عبدالواحد سیاری شەهیدێ زیندی و سیمبۆلا مەزلومیەتا گەلێ کورد و هۆڤاتیا داگیرکەران
سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێتکرنا دیرووکا شۆڕشێ د بەردەوامیا بزاڤ چالاکیێن خوە دا، ل ڕێکەفتی ١٢/٦/٢٠٢٣ ل ئۆفیسا خوە مێڤانداریا شەهیدێ زیندی و نیشانا مەزلۆمیەتا گەلێ کورد، عبدالواحد سیاری دکەت و دیدارەکا ڤیدیۆیی یا درێژ دگەل وی ئەنجامددەت و دیرووکا خەبات و بەرخودانا و ئێش و ئازارێن وی تۆماردکەت و مینا بەلگەنامەیەکا گرنگ ژ ناڤچوونێ دپارێزیت.
عبدالواحد احمد علی، یێ ناسیار ب عبدالواحد سیاری ل ساڵا ١٩٦٥ ل گوندێ سیارێ یێ سەر ب دەڤەرا چەمانکێ ڤە هاتیە سەر دنیایێ.
ل دەستپێکا سالێن حەفتیان بابێ عبدالواحد مالا وان دبەتە دهۆکێ. ئەو خواندنا خوە یا سەرەتایی ل قوتابخانا خەبات ل دهۆکێ دەستپێدکەت.
ئه‌و هەتا سالا ١٩٧٤ ل سەر خواندنا خوە بەردەوامدبیت. پشتی دەستپێکرنا شەڕی د ناڤبەرا ڕژێما ئیراقێ و شۆڕشێ دا و ژ بەرکو بابێ وی پێشمەرگە بوو، مالا خوە دبەنە ئاڤوکێ ل ده‌ڤه‌را چه‌مانکێ. عبدالواحد ل ناڤ شۆڕشێ ژی درێژیێ ب خواندنا خوە ددەت و پشتی شکەستنا شۆڕشێ ل ساڵا ١٩٧٥، ئێدی ئه‌و ل دهۆکێ به‌رده‌وامیێ دده‌ته خواندنا خوه و هەتا پۆلا دووێ ناڤنجی دخوینیت.
عبدالواحد ده‌مێ کو قوتابیێ پۆلا دووێ ناڤنجی بوو ل قوتابخانا مه‌مێ ئاڵان، ل ساڵا ١٩٧٩ئه‌و دژیێ ١٤ساڵیێ دا و ب ڕێیا پسمامێ خوە سالح حەسەن دهێتە ڕێکخستن دناڤ ڕێکخراوا نهێنی یا بناڤێ شه‌هید مه‌حمود ئێزدی.
چیرۆکا پسمامێ وی سالحی ژی بڤی شێوه‌یه:ل سەر دەمێ شۆڕشا ئەیلۆلێ و ژبۆ پاراستنا ژیانا زاڕۆکێن خوە، دایکا سالحی ڕۆژانە هەردوو زارۆکێن خوە یێن بچویك، کو ناڤێ ئێکی ژ وان سالح بوو یێ دی مەهدی دکرنه ملێ خوە و دبرنە شکەفتەکێ ل پشتا گوندی ژ به‌ر فرۆکێن ئیراقێ. ڕۆژەکێ دەمێ دایکا سالحی هەردوو زاڕۆکێن خوە دبرنه شکەفتێ، فرۆکەکا ڕژێمێ دهێتە سەر وان و ب چه‌کێ دوشکا هەردوو زاڕۆکێن وێ ل بەر سینگێ وێ شەهید دکەت و ئەو ب خوە ژی برینداردبیت. ئاها ئەڤ سالحە ب ناڤێ وی برایێ خوە یێ شەهید هاتیە ناڤکرن.
کارێ وانێ ڕێکخستنێ دبیتە بەڵاڤکرنا بەڵاڤۆکێن شۆڕشێ. عبدالواحد سیاری، ب ناڤێ شڤان دگەل سەعید عبداللە ئەمین و عوبەید سپینداری د شانا گولچن دا کار و چالاکیێن خوە ئەنجامددەن. سالح حەسەنێ پسمامێ عبدالواحدی بەرپرسیاریا وێ شانێ دکەت.
جارەکێ بشه‌ڤ عبدالواحد و هەڤالێن خوە، بەری ئەو بەڵاڤۆکێن خوە هەمیا ل دهۆکێ بەڵاڤکەن، ئەو ل تاخێ کۆچەرا ل نێزیك قوتابخانا مەمێ ئالان دکەڤنه بۆسەیەکا مەفرەزێن ئەمن و ئیستخبارات و پۆلیسێن ڕژێمێ.
مەفرەزا ئەمنێ پەرتووکێن سالحی یێن قوتابخانێ، ژبەرکو کوردی بوون ژ وی دستینن و ددەنه دەست پۆلیسەکێ کورد، کو خەلکێ دهۆکێ بوو، داکو ئەو ته‌ماشاکەت کا چ د ناڤدایە.
عبدالواحد ژی ژ ترسا خوە، پەرتوکێن خوە، کو تژی د ناڤدا بەڵاڤۆکێن شۆڕشێ بوون، ددەته دەستێ پۆلیسێ کورد، هەر چەندە وی پۆلیسی بەڵاڤۆك دیتن، لێ وی، خوە ل سەر وێ چەندێ بێدەنگکر و داخواز ژ وان کر کو زوی بچنه مالێن خوە.
ئەڤ کەسێ عبدالواحد سیاری نارنجووك گەهاندیێ، ناڤێ وی …. بوو.
پشتی هینگێ عبدالواحدی دزانیت کو برایێ (…) دەست دگەل ئەمنا ڕژێمێ هەبوو و هەر وان تۆڕا ڕێکخستنا وان ژی ئاشکراکر و ئەو دانەگرتن.
پشتی کو عبدالواحد نارنجووك ڕادەستی وی که‌سی کری ل ١٠/٦/١٩٨٠، دەمژمێر 2:30 شەڤێ ، چار تۆمبێلێن (مسەلەحێن) تژی پۆلیس و ترۆمبێلەکا کرۆن یا ئەمنا ڕژێمێ ب سەر مالا مامێ وی دا دگرن. (… ) بخوه ژی دگەل ملازم قاسمێ ئه‌منا دهۆکێ د پشتا وێ ترۆمبێلێ دا بوو. ڕەشکێن ڕژێمێ پسیارا سالحی ژ مامێ عبدالواحدی دکەن. پێش وەخت مامێ عبدالواحدی گومان دبرن کو کوڕ و مامێ وی یێ کارەکێ نهێنی ل دژی ڕژێمێ ئەنجامددەن، لۆما ئەو دبێژیتە وان، کو سالحێ ل مال نینە و یێ چوویە مۆسل. (… ) سیخوڕ ئێکسەر دبێژیتە ڕەشەکێن ئەمنێ، ئەگەر ل مال نەبیت، ئەو یی ل مالا مامێ خوە ل تاخێ خەستێ، چونکە ئەو ب بەردەوامی دچیتە وێرێ.
ئەمنا رژێمێ ژی بابێ سالح دگریت و وی د گەل خوە دبەنە مالا بابێ عبدالواحدی ل تاخێ خه‌ستێ و وی نەچاردکەن، کو ئەو بخوە ل دەرگەهی بدەت و داخوازکەت، کو دەرگەهی ل وی ڤەکەن. دەمێ بابێ عبدالواحدی دەنگێ برایێ خوە دبهیزیت، ئێکسەر دەرگەهی ڤەدکەت. پۆلیس و رەشەکێن ئەمنێ ب چەك ڤە دچنە ژوور و سەردکەڤن سەر بانێ خانی.
عبدالواحد د ڤێ دیدارێ دا دبێژیت:ل بیرا منە، دەمێ ئەز ژ دەنگێ پۆلیس و ڕەشەکێن ئەمنێ ژ خەوێ هشیاربوویم، من دیت کو وان دەمانجا کریە د سەرێ سالحێ پسمامێ من ڕا. ڕەشەکێن ئەمنێ، عبدالواحدی د ژیێ ١٥ سالیێ دا، ب بێجامەی ژ ناڤ نڤینا دئینەدەر و وی دگەل سالحێ پسمامێ وی دگرن و دگەل خوە دبەن.
هەر چەندە بەڵاڤۆك و نامێن وان یێن ڕێکخستنێ د مالد ژوورەکێ دابوون، لێ کەسەك ب ناڤێ عبدالعزیز دەکانی کرێداربوو ل دەف وان و د ژوورەکێ ژ وان هەردوو ژووران دا دژیا. دەمێ ڕەشەکێن ئەمنێ دچیت ژبۆ پشکنینا وان هەردوو ژوورا . عبدالعزیز دەکانی، دبێژیتە وان کو ئەو کرێدارە و ئەو هەردوو ژوور تایبەتن ب وی. ل سەر ئاخفتنا عبدالعزیزی، ئەو ژوور ناهێنه پشکنین.
پشتی عبدالواحد، سالحێ پسمامێ وی، بەدەل سپینداری، عبید سپینداری و عادل سپینداری دهێنە گرتن، هێشتا د ترۆمبێلێ دا، ڕەشه‌کێن ئەمنێ چاڤێن وان گرێددەن و وان دبەنە ڕێڤەبەریا ئەمنا دهۆکێ. و ب لێدان و ئەشکەنجە، هەر ئێکی ژ وان ب دەستێن کلامچەکریڤە دهاڤێژنه دژوورەکێ ڤە.
عبدالواحد سیاری دبێژیت:ئه‌و که‌سێ سیخوڕ ژی لگه‌ل مه گرتن، به‌لێ ئه‌و تنێ سیناریۆیه‌کا ئاشکرا یا ڕژێمێ بوو، چونکی وان چ لێدان نەخوار و دگەل مە نه‌هاتنه سۆتن، بەلکو هاتنه ئازادکرن، لۆما ئەزێ پشتڕاستم، کو وان ١٠٠٪ دەست دگەل ڕژێمێ هەبوو. چونکی وی بخوه ناڤێن مه هەمیا دابوونه ئه‌منێ و وی ب خوە ژی مالێن هەمیا نیشا وان دان.
دەمێ ل دەستپێکێ ڕەشکێن ئەمنێ ب سەر مالا مامێ عبدالواحدی دا گرتی ل کانی مه‌همەدکێ، براهیم سۆفی، کو زاڤایێ مالا مامێ عبدالواحدی یە، دزانیت کو ئەمنا ڕژێما یا ل سەعیدی ژی دگەریێت. ئەو ئێکسەر دچیتە مالا سەعیدی و وی دەربازی مۆسل دکەت، پاشی د ڕێیا ئەترووشێ ڕا وی دگەهینیتە ناڤ پێشمەرگەی.
