ دبەتە کەلا ئاکرێ، ژ وێرێ وان دبەنه کەلا نزارکێ و پشتی هینگێ وان دبەن جێژنیکان ل نێزیکی هه‌ولێری.
عومه‌ر و مال و کەس و کارێن خوە دوو سالا ل جێژنیکان دمینن، پشتی هینگێ مالا خوە دئینیته دهۆکێ.
بەری سەرهەلدانێ عومه‌ر و هنده‌ک هه‌ڤالێن خوه یێن کو ل ئه‌نفالان که‌تبوونه ده‌ستێ دوژمنی و نوکه ل دهۆکێ نه، ب ڕێکا سه‌رۆک جاشه‌کی بخوه چه‌کی په‌یدادکه‌ن و ئاماده‌کاریێن سه‌رهلدانێ دکه‌ن.
خالد بانی دگەل هێزەکێ ژ رۆژهه‌لاتێ کوردستانێ هاتیه ده‌ڤه‌را دهۆکێ ب فه‌رمانا سه‌رۆک بارزانی، ژ بۆ ئاماده‌کاریێن سه‌رهلدانێ. خالد و هه‌ڤالێن خوه دچنە سینا شەڕەکێ دکەن، بەری شەری، عومه‌ر هندەك گوللێن ئاربیجیا بۆ وی د هنێریت.
شەڤا بەری سەرهەلدانێ، خالد بانی و حسێن بانی دچنە کانی گولانا دەشتێ. ئەو کەسەکێ دهنێریتە دەف عومه‌ر ئێمینکی وداخوازێ ژ وی دکەت کو هندەك خوارنێ و هەژمارەکا گوللێن ئاربیجیان دگەل خوە ببەت و بچیتە دەف وی ل ناڤ شیڤا. پاشی عومه‌ر ل ناڤ گۆڕستانا گوندێ ئێمینکێ دیتنه‌کێ دناڤبه‌را خالد بانی و جێگرێ براهیم عه‌لی (کو سه‌رۆک جاش بوو) ڕێکتێخیت. ل وێرێ ئەو ڕێکدکەڤن کو پشتی دوو شەڤێن دی خالد و ئەو هێزا دگەل وی، بێنه د دهۆکێ دا و پێکڤە دەست ب سەر هەلدانێ بکەن. عومه‌ر ئێمینکی، ئەحمەد مەلا قاسم، عسمەت ڤێ ڕێکەفتنێ د ناڤبەرا خالد بانی و براهیمێ عەلی دا چێدکەن بریار وەسایە خالد بانی ب برووسکەکێ سەرۆک بارزانی ب ڤێ جه‌ندێ ئاگەهداربکەت.
عومه‌ر و هەڤالێن خوە ل تاخێ زۆزان نیڤ بارەگایه‌کێ بۆ خوە چێدکه‌ن، ل وێرێ زێرەڤانیێ ل خوە دگرن.
بڕیارهاته دان کو ئه‌و ژ به‌رۆشکێ ده‌ستپێبکه‌ن و ئێکسه‌ر بچنه سه‌ر باراگیێ ڕێکخراوا به‌عسیا. عومه‌ر، ئەحمەد مەلا قاسم، محۆ خوڕکی، ژ لایێ قوتانخانێ ڤە دچن. بەرێ سپێدێ یە، عەرەب د بارەگای دا نەمانە، بتنێ کورد یێن ماین. عومه‌ر گازی وان دکەت و دبێژیتە وان: تەقێ نەکەن، ئه‌م دێ هێنە د بارەگای ڤە. د گەل گازیا عومه‌ری، ئەو دەست ب تەقێ دکەن. عومه‌ر و هەڤالێن خوە، شەش ئەربیجیا ل بارەگایێ ڕێکخروا بەعسیا ددەن و بارەگای دگرن.
براهیمێ عەلی، حسۆ مامزدینی دهنێریتە دەف عومه‌ری و هەڤالێن وی و وان ئاگەهداردکەت کو ل پارێزگەهێ شەڕە ل سەر شێخ عەلۆی و هەڤالێن وی و داخوازێ ژ وان دکەت ل هه‌وارا وان بچن. ئەو ژی دچنه ڕاستا بنگەهێ پۆلیسا، کەسەکی دبینن، یێ کەتیە سەر عەردی و نالینا وی یە، عومه‌ر خوە نێزیکی وی دکەت، لێ نانیاسیت، ئەو کەس دبێژیت: عومه‌ر من نەهێلە، ما تو من نانیاسی، ئەز محەمەد قەرۆ مە، نێ شڤێدی ئەم پێکڤە بووین. تڤەنگەك ب چاڤێ وی کەتبوو، عومه‌ر وی ل ترۆمبێلەکێ سویاردکەت و دهنێریتە خەستێ. بارەگایێ پارێزگه‌هێ و بنگەهێ پۆلیسان ژی هاتنە ستاندن، ب تنێ بارەگایێ ئەمنێ ما و هەتا ١١ شەڤێ ما ئاسێ. پشتی هینگێ بارەگایێ ئەمنێ ژی دهێتە ستاندن و خەلک هەتا فەیدیێ ب دویڤ به‌عسیا دا دچیت. موسایێ برازایێ عومه‌ری ژی ل دۆمیس شەهید دبیت.
د ڤێ دیدارێ دا عومه‌ر ئێمینکی دبێژیت: هەر چەندە بەری سەرهەلدانێ پارتی پەیوەندی ب هەمی سه‌رۆک جاشا کربوو، لێ پرانیا وان هه‌لویستێن وان یێ باش نەبوو ، ژبلی چه‌نده‌کا.
پشتی سەهەلدانێ عومه‌ر ئێمینکی دبیتە فەرماندێ بەتالیۆنێ و پاشی دبیتە جێگرێ فەرمدانێ فەوجێ دگەل شه‌هید ئەحمەد بامەڕنی و پشکداریێ د شەڕێن تروریستا یێن ل دژی کوردستانا ئازاد دا دکه‌ت.
عومه‌ر ئێمینکی ب درێژاهیا خەباتا خوە جارەکێ ل شۆڕشا ئەیلۆلێ ل سەڕێ هندرینی برینداربوویە. ڤێ دوماهیێ ژی جەلتە لێددەت و ته‌ندروستیا وی نه‌گه‌لا باشه. ئه‌و ب پلا نەقیب هاتیە خانەنشینکرن.
سهنتهرێ کۆماته
یێ دێکومهنت کرنا دیرووکا شۆڕشێ
کار و ئهرکێ سهنتهرێ کۆماته دێکۆمێنت کرن و پاراستنا دیرووکا شوڕشێ یه ژ مرن و ژناڤچوونێ.
ڤی سهنتهری ب ستافهکێ بچووک و شیانێن ساده، لێ ب ڤیان و باوهریهکا مه‌زن، وه‌ک پێنگاڤا خوه یا کاری یا ئێکێ، ده‌ست ب کۆمکرن، دێکۆمنێت کرن و تۆمارکرنا دیرووکا خه‌بات و شۆڕشا کوردستانێ کریه.
