سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێنتکرنا دیرووکا شۆڕشێ ل ڕۆژا ٢٣/٦/٢٠٢٢ ل دهۆکێ دبیتە مێڤانێ پێشمەرگە و خەباتکەرێ دێرین نێروان بامەرنی و هەڤدیتنەکا ڤیدیۆیی دگەل وی تۆماردکەت و دیرووکا خەبات و تێکۆشینا وی د ڕێیا دۆزا کوردستانێ دا تۆماردکەت و دپارێزیت.
نێروان نوری سلێمان یێ ناسیار ب نێروان بامەڕنیل سالا ١٩٥٧ ل بامەڕنێ هاتیە سەر دنیایێ، هێشتا ئەو زاڕۆك، بابێ وی دبیتە فیتەرێ فڕۆکان، لێ ل ساڵا ١٩٦١ ب گونەها هاریکاریا شۆڕشێ ل بەغدا تێتە گرتن، ئەو و دایك و خویشك و برایێن خۆ تێنە بامەڕنێ، لێ ژ بەر کاودانێن شۆڕشی دچنە ئاقارێ چەلکێ ل ناڤ بەرواریا.بابێ وی ل ساڵا ١٩٦٣ ئازاد دبیت، نێروان ژی ل ساڵا ١٩٦٦دچیتە ئێسفنێ و لوێرێ هەتا پۆلا سیێ سەرەتاییێ دوخوینیت، پاشی ل بەغدا هەتا پۆلا چوارێ دخۆینیت.
پشتی ڕێکەفتنا ١١ ئادارێ بابێ وی ڤەدگەریتەڤە سەر کارێ خوە و مالا وان تێتە مۆسل، پۆلا پێنجێ ل مۆسل دخوینیت، ل بامەڕنێ پۆلا شەشێ و خواندنا ناڤنجی ل بامەڕنێ ب دوماهی تینیتل ساڵا ١٩٧١ تا ١٩٧٤ دبیتە بەرپرسێ ئێکەتیا قوتابیان و لاوان (ی قل)نێروان بامەڕنی پشتی شەر ل ساڵا ١٩٧٤ دەستپێدکەتەڤە، دەستکارکێشانا خوە ژ ی ق ل ددەت، خەلیل بامەرنی فەرماندێ سریێ بوو، وی دگەل خوە دبەتە دەف کاك ئیدریس بارزانی ونێروانی وەکو نڤێسەرێ سریا خوە پێشکێشی کاك ئیدریسی دکەت، پشتی کاك ئیدریس دبینیت کو ئەو د وی ژیێ بچویک دا بوویە پێشمەرگە دبێژیت:پا دڤێت نێچیرڤان و دلۆڤان ژی ببن پێشمەرگە، لۆما نێروان وەکو پێشمەرگە ناهێت وەرگرتن. سەعید رەجەب جارەکا دی وی کاندید دکەت بۆ ی ق ل و دبیتە ئەندامێ لژنا ی ق ل.پشتی شکەستنا شۆڕشێ ل هاڤینا ساڵا ١٩٧٥ خوە دگەهینن ڕۆژهەلاتێ کوردستانێ، ڕژێما ئیرانێ وان د هنێریتە بەندەر عەباس و پاشیت دبەتە قەسرشیرین و وان ڕادەستی ڕژێما عێراقێ دکەت.ڕژێما عێراقێ ژی وی و هەڤالێن وی کو هەژمارا وان ١٨ کەس بوون دەبەن ناحیا فەزیلیێ یا سەر ب پارێزگەها ناسریێ ڤە ل ژێریا ئیراقێ. ڕژێم وان د هاڤێتە د ناڤ هندەك زنجکێن لەڤەنی دا، چ پێداویستیێن ژیانێ تێدا نین. ل وێرێ گەلەك کوردێن دی دبینن.هەمی دبێ داهات و دەرامەتن و دڤێت کار بکەن دا بژین.