عبدالواحد سیاری، نێزیکی هەفتیەکێ ب دەستێن پشتڤە کەلامچەکریڤە و ب لێدان ئەشکەنجا بەردەوام ب تنێ د ژوورەکێ دمینیت. پاشی ئه‌و خوە ل بەر ئەشکەنجا هۆڤانە یا ڕژێما بەعس ناگریت و دانپێدانێ ل سەر خوە دکەت.
وان ٢٠ ڕۆژێن عبدالواحد سیاری د زیندانا ئەمنا دهۆکێ دا، ئەو گەلەك گرتیێن کورد د وێرێ ڤە دبینیت، ژ وان جەبار تروانشی، ترکی حسێن قادۆ.
عبدالواحد کەسەکێ دی یێ نیاس د پەنجەرکێ دا دبینیت، هەر چەندە ئەو کارگوزار بوو ل خەستێ، لێ وی ژ نشکەکێ ڤە ل ڕێڤەبەریا ئەمنا دهۆکێ دبینیت، ئەو کەس خەلکێ گوندێ …. بوو و مرۆڤێ دایکا عبدالواحدی بوو. عبدالواحد گازی وی دکەت (…… )، دا خەبەرەکی دگەل وی بۆ مالا خوە ڤڕێکەت، لێ دەمێ ئەو کەس عبدالواحدی دبینیت، ڤەدجنقیت و خوە ل وی ناکەته خودان و دچیت. هەر وەکو سیخوڕیا وی بۆ ڕژێمێ ئاشکرا بووی. پشتی چەند سالا عبدالواحد سیاری ب گیانەکێ هەمی سۆتی ژ زیندانێ دەردکەڤیت، ئەو پسیارا دایکا خوە دکەت کا (…. ) خەبەرەك ژ وی گەهاندیە وان، لێ دایکا وی دبێژیتە وی نەخێر، وی چ بەحسێ تە بۆ مە نەکریە.
ل رۆژا ٣٠/٦/١٩٨٠ ڕەشەکێن ڕژێمێ عبدالواحدی و هەڤالێن وی سواری دوو ترۆمبێلێن لاندگرۆزه‌ر دکەن و بەرێ وان ددەنه ئه‌شکه‌نجه‌خانا هۆڤانه یا بناڤێ هەیئا تایبەتا کەرکووکێ.
هەرچەندە بڕێڤە ل کەلەکه‌کا یاسین ئاغای ترۆمبێلا وان ل بنگەهەکێ ڕژێمێ ڕادوەستیت، عبدلواحد و هەڤالێن خوە گەلەك تێهنی ژی دبن و داخوازا ئاڤێ دکەن، لێ ئاڤێ نادەنه وان.
عبدالواحد دبێژیت:دگەل گەهشتنا مە ب چاڤێن گرێدای ڤە بۆ هەیئا کەرکووکێ، من گوهلێ بوو دەمێ گۆتی (استلموا) یان کو وەرگرن. پشتی هینگێ مە خوە نەدیت، هەر ئێك ژ لایەکی ڤە کەتە گیانێ مە، ب شەق و پێن و کێبلا، وان وەکی تەپێ ئەم دهاڤێتین بەرێك، هەتا ئەم ژ هێز و شەنگەهێ ئێخستین. پشتی هینگێ هەر ئێكی ژ وان ئه‌م دهاڤێتیه د ژوورەکێ ڤە.
پشتی عبدواحد چاڤێن خوە ڤەدکەت ئه‌و دبینیت کو سێ کەسێن د ژی یێن د وێ ژوورێ ڤه. ئەو هەر سێ کەسە، سەعید سەعید هرۆری، عبداللە هرۆری و محەمەد ئەمین رەشۆ سلێڤانەیی. ئەو ژی رێکخستیێن نهێنیێن پارتی کو بوون، کو به‌رپرسێ ڕێکخراوا وان شەهید خدر مەحمود هرۆری بوو.
وان هزرکر، کو عبدالواحد خەلکێ دەڤەرا سۆرانە، لۆما ب زاراڤایێ سۆرانی گۆتێ (بەخێربێی). پشتی عبدالواحد ب زاراڤایێ بەهدینی بەرسڤا وان دای، ئەو وی هه‌مبێز دکه‌ن و گەلەك دەست دلێ وی ددەن و چاڤێ خوە ددەنێ.
عبدالواحد ژ بەرکو گەلەك هاتبوو ئەشکەنجەدان، بێجامێ وی هەمی دبەرداهاتبوو و دڕیابوو، وان ب تایەکێ بەتەنیێ بێجامێ عبدالواحدی بۆ دروی. گەلەك مخابن ئەو هەرسێ کەسه لگه‌ل ٦ هه‌ڤالێن خوه یێن دی هاتنه سێداره‌دان.
پشتی دوو حەفتیا عبدالواحد دبەنە ژوورا ژمارە پێنج، ژ بلی وی ٤٨ کەسێن دی د وێ ژوورێ ڤە بوون. ژ وان ژی؛ شەهید خدر مەحمود هرۆری، سالح گێندەل سندی، نعمەت، بەدەلێ هەڤالێ وی و شوکری شانە هرۆری بوون. گەلەك ژی خەلکێ دەڤەرا سلێمانیێ و هەولێرێ و کەرکووکێ.
شەهید خدر مه‌حمود هرۆری وه‌کی مامۆستایەکی سەرپەرشتیا زیندانیان دکر و شیرەت ل وان دکرن. هه‌تا هینگێ عبدالواحدی دانپێدانێ ل سەر هەردوو هەڤالێن خوە عوبەید و عادلی نه‌کربوو. ڕژێما ئیراقێ ژ بۆ ته‌مامکرنا سیناریۆیا خوە (… ) ژی دبەتە هەیئا کەرکووکێ. شەهید خدر دبێژیتە دبێژیتە وی:تە عبدالواحد و سالح یێن ئێخستینێ و وان دانپێدان ل سەر عادل و عوبەید نەکریە، ئەگەر تو ژ ئیفادێن خوە لێڤەنەبی، دێ تە د ڤێرێ ڤە کوژم. هۆسا ئەو ژی ل ژێر گەفێن شەهید خدری، ل دانپێدانێن خوە لێڤە دبیت و د ئەنجامدا عوبەید و عادل دهێنە ئازادکرن.
عبدالواحد سیاری د ڤێ دیدارێ دا، گەلەك ب جامێری بەحسێ شەهید خدر مەحمودی دکەت وی ب پێشەنگێ خوە دزانیت و ب قوتابخانا کوردایەتیێ سالۆخەت ددەت.
دیسان ئه‌و دبێژیت:ژبەر بەرتەنگیا ژوورێ و هەژمارا زۆرا زیندانیان، ئوکسجین د ژوورێ ڤە گەلەك کێم دبیت، بەر دەگەهی ب دەست کەسێ نەدکەت، دا دبەر دەرگەهی ڕا هندەك بای بهەلکێشن. شەهید خدر دبێژیتە زیندانیان، ئەز دێ خوە دلگرتی کەم، بەلکی دەرگەهی ڤەکەن، دا پیچەك ئوکسجین بهێتە ژوور. زیندانی ژی گەلەك ل دەرگەهی ددەن و گازی زه‌بانیان دکەن، دا دەری ڤەکەن. ل دوماهیێ ژ بەر ڕژدیا زیندانیان، زه‌بانی دەرگەهێ ژوورا زیندانێ ڤه‌دکەن و داخوازێ ژ زیندانیان دکەن، شەهید خدری ڕاکێشنه ژ دەرڤە. ژبەرکو عبدالواحد و بەدەل ژ هەمی زیندانیان بچویکتر بوون، ئەو ب ڤی کاری رادبن. ل دەرڤه ئه‌و ئاڤێ ل شەهید خدر دکەن، دبەر هندێ ڕا شەهید خدر (د زکدا دکەنیت) زه‌بانی ژی وی دبینن و دبێژن: (هذا یقشمر علینا) ئانکو یێ تڕانا ب مە دکەت. ئێدی زەبانیێن زیندانێ ب سۆندە و کێبلا دکەڤنه بەدەنێ شەهد خدری و جارەکا دی وی دهاڤێژنە د ژوورا بەرتەنگا زیندانێ ڤە. پشتی هینگێ شەهید خدر دبێژیت: ئاخر باشبوو هندەك ئوکسجین هاتە ژوور.
هه‌روه‌سا عبدالواحد د ڤێ دیدارێ دا بەحسێ کەسەکی دکەت، کو ناڤێ وی ئۆسمان بوو و خەلکێ قەلادزێ بوو. ڕژێمێ نارنجووك د دەستێن وی دا گرتبوون. هەر چەندە وی دانپێدان نەکر، لێ ژ بەر ئەشکەنجا زۆر و ژ بەر لێدانا کێبلا پێن وی هەمی پەق پەق بوون و خوین وه‌کی سوڕك ڤێدا دهات. زەبانیێن زیندانێ ب پیا قایل نەبوون، ئێدی دەست ب لێدانا دەستێن وی کرن. ئۆسمان ژ دەست و پیا بوو، ئێدی هەڤالێن وی بدەست پاریێن نای دکرنە د دەڤێ وی دا.
دیسان عبدالواحد بەحسێ مامۆستا محەمەد کەرکووکی ژی دکەت، کو نامەیه‌ك ژ ده‌ف خالێ وی ژ ئیرانێ بۆ هاتبوو و کەتبوو دەستێن ئەمنا ڕژێمێ. مامۆستا محەمەد گەلەك هاتە ئەشکەنجەدان، لێ دانپێدان ل سەر خوە نەکر. ڕژێمێ ل دوماهیێ ژنکا وی و خویشکا وی ئینان دەف وی ل هەیئا کەرکووکێ و گەف ل وی کرن، کو ئەگەر دابپێدانێ نەکەت دێ ل پێش چاڤێن وی دەستدرێژیێ کەنە سەر ژنك و خویشکا وی. لێ وی دیسان دانپێدان نه‌کر و دوماهیێ ژی ئه‌و ل بن ئەشکەنجا هۆڤانە یا ڕژێما بەعس شەهید بوو.
