سەرەکی
شەهید حه‌سه‌ن سه‌بری کێسته‌یی
ئه‌و شه‌هیدێ 45 ساڵان ده‌ستمالا ده‌زگرا خوه دناڤ هه‌ستیکێن خوه دا پاراستی، پشتی 45 ساڵان، بهاریکاریا سه‌نته‌رێ کۆماته ته‌رمێ وی ژ مه‌یدانا شه‌ڕی گه‌هه‌شته د هه‌مبێزا دهۆکا داسنیان دا
حه‌سه‌ن سه‌بری کێسته‌یی، ئه‌و گه‌نجێ په‌یت و سڤک و خوین شرینێ 19 ساڵی و کوڕێ ئێکانه‌یێ ده‌یک و بابا و برایێ 6 خوشکا، ل ساڵا 1976 و ل ژیێ 19 ساڵیێ بڕیارێ دده‌ت کو ببیته پێشمه‌رگه و ل دژی داگیرکه‌رێن کوردستانێ خه‌باتێ بکه‌ت.
بابێ وی حه‌جی سه‌بری که‌سه‌کی هه‌ژار و ئارام و پاک بوو. ئه‌و چه‌ند بزن و گیانداره‌کێن خوه دفرۆشیت و کلاشینکۆفه‌کێ دکڕیت و ب ملێ حه‌سه‌نێ خوه‌یێ ئێکانه و خوه‌شتڤیێ مالێ ڤه دکه‌ت. حه‌سه‌ن ژی خوه دگه‌هینیته سه‌ر سنوورێ باکوورێ کوردستانێ و دبیته ئێک ژ پێشمه‌رگێن ده‌ستپێکێ یێن شۆڕشا گولانێ. حه‌سه‌ن ئێدی پێشمه‌رگه‌یه ل چیا و بابێ وی حه‌جی سه‌بری ژی ل کۆمه‌ڵگه‌ها بێگۆڤا زارۆکێن خوه یێن ماین خودان دکه‌ت. لێ ژ به‌ر کو حه‌سه‌ن کوڕێ ویێ ئێکانه‌یه لۆما وی دڤێت ژنه‌کێ بۆ حه‌سه‌نی بینیت، به‌لکو ببیته خودان زارۆک دا کو وارێ حه‌جی سه‌بری کۆره نه‌بیت. ل ساڵا 1978 ده‌مێ ژیێ حه‌سه‌نی دبیته 21 ساڵ ئێدی بابێ وی ژنه‌کێ بۆ دخوازیت و بزاڤێ دکه‌ت کو حه‌سه‌ن ژنکا خوه ڤه‌گوهێزیت و ل گونده‌کی باکوورێ کوردستانێ ماڵه‌کێ بخوه دانیت، دا کو ده‌مێ ئه‌و ژ گه‌ڕێن پێشمه‌رگاتیا ناڤ کوردستانێ دزڤڕیت، ئێدی ئه‌و ژی خودان مال و ژن بیت.
ئێدی حه‌سه‌نێ گه‌نجێ ده‌ڤ بکه‌نی و خوینشرین، خودان ده‌زگره و بڕیاره ل دوماهیا بهارا ڤێ ساڵێ شاهیا خوه بکه‌ت. لێ ئه‌و سۆزێ دده‌ته ده‌زگرا خوه و نامه‌یه‌کێ ژی بۆ بابێ خوه ڤڕێدکه‌ت کو، بتنێ ئه‌و دێ ڤێ گه‌ڕێ ژی لگه‌ل هه‌ڤالێن خوه یێن پێشمه‌رگه چیته ناڤ کویراتیا باشوورێ کوردستانێ، چونکی وی نه‌ڤێت هه‌ڤالێن وی بێی وی بچن، و ل زڤڕینێ دێ هێت شاهیا خوه دکه‌ت. ده‌زگرا وی ژی ده‌ستماله‌کێ ب تبلێن خوه بۆ دنه‌خشینیت و دکه‌ته دپاخلا وی دا و دبێژیتێ: بلا ئه‌ڤه هه‌ر لگه‌ل ته بیت، دا ئه‌ز هه‌ر ل بیرا ته بم، هه‌تا تۆ دزڤڕی و ئه‌م شاهیا خوه دکه‌ین.
حه‌سه‌ن لگه‌ل هه‌ڤالێن خوه ب سه‌رپه‌رشتیا شه‌هید محو گه‌ودا، خوه به‌ردده‌نه ناڤا باشوورێ کوردستانێ. پاشی ل ده‌ڤه‌را ئامێدیێ مسته‌فا مزووری و هه‌ڤالێن خوه ژی دگه‌هنه وان و ئه‌و دچن هه‌تا خوه دگه‌هیننه ده‌ڤه‌را ئاکرێ – زێبارێ، ل وێرێ لگه‌ل عادل مزووری و هه‌ڤالێن وی ئێکدگرن و هه‌رسێ گرۆپ پێکڤه دبنه 36 پێشمه‌رگه.