ژ هەڤالێن خوە بتنێ نێروان زمانێ عەرەبی دزانیت، لۆما ئەو بتنێ ل بەر خانەکێ کاری پەیدا دکەت، پاشی محەمەد ژی دگەل خوە دبەتە کاری. پشتی هەیامەکی بێ کار دمینیت، ژبۆ پەیداکرنا پاریێ ڕۆژێ نەچار دبیت دچیتە مەیداناکا پالا.پشتی هینگێ ناڤێ وی بۆ لەشکەریا نەچاری تێت، لێتێن تەسریحکرن.نێروان جارەکا دی ڤەدگەریتەڤە ناسریێ. پاشی دچیتە مالا باپیرێ خوە ل بەغدا و لویرێ جارەکا دی دکەڤیتە بەر خواندنێ و پۆلا سیێ ناڤنجی ب پلێن بلند دبدوماهی تینیت.ل ساڵا ١٩٧٧ ڤەدگەڕیتەڤە بامەڕنێ. پاشی ب هاریکاریا ڕێڤەبەرێ قوتابخانێ کو خەلکێ بامەڕنێ بوو ل ئامادەیا ئێڤاریان درێژیێ ب خواندنا خوە ددەت و، پۆلێن ٤، ٥ و ٦ ل وێرێ دخوینیت و دبەرڕا کارێن بازرگانی، ئاسنگەری و لەباغیێ دکەت.پاشی ل (مصلحة تسویق زراعي) کار دکەت.ماجد رەمەزان حەداد ڕێکخستیێ پارتی یە، ئەو ب پێلاڤا نێروان پۆستی د ڤەدگوهێزیت. پشتی دەستپێکرنا شەڕێ ئێراق و ئیرانێ ل ساڵا ١٩٨٠ ڕێڤەبەرێ وی ب خورتی وی دهنێریتە تەجنیدێ، ئەو بۆ نەجەف تێت ڤەگوهازتن، ل وێرێ دڕەڤیت و دهێتە کوردستانێ.ل پاییزا ساڵا ١٩٨٠ نێروان بامەڕنی دگەل شەهید موسای پەیوەندیێ ب شۆڕشێ دکەت و دگەل مەفرەزا زهێر بامەڕنی دبیتە پێشمەرگە.ئێدی دەست بگەڕا دکەن و ل گوندا سمیناران پێشکەش دکەنو پشکداریێ د شەڕێ باسکا دا دکەت د وی شەڕی دا ٧٠-٨٠ سەبازێن ڕژێمێ دهێن کوشتن و د بەرامبەر دا دوو هەڤالێن وان یێن پێشمەرگە ژی شەهید بووینە.پشتی ڤی شەری نێروان دچیتە دگەل مەفرەزا فەوزی بامەڕنی.نێروان بامەڕنی دبێژیت:پشتی کۆنگرا (٩) ێ ڤالاهیەك دکەڤیتە دکەڤیتە ژێر کاریگەریا پرۆپەگەندا (قیادا موەقەت)، مەفرەزا وان هەمی پێکڤە ل ساڵا ١٩٨١ دچن سوریێ، شەهید شەمۆ خەلەکا پەیوەندیێ بوو دناڤبەرا وان و سوریێ دا.شەهید شەمۆ هەتا سنووری وان دبەت و پاشی خوە دگەهینن سوریێپشتی هینگێ بەرەیێ عەرەبی یێ ڕزگاریا فەلستینێ (اجلبهة العربیة لتحریر فلسطین) خۆلەکا ڕاهێنانا ل سەر چەکی بۆ ڤەدکەت.پشتی خۆلێ ڤەدگەڕن قامشلۆ، هەڤالێن وان ژی ژ کۆنگرێ ڤەدگەڕن، ئەو ژی هەتا سالا ١٩٨٢ ل سوریێ دمینن.سەرەدەریا سوریێ دگەل وان گەلەك یا باش بوو، ناسنامە و دەستوریا هەلگرتنا دەمانجێ دابوو وان، لێ کەسێ ژ بلی سامی عەبدولرەحمان پێڤە نەدزانی مەسەلا پارە وەرگرتنێ ژ سوریێ چاوەیە.