کاک عبدوالواحد د بەردەوامیا هەڤدیتنا خوە دا دبێژیت: زێدەباری بەرتەنگیا جهی د ژوورێن زیندانێ دا، کو زیندانی نەچاردبوون، هنده‌ک ژ پیا ڤە ڕاوەستن، دا جهێ هندەکێن دی ڕوینشتی ل سەر چیمەنتۆیا ڕویس هەبیت، ژ بەر تەنگیا جهی، تەنشت و پشتێن هەمی زیندانیان ڕەش و شین دبوون. گەلەك جارا ژی زەبانیێن زیندانا هەیئا کەرکووکێ، چ ل چلێ هاڤینێ و چ ژی ل چلێ زڤستانێ ، زیندانی رویس، هەتا سپێدێ ژ دەرڤە ب ستوینا ڤە گرێددان.
ڕژێم کەسەكی ب ناڤێ حەسەن سالح، کو خەلکێ دەڤەرا زاخۆ بوو، ئه‌و ل سەر رێکخستنێن نهێنی هاتبوو گرتن، دئینیتە هەیئا که‌رکووکێ. حەسەن دانپێدانێ ل سەر خوە ناکەت و دهێتە ئازادکرن. ڕۆژا ئەو دا ژ زیندانێ دەرکەڤیت شەهید خدر مه‌حمود ل سەر (نیڤ دیانەرەکێ) نامەیه‌کێ ب قوپکێ قەلەمەکی، بۆ کوڕێ خوە محەمەدی، کو نوکە مامۆستایە دنڤێسیت و دگەل حەسەنی دهنێریت و هەتا نوکە ئەو نیڤ دینار یا ل دەف محەمەدی پاراستی یە.
پشتی عوبەید و عادل یێن هه‌ڤالێن عبدالواحدی د هێنە ئازادکرن، عبدالواحد و هەڤالێن خوە هەتا ٧/٩/١٩٨٠ ل هەیئا کەرکووکێ دمینن و پاشی بڕیارا وان دەردکەڤیت کو وان ببەنە (دادگەهێ). سپێدەکا زوی ناڤێن ٢٤ که‌سان دهێنە خواندن، ئێکەم ناڤێ هاتیە خاندن، ناڤێ شەهید خدر مەحمودی بوو، چونکە ئەو بەرپرسێ تۆڕەکا ڕێکخستنا پارتی بوو و (تاوانا ) وی ژ هەمیا مەزنتربوو.
فەرمان ل هەمی زیندانیان هاتە کرن کو سەرێن خوە ب چەمینن. کەسەك ل هنداڤ سەرێ وان دهێت و دچیت. ئەو کەس دچیتە هنداڤی سەرێ شەهید خدری و دبێژیتە وی (الحبل ینتظرك) ئانکو وه‌ریس چاڤەڕێی تەیە. لێ شەهید خدر ب مێرانی و بێمنه‌تی بەرسڤا وی ددەت و دبێژیتە وی: (انا لا اخاف من الحبل، وین الحبل مالك)؟ ئانکو ئەز ژ وه‌ریسی ناترسم، کانێ وه‌ریسێ تە؟
بەری وان ببەن (دادگەهێ) زەبانیێن هەیئا کەرکووکێ داخوازێ ژ عادل هرۆری دکەن کو پرچێ هەڤالێن خوە بتراشیت. عادل وێ فەرمانێ رەت دکەت، ئەو ژی دەستکێ گێزکێ داری ل سینگێ عادلی ددەت، عادل ئێكسه‌ر دکەڤیتە ئەردی و زه‌بانی ب پێنا د کەڤیتە بەدەنێ وی. ل دوماهیێ هەر زه‌بانی بخوە سەرێن زیندانیان پنی پنی دکەن، دا رەنگێ تاوانبارا بدەن و دادوەر پێشوەخت ب چاڤێ تاوانباریێ ته‌ماشەی وان بکەت. بۆ هەر کەسەکی ژ وان وێنەکی ل ژێر گه‌فێن کێبلی دگرن و ل سەر وان دسەپینن، کو دڤێت چاڤێن خوە زیق کەن، دا کو ل سەر کاغەزا ژی وێنێن وان رەنگێ تاوانبارا بدەن.
ڤێ شانۆگه‌ریا بناڤێ دادگه‌هێ کو بۆ ٢٤کەسا هاتبوو دانان، کێمتر ژ دەمژمێرەکێ ڤەکێشا. ١٢ کەس خەلکێ گوندێ هرۆرێ بوون، ٩ژ وان ب سێدارێ هاتنه سزادان، کو ٧ ژ وان خه‌لکێ گوندێ هرۆرێ بوون و ٢ژی خه‌لکێ زاخۆ. ٣ که‌س ژی هه‌ر ئێک ژ وان ب ١٥ سالا هاتن زیندانیکرن.
١٠ کەس ژی کو ئیك ژ وان عبدالواحد سیاریە، دگەل ٢ کەسێن دی خەلکێ دهۆکێ بوون و ٧ دی ژی خەلکێ سلێمانیێ بوون د دبن ١٨ سالیێ دا بوون.
عبدالواحد و هەڤالێن وی ب دارێ زۆرێ کربوونە بەعسی، فۆرمێن وان ژ قوتابخانا مەمێ ئالان ئینابوون و دانابوونە بەس سینگێ دادوەری.
ژ بەرکو ڕژێمێ باوەری نەبوو کو ژیێ وان د بن ١٨ سالیێ دایە، بەری وان ١٠ کەسا ببەن دادگەهێ، وان دبەنه خەستەخانا کەرکووکێ و تیشکێ بۆ پشت و ئەنیشکێن وان دگرن، دا کو ژیێ وان مه‌زنتر لێ بکه‌ن، دا بشێن سێداره‌بده‌ن.
ئەو هەر ١٠ کەسا ژی ژبەرکو ب زۆرێ کربوونه بەعسی. ل گۆره‌ی یاسایا به‌عسیا ژی هه‌رکه‌سێ به‌عسی بیت و ببیته ئه‌ندامێ ڕێکخستنه‌کا دی دڤێت بهێته سێداره‌دان. لۆما ژی سزایێ سێداره‌دانێ (شنقا حتی الموت) ئانکو هەلاویستن هەتا مرنێ ل سەر وان ١٠ زارۆکان هاته سه‌پاندن. پشتی ئەڤ سزایە بۆ وان هەر ١٠ سنێلا دەردکەڤیت، ئەو گەلەك دترسن و هەمی هیڤیێن وان بۆ ژیانێ دمرن. پشتی هینگێ دادوەر دبێژیتە وان (هەر چەندە هوین ژ هەژی سێدارێ نە)، لێ ژ بەر کو ژیێ وان دبن ١٨ سالیێ دا بوو، بێ دلێ خوە، سزایێ وان بۆ ١٥ سالێن زیندانێ دگهۆریت.
د سەر هندێ ڕا کو ئەو ب ١٥ سالێن زیندانێ دهێنه سزادان، لێ ژ بەر کو ژ سزایێ سیدارێ قوڕتالدبن، هیڤیێن وان ب مانێ نوی دبنەڤە.
پشتی دادگەهێ وان هەمیا دبەنە د ژوورەکێ ڤە. جەزا کو زارۆکه‌کێ خه‌لکێ سلێمانیێ یه، ئه‌و ژ وان هەمیا بچویکتربوو، ژیێ وی ١٣-١٤ ساڵ بوون. ئه‌و ژ خەم و خەفەتێن ١٥ سالێن زیندانێ دا گەلەك پۆسیدە دبیت و دگریت. هەر چەندە وی ده‌می شەهید خدر حوکمێ سێدارێ بۆ وی دەرکەتیە، لێ ئەو دەستێ خوە ب سەرێ جەزای دا دئینیت و دەست دلێ وی ددەت وهەوڵددەت مۆرالێ وی بلندبکەت و گیانێ خوەڕاگریێ ل دەف وی بچینیت. دیسان شەهید خدر سعه‌تا خوە ژی ژ دەستێ خوە دکەت و دکەتە دەستێ جەزای و ب چاڤێ وی ڤه ماچی دکەت و دەست دلێ هەمی وان زیندانیان ددەت ب تایبه‌ت زارۆک و گه‌نجان.
وان هەر ١٠ سنێلەیا هەتا ١٥/٩/١٩٨٠ ل وێرێ دهێلن. سپێدەکێ شۆڕبەکێ ددەنه وان.عبدالواحد دبێژیت:پشتی مه ئه‌و شۆربه خواری، مه هه‌میا هه‌ست کر خه‌وا مه یا تێت و ئاخفتنێن مه یێن گران دبن و وه‌کی نیڤ په‌نج بوونێ ل مه هات. پاشی زه‌بانیان ترۆمبێلەکا کو ژ ده‌رڤه وه‌ک (اسعاف)ێ یه وژناڤدا ژی تۆمبێلا زیندانیانه، یا شۆفرلێتا دەبل قەمەرە، ئینا دزیندانێ ڤە. پشتا ترۆمبێلێ گەهاندە بەر دەرێ وێ ژوورا ئەو ١٠ سنێلە تێڤه، پاشی ئه‌و ب شەق و پێنا سویاری ئیئسعافێ کرن. دەستێن هەر دوو ژ وان پێکڤە کەلامچە دکەن. دەستێن عبدالواحد و بەدەلی پێکڤە کەلامچە دکەن، هەروەسا یێن سالح و شادمانی ژی پێکڤە کەلامچە دکەن. ئەو هەر چار ل سەر تەختەکه‌کی داری بەرامبەری دەماوەند، لقمان، رزگار و شەخسە د روینشتی بوون. ژ بەرکو جهێ جەمیل و جەزای ل سەر تەختا نەبوون ئەو د نیڤەکا وان دا دروینن. ناڤا ئیسعافێ قەفەس بوو و چ پەنجەر ژی تێڤە نەبوون. بتنێ ل ناڤبەرا وان شۆفێرێ ئیسعافێ و دوو زێرەڤانێن دگەل وان تۆڕه‌کا ئاسنی هەبوو.
دەمژمێری ٩–١٠ سپێدێ ئیسعاف بڕیدکەڤیت، ئەو هەر ١٠ کەسە نزانن کا ئاراستەیا وان بۆ کیڤەیە. پشتی بڕێدکەڤن به‌رده‌وام زه‌بانیێن کو لگه‌ل وان بوون ب ده‌زگایه‌کی بێته‌لێ لگه‌ل جهه‌کی دئاخڤن، لێ ئەو نزانن کا ئه‌و لگه‌ل کێ دئاخڤن و چ دبێژنێ. ترۆمبێل ژی ب بەردەوامی هه‌را دچیت.