شه‌ڤه‌کێ ژ بۆ کارێن ڕێکخستنێ ئه‌و خوه به‌ردده‌نه مشارا ناڤبه‌را دینارتێ و نه‌هله‌ی و به‌رێ سپێدێ دناڤبه‌را هه‌رسێ گوندێن بامشمش-گۆمانا و ئه‌رتوینێ ڕا خوه دگه‌هیننه گه‌لیێ زێوه ل هنداڤی ڤان هه‌رسێ گوندان. ئه‌و تێشتا خوه ل وێرێ دخۆن و پاشی خوه دهه‌لکێشنه چیایێ دۆسته‌کا بۆ هشارێ. دیاره ڕژێما داگیرکه‌را به‌عس ب ڕێیا هنده‌ک سیخوڕان پێزانین ل سه‌ر وان وه‌رگرتینه، لۆما هێزه‌کا زۆرا له‌شکه‌رێ ئیراقێ ب تۆمبێلان ژ دینارتێ تێته گوندێن ئه‌رتوینێ و گۆمانا و ڕاست به‌رێ خوه دده‌نه گه‌لیێ زێوه. ده‌مێ ئه‌و هێز دگه‌هیته نێزیکی پێشمه‌رگه‌ی، ئێدی دوژمن ب سه‌دان له‌شکه‌ران ژ ئاسمانان ژی ب ڕێیا هه‌لیکۆپته‌ران به‌ردده‌ته پشت پێشمه‌رگه‌ی و وان د وی چیایێ ئاسێ و بلند دا دۆرپێچ دکه‌ت. ده‌ما له‌شکه‌ر نیزیک دبیت، پێشمه‌رگه ده‌ست ل دوژمنی دوه‌شینیت و ئێدی شه‌ڕه‌کی گران ده‌ستپیدکه‌ت و دوژمن ژ ئه‌رد و ئاسمانان ئاگری ل پێشمه‌رگه‌ی دبارینیت. پێشمه‌رگه ژ بۆ شه‌ڕکرن و خوه‌پاراستنێ به‌ڵاڤ دبن. حه‌سه‌ن سه‌بری، مسته‌فا مزووری و سه‌ید نوری چه‌مسه‌یدی دکه‌ڤنه دگه‌لێک دا. هێزه‌کا دوژمنی بزاڤێ دکه‌ت کو وی کومتێ بلندێ ناڤبه‌را گه‌لیێ زێوه-ئه‌رتوینێ و دۆسته‌کا بگریت و هه‌رسێ پێشمه‌رگه ژی بزاڤێ دکه‌ن کو به‌ری دوژمنی وێرێ بگرن، دا کو دوژمن ل سه‌ر وان زاڵ نه‌بیت و ئه‌و بشه‌ڕ وێرێ دگرن. لێ دگه‌ل هندێ کو ئه‌و دگه‌هنه وی کومتی، هه‌لیکۆپته‌رێن دوژمنی وان دئێخنه بن ئاگرێ رۆکێتا و ڕه‌شاشا دۆشکێ. گولله‌یه‌کا دۆشکا هه‌لیکۆپته‌رێ پێ حه‌سه‌نی دهنگێڤیت و پێ وی دشکێنیت و ئه‌و ل به‌ر هێزا لێدانا گولله‌یێ گڕێل دبیت و ژ هه‌ڤالێن خوه خوارتر دکه‌ڤیته پشتا به‌ره‌کی. پشتی هه‌لیکۆپته‌ر ل سه‌ر وان سست دبن، هه‌ردوو هه‌ڤالێن وی نێزیکی 100 متره‌کا وی دبه‌نه خوارتر و ل ناڤ ته‌ڕاشه‌کێ ڤه‌دشێرن. ژ به‌ر کو هه‌موو ڕه‌خێن وان دوژمنه و شه‌ڤ ژی ب سه‌را تێت و ژ برسا تێهنا ژی شه‌نگه‌هـ دکه‌ڤن ئه‌و نه‌شێن وی ڕزگاربکه‌ن. ئه‌و پاریێ نانی یێ لگه‌ل وان مای، دداننه ده‌ف حه‌سه‌نی و هه‌ردوو بزاڤێ دکه‌ن کو خوه بگه‌هیننه هه‌ڤالێن خوه دا لگه‌ل خوه بینن و بێن حه‌سه‌نێ بریندار ژ وێرێ رزگاربکه‌ن. لێ ل وان دبیته شه‌ڤ و تاری و ده‌ڤه‌ر ژی بۆ وان یا نه‌نیاسه. ژ برسا، خه‌وا، تێهنا و وه‌ستیانێ ئه‌و هه‌ردوو ژی ژێکڤه‌دقه‌تن و لێک به‌رزه دبن.