عبدالواحد دا دبێژیت:ژ نشکەکێ ڤە ترۆمبێلا مە رادوەستا و ئێدی من ئاگەهـ ژ خوە نه‌ما، لێ بەری ترۆمبێل ڕاوەستیت، ئاخفتنا مە ته‌مام گران ببوو. عبدلواحد دبەردەوامیا ئاخفتنا خوە دا دبێژیت: ئەز گومانێ دبەم، کو ئەو شۆربا وێ سپێدێ دایە مە کەرەستەکێ بێهۆشکرنێ یان پەنجێ تێدابیت، چونکە ئەم گەلەك خاڤ و خچکرین. پشتی نیشتەرگەریێن جونکاریێ ل هۆلەندا بۆ من هاتینه کرن، ده‌ما ئه‌ز په‌نج دکرم ئاها بیرا من ل رویدانا بەری سۆتنا مە دهات.
عبدالواحدی ئاگەهـ ژ راوەستانا ترۆمبێلی ژی دبیت، لێ پشتی هینگێ ب هەفتیەکێ هه‌ست دکه‌ت کو ئه‌و یێ خه‌سته‌خانه‌یه‌کێ. چاڤێن وی ژ بەر سۆتنێ هاتبوونه گرتن. ئەو نەشیت چ لڤینا ب ئەندامێن لەشێ خوە بکەت. سەر و چاڤ و لەشێ وی هەمی لفاف کریە و لەشێ وی هەمی سۆتیە. د سەر وی حالی ڕا پێ وی ب زنجیره‌کێ ب تەختێ خەستەخانێ ڤە یێ گرێدایه. د ڤێ ڕەوشێ دا عبدالواحد گازی هەڤالێن خوە دکەت.
ژ بەر کو ب بڕیارا دادگەهێ ئەڤ هەر ١٠ زارۆکە ژ سزایێ سێدارەدانێ قوڕتالدبن، ئەمنا ڕژێما پلانەكێ ژ بۆ ژ ناڤبرنا وان ددانیت. کو ئەو ژی سۆتنا وان بوو ب ساخی د ترۆمبێلێ دا. سیناریۆیێ ژی وه‌سا دادڕێژن کو تۆمبێلا وان و ئێکا دی یا لێکدای و ئاگرێ به‌ربوویێ. به‌لێ یا ڕاست ئه‌و بوو کو؛ زه‌بانیان ل گۆره‌ی بڕیارا د سه‌ر خوه دا، ل ده‌شته‌کێ ل ده‌رڤه‌ی که‌رکووکێ تۆمبێلا ڕاوه‌ستاندی و یێن ژێ ده‌رکه‌فتین و تۆمبێلا په‌قاندی و ئاگرێ به‌ردایێ، کو نه تومبێل و نه ژی که‌س تێدا ساخ نه‌مینیت.
ژ وان ١٠ کەسا ب تنێ عبدالواحد ساخ دمینیت. ده‌مێ عبدالواحد هشیار دبیت و گازی هه‌ڤالێن خوه دکه‌ت ل خه‌سته‌خانێ، کەسەك د هێتە هنداڤ سەرێ وی، ناڤێ وی ئیسحاق بوو، ئەو کارگوزارێ خه‌سته‌خانا که‌رکووکێ بوو و خەلکێ شەقلاوە بوو.
ئیسحاق دبێژیتە عبدالواحدی:کوڕێ من ترۆمبێلا هەوە یا سۆتی. عبدالواحد پسیارا هەڤالێن خوە دکەت. ئیسحاق دەست دلێ وی ددەت و دبێژیتێ کو؛ رەوشا هەڤالێن وی ژ یا وی خرابترە، لۆما ئەو بۆ چارەسەیێ یێن برینە بەغدا. ئیسحاق نابێژیتە وی کو هەر ٩ هەڤالێن وی ب تەمامی یێن هاتین سۆتین و یێن شەهید بووین.
عبدالواحد پسیارا ئیسحاقی دکەت، کا ڤێرێ کیده‌ره!ئیسحاق دبێژیتێ: ئه‌ڤه تۆ نوکه یێ ل خەسته‌خانا کەرکووکێ.
پشتی ئەمنا ڕژێمێ ئەو تاوانە دەرحەقێ وان هەر ١٠ سنێلەیێن کورد دا ئەنجامدای، ئه‌و ب برووسکێ هەردوو ڕێڤەبەریێن ئەمنا دهۆکێ و سلێمانیێ ئاگەهداردکەت، دا کەس و کارێن وان شەهیدا ئاگەهدارکەن بهێن ته‌رمێن سۆتیێن زارۆکێن خوە ببەن.
عبالواحد چه‌وا بتنێ دمینیته ساخ؟
پشتی هینگێ ئیسحاق چیرۆکا مانا عبدالواحدی بڤی رەنگی بۆ بابێ وی ڤەدگێڕیت: دەمێ هه‌ر ١٠ ته‌رمێن سۆتیێن وان گەهشتینه خەسته‌خانێ، ئەز دگەل دختۆرا چووم، دا بەیان وەفاتێن وان چێکەین. بڕاستی چ ته‌رم نەمابوون، بەلکو ئەو ببوونە کۆمەکا ڕەژیێ. دەمێ دختۆر دچنە هنداڤ سەرێ وان، دختۆرەك دەستێ خوە ددانیتە سەر ستویێ عبدالواحدی و دبێژیت: وەرن ڤی ببەن هێشتا هەناسەیا تێدا مای.
ب ڤی رەنگی عبدالواحد دبەنە سەر تەختەکی د خەستەخانێ ڤە. دیسان ئیسحاق دبێژیته بابێ عبدالواحدی:ده‌مێ ته‌رمێ سۆتیێ عبدالواحدی ئینایه خه‌ستێ، هێشتا ده‌ستێ هه‌ڤالێ وی به‌ده‌ل سپینداری یێ که‌لامچه‌کری بده‌ستێ وی ڤه بوو. پشتی دوو رۆژا زه‌بانیێن ئه‌منێ یێن هاتین و ئه‌و ده‌ستێ ژ ده‌ستێ وی ڤه‌کری. ژ به‌ر کو چ گۆشت ب ده‌ستێ عبدالواحدی ڤه نه‌مابوو، هه‌می سۆتبوو، لۆما زه‌بانی بێی کو که‌لامچێ ڤه‌که‌ن یان ببڕن، ئه‌و هه‌ر ئێکسه‌ر وێ د سه‌ر ده‌ستێ وی دا دئیننه خوارێ. هه‌روه‌سا ده‌ما زه‌بانیێن ئه‌منێ عبدالواحد دیتی کو یێ ساخه و نه‌مریه، بۆ وان گه‌له‌کا سه‌یر بوو کا چه‌وا ئه‌و مایه ساخ. هه‌لبه‌ت وان پیلانا خوه وه‌سا داڕێتبوو کو که‌س ساخ ژێ ده‌رنه‌که‌ڤیت.
بابێ عبدالواحدی و مامێن وی ژی پشتی ئاگەهداریا ئەمنێ دچن دا جەنازێن شەهیدێن خوە بینن. ژ سلێمانیێ ژی کەس و کارێن زارۆکێن دی د دویڤ ته‌رمێن شەهیدێن خوە دا دچن وێرێ.
ژ بەر سۆتنێ، کەس ژ وان شەهیدێ خوە نانیاسیت، ئەو ڕێکدکەڤن، کو هەر ئێك ژ وان ته‌رمه‌کی بۆ خوە ببەت و ئه‌و دبێژنه هه‌ڤدوو:ئه‌ڤه هه‌می زارۆکێن مه هه‌میانه و چ جوداهی دناڤبەرا وان دا نینە و هەمی کوڕێن مە نە. چونکی هه‌می بۆ دۆزه‌کێ و ل سه‌ر ئێک ڕێباز یێن هاتینه شه‌هیدکرن.
ب ڤی ڕەنگی هەر ئێك ته‌رمه‌کی دبەت. ل وێرێ دختور وان ئاگەهداردکەن کو کەسەك ژ وان ١٠ زارۆکان ب ناڤێ عبدالواحد، یێ ساخە. بابێ عبدالواحدی، دبێژیتە وان؛ ئەو کوڕێ منە. لێ پشتی هنداڤ ته‌رمێ عبدالواحدی،ئه‌و دبێژیتە وان: ئەڤە نە کوڕێ منە. عبدالواحد ئاگەهـ ژ دەنگێ بابێ خوە هەیە و دەنگێ وی دنیاسیت.عبدالواحد دبێژیتە بابێ خوه:بەلێ بابۆ، ئه‌ڤه ئه‌زم، ئه‌ز عبدالواحدم.
پشتی بابێ عبدالواحدی ب ڤی رەنگی کوڕێ خوە دبینیت، ئێدی ئه‌و خوە ناگریت و دکەتە گری.
عبدالواحد ب چاڤێن تژی ڕۆندك ڤە دبێژیت:من گەلەك خەم و کۆڤان بۆ دایك و بابێ خوە چێکرن، من گەلەك دلێ وان یێ سۆتی، ئەز داخوازا لێبوورینێ ژ وان دکەم. پشتی هه‌فتیه‌کێ ژ نوو عبدالواحد دشێت چاڤێن خوه ڤه‌که‌ت. لێ دۆرێن جاڤێن وی هه‌می سۆتبوون و چاڤێن وی ده‌رکه‌تبوونه ده‌رڤه.
ڕەشەکێن ئەمنێ، بابێن وان هەر ١٠ زارۆکان دبەنە ئەمنا کەرکووکێ و که‌له‌خێ ترۆمبێلا سۆتی ژی دانابوو ناڤا حەوشا ڕێڤەبەرا ئەمنێ. سیناریۆیا خوە بۆ وان دبێژن و دبێژنە وان کو: ئەڤە قه‌زا و قەدەرە و نابیت کو کەسه‌ک ژ وه بێژیت کو ئەڤ کاره حکومه‌تێ یێ کری.
پاشی ڕه‌شەکێن ئەمنێ چەندین جارا دچنە خەستێ ل دەف عبدالواحدی ژی و وی نەچاردکەن کو بێژیت؛ ئه‌ڤ ڕوودانه ژ ئەنجامێ لێکدانا ترۆمبێلا وان و ئێکا دی چێبوویه. هه‌رچه‌نده ژبلی که‌له‌خێ تۆمبێلا زیندانیان که‌له‌خێ چ تۆمبێلێن دی یێ دیار نینه. دیسان هەر چه‌ندە عبدالواحد دبێژیتە وان کو؛ وی ئاگەهـ ژ چ لێکدانا نەبوویە، لێ ئەو فشارێن خوە ل سەر ناڕاوەستینن و دڤێت و نه‌ڤێت دبێژیت ئه‌و بێژیت لێکدان بوو.
دایك و بابێ عبدالواحدی دچنە دەف ڕێڤەبەرێ ئەمنا کەرکووکێ، دا ڕێ دبدەنه وان کو ئه‌و ل دەف کوڕێ خوە بن هەتا دمریت. لێ ڕێ نادەنه وان کو ئه‌و ڕێڤەبەرێ ئەمنێ ببینن، ژ ئەنجامێ قەرەبالغا وان و ڕەشه‌کێن ئەمنێ، ڕێڤبەرێ ئەمنێ دەردکەڤیت و وان دبینیت و دوماهیێ ڕێ ددەته وان کو سەره‌دانا عبدالواحدی بکەن هەتا خودێ ئەمانەتێ خوە ژ وی دستینیت. ئێدی هەر ١٥ رۆژا جارەکێ بابێ عبدالواحدی یان برایێ وی عادل دچنە دەف وی ل خەستەخانێ.
د سەر دژواریا برینێن عبدالواحدی را، ئەمنا ڕژێمێ رێ نادەته دختۆرا کو وەک پێدڤی وی دەرمان بکەن. چونکی ئارمانجا ئه‌منێ ئه‌و بوو کو ئه‌و ژی وه‌ک هه‌ڤالێن خوه بمریت. ئێدی رۆژ ب رۆژ رەوشا ساخلەمیا وی پتر تێكدچیت. دەمێ پەرستار دهاتن د ژوورا وی ڤە، ژ بێن بغارا برینێن وی، دفنا خوە دگرتن.
پاشی ئەمنا ڕژێمێ عبدالواحدی ل خەستەخانێ ڕادەستی پۆلیسان دکەن. ئەو ژی د سەر ئێش و ئازارێن وی ڕا سەرەدەریەکا هۆڤانە دگەل وی دکەن و کەلامچێ ژ پێ وی ڤەناکەن.
عبدالواحد سالەکا تەمام بتنێ د ژوورەکا ڤەدەر دا دمینیت. وی د وی ده‌میدا ب بەردەوامی هیڤیێن مرنێ دخواستن دا ژ وێ نەخوەشییێ قوڕتال ببیت.
که‌سه‌کی کەرکووکی بناڤێ مام عەبدلرحیم ، ل وێرێ ئاشنای عبدالواحدی و کەس و کارێن وی دبیت. پشتی ئەو دزانیت کو عبدالواحد ل سەر کوردایەتی ڕاستی ڤێ ستەم و زۆرداریێ بوویە، ئەو گەلەك چاڤێ خوە ددەته وی. ده‌مێ که‌سوکارێن عبدالواحدی تێنه سه‌ردانا وی، ئه‌و وان دبەتە مالا خوە و گەلەك هاریکاریا وان دکەت.
عبدالواحد پشتی بۆ ده‌مێ سالەکێ ل سه‌رێک دمینیته ل سەر پشتێ، هەر چەندە پشتا وی گەلەك نەهاتبوو سۆتن، لێ برین دکەڤنه پشتا وی ژی.
بابێ وی گەلەك دەرگەها دقوتیت و گەلەك پارا دمه‌زیخیت دا کو بشێت چارەیه‌کی ل کوڕێ خوە بکەت. ئەو بوو پشتی سالەکێ ل مەها ٩ ساڵا ١٩٨١، بڕیارا ڤەگوهازتنا وی بۆ زیندانا سنێلا ل به‌غدا دەردکەڤیت. ڤێ جارێ ژی وی هەر ب ئیسعافێ دبەن، لێ وی ب تەختڤە دکەنە د ترۆمبێلێ دا. لێ به‌ری وی ژ که‌رکووکێ ببه‌نه به‌غدا، ل دەستپێکێ وی دبەنە ڤە هەیئا کەرکووکێ. عبدالواحد ل وێرێ کەسەکێ بریندار دبینیت، خوینا ب ڕانێ وی ڤە. ئەو کەس خەلکێ دهۆکێ بوو و ب پێج گوللا یێ برینداربوو. ئەو پێشمەرگە بوو و ب برینداری هاتبوو گرتن، لێ عبدالواحدی نەزانی کا ئەو کەس کی یە.
کەسەکێ دی ژی یێ کورد کو خەلکێ مۆسل بوو، ناڤێ وی عەجیب بوو، سەرا ڕێکخستنێن نهێنی یێن پارتی هاتبوو گرتن. ده‌مێ کو دێ عبدالواحدی به‌ره‌ڤ به‌غدا ڤه به‌ن، زه‌بانی وان هه‌ردوو گرتیێن دی ژی دگه‌ل وی ل تۆمبێلێ سیاردکەن و دبه‌ن.
شۆفێرێ ئیسعافێ گەلەك بلەز دهاژۆت و چ چال و گرێن ڕێکێ هه‌بان بێی کو سست بکه‌ت، وی لێددا، برینێن لەشێ عبدالواحدی دپەقن و خوین و کێم ئەداڤ ژێ دهه رکن و گەلەك دئێشن. بڕێڤە ڕەشەکەکێ ئەمنێ پسیارا وی پێشمەرگەی دکەت کا چه‌وا و ل کیڤە هاتیە گرتن، پاشی پسیارا وی کوردێ خەلکێ مۆسل دکەت. ئەو ل دوماهیێ پسیارا عبدالواحدی ژی دکەت کا سەرا چ هاتیە گرتن. عبدوالواحد د بەرسڤا خوە دا دبێژیتە وی: ئەز د چ رەوش دا مە تو ڤێ پسیارێ ژ من دکەی، نێ حالێ من بەسی منە.
بڕێڤە ل جهەکی، وی پێشمەرگێ بریندار ددانن، عبدوالواحد و عەجیب ژی دبەنه زیندانا سنێلا ل بەغدا. پشتی ڕێڤەبەرێن زیندانێ عبدالواحدی د وێ رەوشێ دا دبینن، دبێژن:ئەڤە کەلەخە ئەم وەرناگرین و داخوازێ دکەن کو وی ببەن زیندانا ئەبو غرێب.
هه‌لبه‌ت ئەڤە پشتی بابێ عبدالواحدی هەی و نەیێ خوە دانایە سەر واستا و بەرتیلا، ژ نوی ئه‌و ژ که‌رکوو بره به‌غدا. بەری عبدالواحد بهێته گرتن، رەوشا مالا وان یا ئابۆری گەلەك یا باش بوو، لێ پشتی ئه‌و هاتیه گرتن و ب تایبه‌ت پشتی هاتیه سۆتن، بابێ وی هندی پاره هه‌بوونه‌ک هه‌ی هه‌می ل به‌رتیلا دا، کو به‌لکی چاره‌یه‌کێ ل کوڕێ خوه بکه‌ت و وی ژ مرنێ ڕزگاکه‌ت. ئێدی ڕه‌وشا وان وه‌لێهات کو بابێ وی ب پیرەمێریێ ڤە بچیته پالەتیێ، هه‌تا بشێت ماڵا خوه خودان که‌ت.
د ڤی دەمی دا برایەکێ وی دچیتە بەر دلۆڤانیا خودێ و برایەکێ وی یێ دی ژی پەیوەندیێ ب شۆڕشێ دکەت. وی دەمی پسمامێن عبدالواحدی، سەعید، خۆرشید، عەمەر پێشمەرگە بوون.
ئەمنا رژێمێ مەرجێ ڕادەستبوونا وان ب ئازادکرنا عبدلواحدی ڤە گرێددەت. و داخوازێ ژ بابێ عبدالواحدی دکەن، کو هەرسێ برازایێن خوە بینیت رادەست بکەت دا کو عبدالواحدی ئازاد بکه‌ن.
عبدالواحد د ڤێ دیدارێ دا دبێژیت:بەری مە بسۆژن، هێشتا ئەم ل هەیئێ بووین، جارەکێ رێڤەبەریا زیندانێ بەدەل حەسەن عیسای دبەنه دەف خوە،پشتی دەمەکی ئه‌و ب کەیف و خوەشی ڤەدگەڕیته زیندانێ و دبێژیت:ئه‌م دێ هێینه بەردان. بەدەلی گۆته من کو؛ کازمێ کوڕێ عەمەرخانێ ڕێکانی یێ هاتیه دەف من ل زیندانێ و وی ئەز ئاگەهدارکرم کو دێ مەفرەزەکا پێشمەرگەی خوە رادەستی ڕژێمێ کەت. رژێم ژی د بەرامبەردا دێ مە ئازادکەت.
ئه‌و مه‌فره‌زه، مەفرەزا حەجی سالحێ سپینداری بوو، کو هەژمارا وان ٥-٦ پێشمەرگا بوون. وان خوە رادەستی ئیستخباراتێ کر، لێ ڕژێمێ ئه‌و ژی دگرتن و عبدالواحد و هه‌ڤالێن وان ژی ئازاد نه‌کرن.
پشتی عبدالواحد سیاری دبه‌نه به‌غدا، ئه‌و ژ بەر سەختیا برینێن وی، ل زیندانا سنێلەیا ناهێته وەرگرتن و وی دبه‌نه زیندانا ئەبوغرێب. بەری وی ب گەهیننه زیندانا ئەبو غرێب، ئەو ڕەشەکێ ئەمنێ و شۆفێرێ ترۆمبێلێ دچنه خوارنگەهەکێ و ب دلێ خوە خوارنێ دخۆن و عبدالواحدی ژی د کەلێژانا گەرما هاڤینێ دا ل بەغدا ب برینێن خوین و کێم و ئەداڤ ڤە، دهێلنه د پشتا ترۆمبێلێ دا.
پشتی هینگێ وی دبەنە خەستا زیندانا ئەبوغرێب. ئەو هەڤالێن وی، ئەوێن بەری وەختی دگەلێك ل هەیئا کەرکووکێ و سزایێ زیندانێ بۆ دەرکەتی، ئه‌و دزانن کو عبدالواحد یێ بریە دەف وان، ئه‌و دچن سەرا وی ددەن. عەلی مامە، سەعید گابێرکی و حەسەن حەجی ئەحمەد دچنه دەف وی.
ل وێ خەستێ کارگوزارەکێ ب ناڤێ مەحمود هەبوو، ئەو خەلکێ خانەقینێ بوو، گەلەك دلێ وی دمینیتە ب عبدالواحدی ڤە. مەحمود گەلەك هاریکاریا وی دکەت و دبێژیتە وی: ئەگەر تو گوهێ خوە نەدەیە من، دێ ل ڤێرێ مری. مەحمود دبێژیتە وی: بڕیاره سوبەهی شاندەکێ تایبەت ب پاراستنا مافێ مرۆڤی بهێته زیندانێ، دێ رێڤەبەرێ زیندانێ و رێڤەبەرێ خەستا زیندانێ ژی ئامادەبن.مەحمود دبێژیتە عبالواحدی:دەمێ ئەو شاند دگەهیتە دەف تە، ئەز دێ تە ڕاکەمه سەرپیا و تو ژی داخوازا هاریکایێ ژ وان بکە، بەلکی تە ژڤێرە دبەنه خەستەکێ و چارەسەریا تە دکەن.