سه‌ید نوری ڕۆژا 3 هه‌ڤالێن خوه دبینیت و نێزیکی 15 پێشمه‌رگا تێن هه‌تا کو بشه‌ڤ دگه‌هنه ده‌ف حه‌سه‌نی، دبینن کو ئه‌و یێ شه‌هید بووی. ئه‌و تڤه‌نگا وی ژی ل جهێ لێ هاتیه هنگافتن دبینن و ڕادکه‌ن. پاشی ب ته‌ڤرکه‌کێ ڕه‌زا هه‌ر ل جهێ لێ شه‌هیدبووی، نێزیکی 50سم ئه‌ردی دکۆلن و حه‌سه‌نێ 21 ساڵیێ کو نه‌گه‌هه‌شتی ببیته زاڤا، هه‌ر ب جلک ڤه ل وێرێ ڤه‌دشێرن و تێن. ده‌زگرا کو ل سه‌ر سنوورێ باکوور چاڤه‌ڕێی شاهیا خوه و حه‌سه‌نی بوو، ل شوینا مزگینیا شاهیێ، هه‌ڤالێن حه‌سه‌نی مزگینیا ڕه‌ش دگه‌هیننه وێ.
ژ به‌ر کاودانێن شۆڕشێ و ئه‌نفال و ده‌ربه‌ده‌ر بوونێ، چ جارا مالباتا حه‌سه‌نی چ پێزانینێن دروست ل سه‌ر جهێ ڤه‌شارتنا وی نه‌وه‌ر‌گرتن. دیسان گه‌له‌ک تشتێن جودا جودا دهاتنه گۆتن. هنده‌کان دگۆت: ب برینداریێ یێ مایه ل مه‌یدانا شه‌ڕی و دوژمنی ئه‌و یێ بری. هنده‌کا دگۆت: ته‌رمێ وی یێ مایه ل مه‌یدانێ و دوژمنی یێ بری و گه‌له‌ک تشتێن دی ژی دهاتنه گۆتن.
پار ده‌مێ سه‌نته‌رێ کۆماته یێ دێکۆمه‌نتکرنا دیرووکا شۆڕشێ په‌رتووکا بیره‌وه‌ریێن کاک مسته‌فا مزووری چاپکری و به‌ڵاڤ بووی، کاک مسته‌فای تێدا به‌حسێ شه‌هیدبوونا حه‌سه‌نی کربوو، لێ دیسان بدروستی ئه‌م نه‌شیاین جهێ گۆڕێ وی ده‌ستنیشان بکه‌ین. دیسان ئه‌ڤ ساڵه کاک سه‌ید نوری چه‌مسه‌یدی پشتی کو ژ ئه‌مریکا هاتیه کوردستانێ، دیسان مه وه‌ک سه‌نته‌رێ کۆماته هه‌ڤپه‌یڤینه‌ک لگه‌ل کر و کاک سه‌یدی گه‌له‌ک بڕوونی به‌حسێ ڤێ ڕوودانێ کر و مه بزاڤکر کو لگه‌ل وی و کاک مه‌عروف کێسته‌یی پسمامێ شه‌هیدی بچینه وێ ده‌ڤه‌رێ، لێ دیاربوو ژ کو ئالیێ ئه‌منی ڤه یا گونجای نه‌بوو.
پاشی پشتی هینگێ بڕێکا کاک عومه‌ر خه‌نسی، باپیر شێروانی و عه‌لی کادانی، ئه‌م وه‌ک سه‌نته‌ر لگه‌ل کاک مه‌عروفی شیایێن حه‌جی ئه‌حمه‌د ئه‌رتوینی په‌یدابکه‌ین، کو ئاکنجیێ گوندێ ئه‌رتوینا نێزیکی جهێ ڕوودانێ یه و وێ ڕۆژا شه‌ڕی ژی ئه‌و بخۆ شڤان بوو و که‌فتبوو ناڤ شه‌ڕی و پشتی 4-5 ڕۆژا ئه‌و لگه‌ل دوو که‌سێن دیێن ده‌ڤه‌رێ چووبوو جهێ شه‌ڕی دا کو بزانن کانێ چ شه‌هید، بریندار یان پێشمه‌رگێن ڤه‌قه‌تیای ل وارا نه‌ماینه، ژ به‌ر کو وان دزانی شه‌ڕه‌کێ گه‌له‌ک مه‌زن و گران ل وی چیای هاتبوو کرن. ده‌مێ حه‌جی و هه‌ڤالێن خوه دچن ئه‌و خوینا شه‌هید حه‌سه‌نی دبینن و پاشی گۆڕا وی ژی دبینن. ئه‌و په‌زێ خوه دبه‌ته وێرێ و چه‌ند جارا د سه‌ر گۆڕی ڕا ده‌رباز دکه‌ت، دا کو ئه‌گه‌ر دوژمن بهێته وێ ده‌ڤه‌رێ گۆڕی په‌یدانه‌که‌ت.