عبدالواحد یێ بێ جلکە و وەکی بزۆتەکی یێ ڕەش و سۆتییە.، ئەو خوە ل سەر پیا ژی ناگریت. هەر وەکی مەحمودی گۆتی، ئەو شاند کو هەژمارا وان ١٠-١٥ کەس بوون، دختۆرەك ب ناڤێ شەوقی فەوزی یوسف دگەل بوو، دچنە د وێ ژوورا عبدالواحد تێڤە. مەحمود ژی دچیتە د وێ ژوورێ ڤە و عبدالواحدی ب بەرسینگێن خوە ڤە ڕادکەت. دەمێ مەحمودی عبدالواحد ڕاکری و دانای سەر پیا، برینێن پێن وی پەقین و خوینێ تێدا هاڤێت و وەکی جووکا ل سەر کاشیێ ناڤا ژوورێ چوو. پشتی وی شاندی عبدالواحد د وێ رەوشێ دا دیتی، داخواز ژ مەحمودی کر کو وی دانیتە سەر تەختی.
پشتی ئه‌و پسیارێ ژ عبدالواحدی دکه‌ن؛کا ئەڤە چەند ڕۆژە ئەو د وێ ڕەوشێ دا. عبدالواحد ژی دبێژیتە وان کو:ئەڤە پترە ژ سالەکێ یه ڕەوشا وی ب ڤی ئاوایی یه.
دختۆر شەوقی ئێکسەر دبێژیت:دڤێت وی بزویترین دەم ببەنه خەستەخانێ. پشتی هینگێ ب دەمژمێرەکێ عبدالواحدی ب تۆمبێلا هەوارهاتنێ دبەنە خەستەخانا کەرخ یا کۆماری ل به‌غدا. ئەو خەستەخانە یا تژی بوو ژ بریندارێن شەڕێ ئیراق و ئیرانێ. عبدالواحدی ژی دکەنە د ناڤ وان برینداران دا. ل وێرێ ژی عبدالواحدی ڕادەستی بنگەهێ (جعیفر) یێ پۆلیسا دکەن. پۆلیسەك ب ناڤێ سەبور ل وی بنگەهی پیێن عبدالواحدی ب تەختی ڤە کەلامچە دکەت.
دکتۆر شەوقی مەسیحی بوو، ئەو نشته‌رگه‌ر بوو و ڕێڤەبەرێ وێ خەسته‌خانێ ژی بوو. دکتۆر شەوقی دچیتە دەف عبدالواحدی و پسیارا وی دکەت کا؛ ئەڤە ژ کەنگی وەرە هۆ ل وی هاتیە؟عبدالواحد ژی دبێژیتێ کو: ئەڤە پترە ژ سالەکێ یه ئەو سۆتی و هەتا نوکە بێ چارەسەری و چاڤدێرییە. عبدالواحد سیاری دبێژیت:من بهیست دەمێ دختۆر شەوقی ب دەنگەکێ نزم دگۆتە هەڤالێن خوە: مرۆڤ ب ڤی رەنگی سەرەدەریێ دگەل گیانەوەرا ژی ناکەت.
پشتی سالەک و مه‌هه‌کێ بۆ جارا ئێکێ شرینقەكا پەنجێ بۆ عبدالواحدی دهێتە دانان. دختۆر شەوقی پەرستارێن خەستەخانێ ڕادسپێریت، کو بکەڤنه د لەشێ وی دا و چەرمێ سۆتی و مری هه‌میێ ببڕن.
ئێدی گۆشتێ سۆتی هەمیێ ژ سەر چاڤ و لەشێ وی ڤەدکەن و گۆشتێ سۆر دەردکەڤیت، هەروەکو ئەو وێ ڕۆژێ ژ نوی سۆتی.
پشتی هینگێ مه‌لهەمەکا سپی د لەشێ وی هەمیێ ددەن و پاتێن دوندای دداننه سەر هەمی برینێن لەشێ وی. عبدالواحد بۆ جارا ئێکێ، هەست دکەت کو لەشێ وی پیچەك سڤك بوو ودشێت بنڤیت. ئێدی ڕۆژانە لەشێ وی دهێته دەرمانکرن و بەردەوام دبیت هەتا شواتا ساڵا پاشتر. پشتی هینگێ دختۆر شەوقی بابێ عبدالواحدی ئاگەهداردکەت، کو دێ نشتەرگەریەکێ بۆ وی کەت.
د ڤی دەمی دا قوتابیێن کولیژا پزیشکی، ب بەردەوامی ل دەمێ چارەسەرکرنا برینێن عبدالواحدی ئامادەدبن. دەمێ بڕیارا نشتەرگەریکرنێ ژ لایێ دختۆری ڤە بۆ عبدالواحدی دەرچووی، قوتابیەکێ کولیژا پزیشکی، بێی کو شەهرەزایەکا باش هەبیت، ڤێ نشتەرگەریێ ئەنجامددەت. ئەو قوتابی، پنیێن گۆشتێ ساخ ژ لەشێ وی ڤەدکەت و د دانیته سه‌ر جهێن سۆتی. بۆ نیشتەرگەریێ ژی، بابێ عبدالواحدی خوینێ دکریت. هه‌روه‌سا کەمال سیاری و عبدالرحمانێ پسمامێ عبدالواحدی ژی ژ دهۆکێ دچنە بەغدا و خوینێ ددەنه وی.
پشتی مه‌هەکێ، ئەو گۆشت هەمی درزیت و خوە ل برینێن عبدالواحدی نادەت و جارەکا دی دکەڤیتە ڤە بەر ئیش و ئازارا. پشتی هینگێ دختۆر شەوقی بریارێ ددەت کو ئەو بخوە نشتەرگەریێ بۆ وی ئەنجامبدەت. دختۆر شەوقی گۆشتی ژ ڕانێن وی ڤەدکەت و ددانیته سه‌ر برینێن وی، ئەو نشتەرگەری سەردکەڤیت. دکتۆر شەوقی دبێژیتە عبدالواحدی کو: هندی ژ من بهێت، دێ ته ل ڤێ خەستێ هێلم، دا ته نەبەنه زیندانێ. ئەگەر تو ب لێبوورینەکێ ژی دەرکەتی، وەرە کلینیکا من ل باب الشرجی، دێ تە ل سەر کیستێ حکومەتی دەرمانکەن.
عبدالواحد هەتا مه‌ها ٦/١٩٨٢ ل خەستا کەرخ یا کۆماری دمینیت. دڤی دەمی دا سەرەدەریەکا گەلەك کرێت و شەڕێ دەرۆنی ژ لایێ کارمەندێن خه‌سته‌خانێ و وی خەلکێ عه‌ره‌بێ کو سەرەدانا بریندارێن خوە یێن شەڕێ ئیران و ئیراقێ دکرن، دگەل عبدالواحدی تێته کرن.
ئێك ژ وان کارمەندا، ژنەك بوو ب ناڤێ (ام صباح). چەند رۆژەکا ئەو ژن، ژبەرکو برایەکێ وێ کو زه‌لامێ ئەمنا ڕژێمێ بوو، ل سلێمانیێ هاتبوو کوشتن دەوامێ ناکەت. پشتی ئەو ژنە ڤەدگەڕیته دەوامێ ئێكسەر دچیتە هنداڤ سەرێ عبدالواحدی و دبێژیتە وی: (حرام ان یداوك، حقك یذبونك بالشط) ئانکو گوننەهە تە دەرمانکەت، بەلکو دڤێت تە پاڤێژینه د رویباری دا.
هه‌ر ل مه‌ها شەش ساڵا ١٩٨٢، هەرچەندە هێشتا هەمی برینێن عبدالواحدی چارەسەرنەبووینە، لێ وی ژ خه‌سته‌خانا که‌رخ دبەنه زیندانا سنێلا. ل دەستپێکێ وی دبەنه هۆلا چاڤەڕێکرنێ، تەختێن سێ قات لێ هەبوون. لوێرێ ئەو دوو گەنجێن دهۆکێ، کو ناڤێ ئێکی ژ وان مراد نێروەیی بوو دبینیت. مراد عەرەبی نەدزانی، گەنجێن عەرەبا سڤکاتی ب وی دکر و خەبەر دگۆتنه وی. مراد ژی یێ ب که‌له‌خ بوو، وی ژی ئەو گەنجێن عه‌ره‌ب گەلەك قوتان. کی ژ وان دکەته دەستی وی ڕادکر و ل ئەردی ددا. د ڤێ ڕەوشێ دا عبدالواحد د ترسیت کو بکەڤیتە دناڤ گەلشۆکا شەڕی دا و ب سەر وی دا بکەڤن.
گەنجەکێ دی یێ کورد، ب ناڤێ شوکر، کو خەلکێ کفری بوو و بەری وەختی د گەل عبدالواحدی ل هەیئا کەرکووکێ بوو، ئه‌و ژی ل وێرێ بوو. شوکر گەلەك چاڤێ خوە ددەت عبدالواحدی، ئەو سەرێ وی دشۆت و برینێن وی دەرمان دکەت.
عبدالواحد سیاری هەتا ١٧ تیرمەها ساڵا ١٩٨٢ ل زیندانا سنێلەیا دمینیت. دکتاتۆرێ ڕژێمێ سه‌دام حسێن وی ده‌می لێبوورینەکێ بۆ زیندانیان ده‌رتێخیت، عبدالواحد ژی ب بەر لێبوورینێ دکەڤیت و ئازاد دبیت. ئەو و هەڤالێن خوە دچنه مزگەفتا عەلاوی، بابێ وی و پسمامێ وی حەسەن حەجی ئەحمەد ژی دچنه وێرێ پێشیا وی. ب شەڤێ دچنه مالا مرۆڤەکێ خوە ل بەغدا و ڕۆژا پاشتر دگەهنه دهۆکێ.
بەری عبدالواحد بگەهیت مالێ دایکا وی هەمی خوەدیکێن ڕۆناهیێ ل مالێ ڕادکەت، دا عبدالواحد سەر و سیمایێ خوە ب وی ڕەنگێ سۆتی نەبینیت. هه‌ر دیسان دایکا عبدالواحدی ژ بۆ ب بەرچاڤوەرگرتنا رەوشا دەروونی یا عبدالوەاحدی وەنەدکر، نە برا و نە خویشکێن وی بچنه بەر خوەدیکێ. هه‌روه‌سا وێ هەمی وێنێن وی ژی ژ بەردەست ڕاکرن، دا کو دلێ وی بخوه نه‌سۆژیت ده‌ما وان وێنان دبینیت.
هەر چەندە عبدالواحد ژ زیندانێ ئازاددبیت، لێ مخابن ئه‌و ل مالێ ژی هه‌ر دمینیت زیندانی. چونکی وی نه‌دڤیا چ که‌سه‌ک وی وه‌سا سۆتی و ب وی شێوه‌ی ببینیت. لۆما ئه‌و تووشی ڕه‌وشه‌کا ده‌روونیا نه‌خۆش دبیت و ساڵه‌کا ته‌مه‌م دمینیته دخانی ڤه وئێک جار بتنێ ژی ناده‌رکه‌ڤیته ده‌رڤه.
پشتی سالەکێ بابێ وی دچیتە دەف مەلا عبدالکریم گۆیی و وی دگەل خوە دبەتە مال. مەلا عبالکریم ب خوە ژی زیندانیێ سیاسی بوو. ئەو گەلەك دەست دلێ عبدالواحدی د دەت و شیرەتا ل وی دکەت و دبێژیتە وی:ژ مالێ دەرکەڤە و هەڕە ناڤ خەلکی، خەلك دێ حەز ژ تە کەت، چونکی تۆ مرۆڤه‌کی شۆڕشگێڕی و ل سەر کوردایەتیێ و خاباتا ئازادیێ ئه‌ڤه یا بسه‌رێ تە هاتی. ئێدی پشتی شیره‌تێن مه‌لا عبدالکریمی عبدالواحد هێدی هێدی دەردکەڤیت، خەلکێ ژی دزانی کو ئەو ل سەر کوردایەتیێ وەلێ هاتیه، لۆما وان گەلەك پشتەڤانی ددا وی و کەیفا خوە ب وی دئینا.لێ تشتێ نە خوەش ئەو بوو، کو کەسێ ژ هەڤالێن وی، نەخاسمە ئەوێن پێکڤە ل قوتابخانێ، ئێدی ئەو نەنیاسی، ژ به‌ر شێوه و سیمایێ وی ب ئێکجاری هاتبوو گوهڕین.
پشتی کو عبدالواحد پچپچه ئێدی ده‌رکه‌تی، بابێ وی بۆ وی دکانەکێ ل سەنتەرێ دهۆکێ ڤەدکەت دا کو ئه‌و پێ بهێته دناڤ خه‌لکی و ژیانێ دا. عبدالواحد ناڤێ هەژار ددانیتە سەر دکانا خوە و تابلۆیێ وی زارۆکێ تویرکەك ب مللی ڤە و دچیتە بەر قوتابخانەکێ، وەکۆ ئارمێ دکانا خوە دهەلاویسیت و ل سەر دنڤێسیت (پێشانگەها هەژار) ئەو ب ڤی پۆستەری دەربڕینێ ژ بێبەهربوونا خوە ژ قوتابخانی دکەت. هەڤالێن وی یێن قوتابخانی دچنە دەف وی و کەل و پەلا دکڕن، عبدالواحد وان نیاسیت، لێ ئەو وی نانیاسن. عبدالواحد بناڤێ وان دگەل وان دئاخڤیت. ئەو سەرسامدبن، کا چه‌وا ئەو وان نیاسیت. عبدالواحد ژی خوە ب وان ددەته نیاسین. ب ڤی ڕەنگی ئەو ئێك ئێکە وان دبینیت و خوە ب وان ددەتە نیاسین. گەلەك ژ هەڤالێن وی و مامۆستایێن وی دچنه دەف وی ل دکانێ، و گەلەكا ژ وان ژی بۆ وی دکرە گری.
لێ مخابن ئەمنا ڕژێمێ ب بەردەوامی، چاڤدێریا عبدالواحدی ل دکانێ دکەت و وی ناهێلیت ئازاد. سپێدەکا زوی، ل ساڵا ١٩٨٥ مەفرەزەكا ئه‌منێ دهێتە بەر دەرێ دکانا وی،. …… زه‌ڵامێ ئه‌منێ ژی دگەل وان بوو …… دبێژیتە وی:(تعال انت ابو المناظر) شنۆ معنا هەژار؟.ئانکو وه‌رە خودانێ بەرچاڤکا، ڕامانا هەژار چییە؟ئێکێ عەرەب ژی دگەل بوو دبێژیت: صدك شنو معنی هەژار، ئانکو ژ ڕاستا ڕامانا هەژار چییە؟
عبدالواحد ژی دبێژیتە وی:هەژار واتە فەقیر. بریندار و یێ عەرەب دبێژنە وی: ڤی ناڤی و ڤێ تابلۆیێ ژێڤەکە ئەگەر نە دێ تە کەمه سەد هەژار. ئەو فەرمانێ ددەنه عبدالواحدی کو وی ئارمی ژ دکانا خوە ڤەکەت، ئەو ژی نەشێت ژێڤەکەت. ئینا وان بخوە پێسترکەك ئینا و ژێڤەکر و ل پێش چاڤێن خەلکی هاڤێته خوارێ و پێنەك لێدا، پێ وی ما د ئارمی ڕا. بەری بچن وان فەرمان دا هەر جهێ ناڤێ هەژار لێبیت ژێ ببەن، بەری ئه‌و بزڤرنەڤە. عبدالواحد و برایێن خوە ژی وەك قەبخوازیەك د هەر ڕستەیەکا ناڤێ هەژار تێدا ژێدبەن و مینا ڤالاهیەکی دهێلن ( پێشەنگەها …….. بخێرهاتنا هەوە دکەت). پشتی ئەو ڤەدگەڕن، سێ رۆژا دەلیڤەی ددەنێ کو ناڤەکێ دی دانیت سەر پێشانگەها خوە. عبدالواحد ژی ناڤێ شێرکۆ ددانیت سەر. مەفرەزا ئەمنێ، پشتی هینگێ دچنە دکانا سەدیقێ ئینسێ تێلی ژی، ناڤێ دکانا وی هەرمان بوو، ئارمێ وان ژی ژێڤەکر.
جارەکا دی هەر سپێدێ زوی، مەفرەزەکا دی یا ئەمنێ، کو ڤێ جارێ …. ژی دگەل بوو، دچنە دکانا عبدالواحدی. کەسەکی ب گومتلەکێ ئاخێ ل سەر دیوارێ دکانا حەجی سەلیمێ سەرەڕۆیی، کو ب ڕەخ دکانا عبدالواحدی ڤە بوو، نڤێسی بوو (کوردستان یان نەمان) .. ….. دبێژیتە عبدالواحدی: ئەڤە چییە؟ ئەو ژی دبێژیتێ:ئەز نزانم. ئه‌و ژی دبێژیت: چه‌وا تو نزانی؟ما تو نزانی بخوینی؟؟، بەلێ ئەز دزانم. واتە تۆ دزانی بخوینێ و تو دزانی کا کێ ژی نڤێسی یە.
دبیتە گەنگەشە ل ناڤبەرا وان، د وێ دەلیڤێ ڕا حەجی سەلیم دهێت وێرێ. حەجی سەلیم، مرۆڤەکێ دانعەمر بوو، لێ کەسەکێ خواندڤان بوو. هەما وی ئێكسەر دەست هاڤێته سۆندێ ئاڤێ و بەرێ وی دا دیواری و ئاڤ لێکر و گۆت: ئەڤە کێ دیوارێ دکانا من هەڕماندیە و ئەو نڤێسین ژێبر. هەر چەندە ………. ، گۆتێ، نە حەجی نە، لێ وی خوە تێنەگەهاند و ئەو نڤێسین ژێبر. ئێدی …….. سەرێ خوە چەماند و چوو.
عبدالواحد ژ بەر تێکچوونا سەروچاڤ و ژ کارکەتنا دەستێ وی یێ ڕاستێ نەشێت ڤەگەڕیتەڤە سەر خواندنا خوە. لۆما ئێدی ژیانا وی دکەڤیتە دناڤبەرا دکانێ و مالێ دا. ئەو خوە ژ هەمی بوون و بیرەوەی و ئاهەنگ و خوەشیێن دنیایێ و هەڤالا بێبەهر دکەت. دەمێ ئەو دچوو دەف سەرتراشەکی ژی، دگۆتە وی تشتەکی ب سەر خوەدیکێ دادە دا دێمێ خوە نەبینم.
عبدالواحد ل٥/٧/١٩٨٤ خێزانێ پێکدئینیت، مەلا عبدالکریم ڕۆلەکێ باش د ڤێ پرۆسێ ژی دا دگێڕیت و هەر ئەو بخوە ژنکا وی ل وی مارەدکەت، ئێدی ژیانا عبدالواحدی هێدی هێدی نۆرمال دبیت. ل دەستپێکێ خودێ دوو کچکا ل سالێن ١٩٨٥ و ١٩٨٦ ددەتە وی، ئەو ناڤێن دێژین و ڕێژین ل سەر وان ددانیت. پشتی هینگێ خودێ کوڕکەکێ دەتێ. هێشتا کەسەرا ناڤێ هەژار یا ددلێ عبدالواحدی دا مای، لۆما ئەو ناڤێ هەژار ددانیتە سەر کوڕێ خوە. پشتی هینگێ خودێ چەندین زارۆکێن دی ددەتە وی، ئەو ژی ناڤێن کوردی ددانیتە سەر هەمیا.
عبدالواحد ل سەر ئاخفتنا دکتۆر شەوقی، ل ساڵا ١٩٨٦ دگەل دایکا خوە و ل گۆرەی داب نەریتێن کوردەواری، چەند سندۆقێن فێقی دگەل خوە دبەن دچنه کلینیکا وی ل بەغدا. دکتۆر شەوقی گەلەك کەیفا خوە ب وی دئینیت و دبێژیتێ:دێ وەختەکی بۆ تە ل خەستەخانا حکومی گرم و دێ نشتەرگەریەکێ بۆ ڕها ستویێ تە و دەستێ تە کەم. چونکە ستویێ وی یێ خوار بوو و نەدزڤڕی و دەستەکێ وی ژی چەمیایی مابوو و نەدچوو د هچکێ وی دا.