حه‌جی ئه‌حمه‌دی ب درێژی ئه‌ڤ ڕوودانه بۆ مه ڤه‌گێڕا و گۆت ژی کو: شه‌ڤا پشتی شه‌ڕی ئه‌ز ل گه‌لیێ زێوه ل به‌ر په‌زی بووم. نیڤ شه‌ڤ که‌سه‌کی ئه‌ز ژ خه‌و ڕاکرم. گۆته من: نانی بده من ئه‌زێ برسادا که‌فتیم. ئه‌و پێشمه‌رگه‌یه‌کی بتنێ بوو. دیار بوو کو ئه‌و ژ هه‌ڤالێن خوه ڤه‌قه‌تابوو. من نان دایێ و سه‌مته‌ک نیشا دا، کو هه‌مو جهـ دوژمنی گرتبوون، تنێ ئه‌و سه‌مت مابوو. من گۆته وی: ڤێ سه‌متێ بگره و هه‌ڕه دێ ڕزگار بی.
هۆسا بڕێکا حه‌جی ئه‌حمه‌دێ ئه‌رتوینی مه جهێ گۆڕێ شه‌هید حه‌سه‌نی په‌یداکر. رۆژا 30/10/2023 کاک ڕزگار کێسته‌یی به‌رپرسێ سه‌نته‌رێ کۆماته و کاک نجم الدین کێسته‌یی، مه‌عروف کێسته‌یی، محه‌مه‌دێ برایێ شه‌هیدی، هه‌رچه‌ند ژ دهۆکێ چوونه گوندێ ئه‌رتوینێ و دهه‌مان رۆژێ دا، لگه‌ل حه‌جی ئه‌حمه‌د ئه‌رتوینی و کوڕ و نه‌ڤیێن وی، چوونه چیای و گۆڕا شه‌هیدی هاته ڤه‌کرن و پاشمایێن ته‌رمێ شه‌هیدی بهاریکاریا وان ئینانه‌ده‌ر. پاشمایێن ته‌رمی ئینان و هاتنه ئه‌رتوینێ و بشه‌ڤ مانه ل ماڵا حه‌جی ئه‌حمه‌دی. سپێده‌یا 31/10/2023 ژ وێرێ ڤه‌گوهاست و به‌ره‌ڤ دهۆکێ ڤه ئینا، خه‌لکه‌کێ زۆر، ژ پێشمه‌رگێن دێرین و ڕیسپیێن ده‌ڤه‌رێ و که‌سوکارا ل ناڤبه‌را ئه‌ڤریکێ و ئێتویتێ پێشوازیا ته‌رمێ شه‌هیدی کر و بڕێوڕه‌سمه‌کا ژ هه‌ژی ل گۆڕستانا شاخکێ هاته ڤه‌شارتن.
ژ هه‌ژی گۆتنێ یه، هه‌ستیکێن شه‌هیدی، لگه‌ل جلکێن وی مابوون، ب تایبه‌ت شووتکا وی، کو ده‌مێ بریندار بووی، دیاره بۆ ڤه‌گوهاستنێ د له‌شێ وی ئالاندبوو. شووتک هێشتا یا دروست بوو.
دیسان دبه‌ریکا وی دا شه‌یه‌کێ پرچێ کو ددانێن وی که‌فتبوون، لگه‌ل خۆدیکه‌کێ، شیشه‌که‌کێ ڤازه‌لینێ، شیشه‌که‌کێ گولاڤێ و لگه‌ل وێ ده‌ستمالا کو ده‌زگرا وی بۆ نه‌خشاندی و ب دیاری دایێ، ئه‌ڤه هه‌می دبه‌ریکا وی دا مابوون.
وه‌کی هاتیه دیارکرن، ده‌ما حه‌سه‌ن شه‌هید بووی، ئه‌و کوڕێ ئێکانه‌یێ ده‌یک و بابا بوو، لێ سوپاس بۆ خودێ 4 ساڵا پشتی شه‌هیدبوونا وی ل ساڵا 1982 ده‌یبابێن شه‌هیدی دبنه خودانێن کوڕه‌کێ ده‌لال و هێژا بناڤێ محه‌مه‌د.
محه‌مه‌دی ژی ئه‌و تشتێن مه دیارکرین کو لگه‌ل شه‌هیدی مابوون دگۆڕێ دا، لگه‌ل ده‌ستمالا دیاریا ده‌زگرا وی، وه‌ک بیرهاتنا شه‌هیدی ل ده‌ف خوه هه‌لگرتنه.