دکتۆر شەوقی وی دبەتە خەستەخانێ و دوو نشتەرگەریا بۆ وی دکەت. عبدالواحد ٤٠ ڕۆژا د خەستەخانێ دا دمینیت. پشتی هینگێ نشتەرگەریەکێ بۆ پشتا چاڤێن وی ژی دکەت. ئەو گۆشتی ژ پشتا گوهێن وی ڕادکەت و ددانیتە پشت چاڤێن وی. پشتی ڤان نشتەرگەریا رەوشا وی پیچەك باشتر لێهات.
پشتی هینگێ وی وی دهنێریتە خەستەخانا ابن البیطار یا ئەهلی یا بریتانی. بابێ عبدالواحدی ٤٠٠٠ هزار دیناران وەکو گەرەنتی ل بەنکێ دنڤینیت. ل وێ خەستێ نشتەرگەری بۆ دەستێ وی دهێتەکرن، چەرمێ ڕانێ وی ڕادکەن و دەستێ وی ددانن بن وی چەرمی ب تەنشتا وی ڤە گرێددەن و ٢١ رۆژا دەستێ وی ل بن چەرمێ ڕانێ وی ڤە دهێلن، دا خوین بهێته دەستێ وی. پشتی هینگێ دەستێ وی ژ تەنشتا وی ڤەدکەن و ب ٣٢ قەیدکان تەنشتا وی د دورینەڤە. نشتەرگەریەکا دی یا چاڤا ژی بۆ هاتە کرن. عبدالواحد پشتی ڤان نشتەرگەریا، جارەکا ڤەدگەریتەڤە بەر دکانا خوە، لێ ئەمنا ڕژێمێ هەر ب بەردەوامی چاڤدێریا وی دکەت.
ڕۆژەکێ ژ ڕیڤەبەریا ئەمنا دهۆکێ تێلەفۆنەک بۆ دچیت. پسیارێ ژ وی دکەن، کا چ مرۆڤێن وی پێشمەرگە و ڕەڤی هەنە. ئەو ژی دبێژیت، کو ئەو نزانیت. ژ وی دپرسن کا ئەو هاتیەگرتن و ژ بەر چ. عبدالواحد ژی ڕاستیا گرتنا خوە بۆ وان دبێژیت. پشتی هینگێ داخوازێ ژ وی دکەن، کو رۆژا پاشتر دەمژمێری ٦ ی ئێڤاری ل ڕێڤەبەریا ئەمنێ ئامادەبیت.
رۆژا پاشتر عبدالواحد و برایەکێ خوە دچن وێرێ، وی دبەنە دەف پلەدارەکی، ناهێلن برای دگەل وی بچیتە ژوور. ناڤێ وی دخوینیت و فۆرمێ وی دەردئێخیت و پسیارێ ژ وی دکەت کا ئەو چه‌وا سۆتیە؟عبدالواحد ژی دبێژیتە وان:هوین دزانن. ئەو دبێژیتە وی: مە دڤێت ژ تە بزانین.عبدالواحد ژی دبێژیتە وی:ئەز نزانم. دبێژیتێ:چه‌وا تۆ نزانی؟، ما تۆ نزانی دەمێ ترۆمبێلەکێ ل ترۆمبێلا هەوە دای.عبدالواحد ژی ژ نەچاریا خوە دبێژیتە وی:بەلێ بیرا من دهێت. پلەدارێ ئەمنێ پشتی هینگێ دبێژیتە وی:دڤێت تو دگەل مە کاربکەی. عبدالواحد دبێژتە وی:لەشکەریا نەچاری ژبەر پلا پەکەفتیا من ژ من ناگریت و من شیانێن چ کارا نینن. ل دوماهیێ وی دەردئێخیت و دبێژیتە وی: تە ئاگەهـ ژ ئەزمانێ خوە هەبیت.
ساڵا ١٩٨٧ ئەمنا ڕژێمێ عبدالواحدی و بابێ سالح و دایکا بەدەلی و دایك و بابێن وان هەر حەفت کەسێن سلێمانیێ جارەکا دی دبەنەڤە هەیئا کەرکووکێ. ل ویرێ داخوازێ ژ وان دکەن کو دڤێت هوین بێژن ئه‌ڤ ڕوودانه ب ئه‌گه‌رێ لێکدانا تۆمبێلا یا ڕوودای و ڕەشەکێن ڕژێمێ ل هەیئێ، ژبۆ ڤەشارتنا تاوانا خوە، تەئکیدێ دکەن کو ترۆمبێلا وان ژ ئەنجامێ رویدانەکا سرۆشتی سۆتیە و نابیت ژ ڤێ پێڤەتر بهێته گۆتن.
ساڵا ١٩٩١ عبدالواحد دگەل خەلکێ باژێرێ دهۆکێ پشکداریێ د سەرهەلدانێ دا دکەت. ئەو دگەل کەس و کارێن خوە ل کۆچا ملیۆنی دچیته ڕۆژهەلاتێ کوردستانێ. پشتی چەند مه‌ها ڤەدگەڕیتەڤە کوردستانێ، مال و دکانێن وان ژی هەمی هاتبوون تالانکرن. ئەو و کەس و کارێن خوە جارەکا دی سەر و ژنوی دەست بکارێ خوە دکەنەڤە.
عبدالواحد ل ساڵا ١٩٩١ دەست ب خەباتا خوە د ناڤ ڕێزێن پارتی دیموکراتی کوردستان دا دکەتەڤە و تا ١٩٩٥ل لژنا ناوچا دهوک ل سەر خەباتا خوە بەردەوامدبیت. ئەو دبیتە بەرپرسێ ڕێکخراوەکێ و چەندین جاران ب ئەرکێ دانانا بۆسا و زێرەڤانیێ مەفرەزە ل چیایی زاوا، شندۆخا و ناڤەندا باژێرێ دهۆکێ ڕابوویە.
عبدالواحد سیاری ل دوماهیا ساڵا ١٩٩١سەرۆك بارزانی ل سەرسنکێ دبینیت. جەنابێ سەرۆکێ سۆزا هنارتنا وی بۆ چارەسەریێ ل دەرڤەی وەڵاتی ددەتێ. مخابن شەڕێ ناڤخۆیی دەستپێدکەت و دەلیڤا هنارتنا عبدالواحدی بۆ ژدەرڤەی کوردستانێ نامینیت
ل ساڵا ١٩٩٧ قەچاخی نەچاردبیت بچیتە هۆڵەندا. دەمێ ڤەکۆلین ژ لایێ ئافرەتەکا هۆڵەندی ڤە دگەل وی دهێتەکرن و عبدالواحد چیرۆکا سۆتن و ئێش و ئازارێن خوە ڤەدگێڕیت. ئەو ئافرەت گەلەك داخباردبیت و نەشێت ڕۆندکێن چاڤێن خوە بگریت و دبێژیتە وی:ئەگەر ب دەستێ من بیت، ئاها نوکە دێ مافێ پەنابەریێ دەم تە، لێ یاسایێ مە وەنابێژیت. پشتی هینگێ ب ١٧ رۆژا عبدالواحد سیاری مافێ پەنابەریا سیاسی ل هۆلەندا ژی وەردگریت. خێزانا وی و زاڕۆکێن وی زوی مافێ پانابەریێ وەردگرن و ل هۆڵەندا دگەهنە ئێك و ژیانەکا نوی دەستپێدکەن.
ل سەر ڤێ تراژیدیایا کاك عبدالواحد و هەڤالێن وی، کەسەكی ب ناڤێ سالح حەمە ئەمین، رۆمانەك ل ژێر ناڤێ (لێزمە باران) ل سەر وان نڤێسیە. سالح حەمە ئەمین ژی ل هۆڵەندا بوو. ئەوی دزانی ژ ١٠ کەسا ئێك یێ مایە ساخ. ئەو گەلەك ل عبدالواحدی دگەڕیێت و دوماهیێ وی ل هۆڵەندا دبینیت. سالح حەمە ئەمین دبێژیتە عبدالواحدی، هوین ١٠ کەس بوون، لێ تو بتنێ مایه ساخ، لێ نوکە دیسان هوین یێن بووینە ڤە ١٠ کەس ( تو و خێزانا تە و هەر هەشت زارۆکێن تە).
سالح ئەمین بۆ دەمێ ٢٠ ڕۆژا ب بەردەوامی عبدالواحدی دبینیت و هورکاتیێن گرتن، زیندانیکرن، دادگەهکرن و سۆتنا وی و هەڤالێن وی دزانیت و رۆمانا خوە ب پێزانینێن ڕاست و دروست و کەتواری دەولەمەنددکەت.
هەروەسا پەرتووکەکا دی ب ناڤێ (بەهەشتیەکان ل ناو دۆزەخ دا) ژ لایێ خانم ئەمیرا محەمەد ڤە هه‌ر ل سه‌ر وان هاتیە نڤێسین.
عبدالواحد سیاری ب دیتنا خانما ئەمیرایێ شاددبیت و ل سلێمانیێ پشکداریێ د ساڵڤەگەڕا شەهیدبوونا هەر ٩ هەڤالێن خوەدا دکەت.
عبدالواحد سیاری ل هۆڵەندا ژی ژ بەر سەرو سیمایێ خوە یێ سۆتی نەشێت بچیتە قوتابخانێ. ژ بەر ڤێ چەندێ پتر ژ ١٠ نیشتەرگەریێن جوانکاریێ ژ لایێ دختۆر (فەنزاولن) بۆ سەر و چاڤێن وی دهێنە ئەنجامدان.
ل دوماهیا ڤێ دیدارێ عبدالواحد سیاری دبێژیت: ئەز هەتا مرنێ خوە ب قەردارێ گەل و حکومەتا هۆڵەندا دزانم، چونکی وان بەرۆڤاژی وی مللەتی و وێ حکومەتا کو ئەز ژ بۆ ئازادیا وان مریم و ڕابوویمه‌ڤه، دەستێ هاریکاریێ بۆ من درێژکر و ١٠٠٪ بێ جوداهی هاریکاری دگەل من کریە.
عبدالواحد سیاری ل ساڵا 2012 دزڤریتە کوردستانێ و نوکه ژی ل دهۆکێ دژیت.
سه‌نته‌رێ کۆماته
یێ دێکومهنت کرنا دیرووکا شۆڕشێ
کار و ئهرکێ سه‌نته‌رێ کۆماته دێکۆمێنت کرن و پاراستنا دیرووکا شوڕشێ یه ژ مرن و ژناڤچوونێ.
ڤی سهنتهری ب ستافهکێ بچووک و شیانێن ساده، لێ ب ڤیان و باوهریهکا مهزن، وه‌ک پێنگاڤا خوه یا کاری یا ئێکێ، دهست ب کۆمکرن، دێکۆمنێت کرن و تۆمارکرنا دیرووکا خهبات و شۆڕشا کوردستانێ کریه.