هاتنا سەناتێ:
نێروان بامەڕنی دبێژیت:
پرۆپاگەندا چوونا سەناتێ سامی عەبدولرەحمان دکر، بەری برێ بکەڤین ل دێرکێ سمینارەكێ پێشکێشی مە دکەت، پسیار ژێ تێتە کرن کا چوونا وان بۆ سەناتێ ژبۆ چ ئارمابجە، سامی وان پشتڕاست دکەت کو ئەو ژبۆ شەڕێ ناچن کوردستانێ.
سامی عەبدولرەحمان کاغەزەکێ ژ بەریکا خوە تینیتەدەر و دبێژیت کو ئەو ناما ئیدریس بارزانی یە و تێدا هاتیە کو کوردستان مەیدانا هەمی هێزایە.
نێروان بامەڕنی دبێژیت:من باوەر ژ سامی نەکر، بەلکو من ئەو ئاخفتنا وی ب تەکتیکەکا رۆڤیانە ل قەلەم دا، چونکە وی وەسا هزر دکر کو مالا بارزان پاشخانەکا شۆڕشگێڕی نینە و شیانێن بەردەوامیێ ب شۆڕشێ نینن، ئەو ژی دێ هێت سەر سفرا حازر.
تشتێ سەیر ئەو بوو، کو سامی دناڤ سمینارا خوە دا هێڕش کرە سەر بارزانی.
لڤێرە نێروان بامەڕنی پسیارێ ژ سامی دکەت و دبێژیتێ پا بۆچی تو چوویە دگەل و بۆچی پشتی شکەستنێ تە ب ناڤێ وی دەست ب شۆڕشێ کر؟
سامی د بەرسفا خوە دا دبێژیت: (ئەگەر مرۆڤ سیاسی بیت، دڤێت ناڤێ هندەکا بکاربینیت هەتا هەبوونا خوە دسەلمینیت).
سەبارەت دان و ستاند و ئامادەکاریێن هاتنا سەناتێ، پەیوەندی دگەل پارتیا کۆمونیستا ئیراقی هاتبوونەکرن، پارتیا ناڤبری ئەو ئاگەهدارکربوون کو ژڕیما ئێراقێ یا بەرڤ نەمانێ دچیت و پێدڤیە هەبوونا پارتی گەل ژی ل کوردستانێ هەبیت، بڕیارا سەرەکی د ناڤ پارتی گەل دا سامی عەبدولڕەحمان و عەبدوللا سالح ددا، ئەندام و کادر ئاگەهداری چ بڕیارا نەبوون.
دەمێ بڕێ دکەڤن بۆ کوردستانێ هەژمارا وان ١٥٠ پێشمەرگە دبن، نێزیکی ٢٥ پێشمەرگە ژی ل بارەگایێن خوە ل سوریێ دمینن.
چەك و جلك گەهشتن بارەگایێن پارتی گەل ل سوریێ، ژ بلی کلاشینکۆفا، ٢ دوشکە، هەژمارەکا ئاڕبیجیا ژی بوون.
ئەو پێشمەرگە ل سەر سێ گرۆپا تێن دابەشکرن:
گرۆپا ئێکی و دووێ ب سەرپەرشتیا کەریم شەنگالی دگەهن سەناتێ، گرۆپا دوماهیێ ب سەرپەرشتیا عەبدوللا سالح ژی ل سەناتێ دگەهن کەریم.
بارەگایێ خوە ل سەناتێ ددانن، فڕنا نانی ئاڤادکەن، بارەگایێ لقا خوە ژی ل وێرێ ددانن.
ل سەناتێ تاهر سالح کو برایێ عەبدولا سالحی یە ژ زاخۆ تێتە دەف وان، عەبدوللا سالح دبێژیت کو (ئەو سیخوڕێ مەیە) بەری هینگێ ژی ب بەردەوامی ژ زاخۆ دهاتە دێرکێ ل سوریێ و ڤەدگەڕیاڤە.
هەر چەندە بارەگایێ وان ل سەناتێ گەلەك نێزیکی بنکە و بارەگایێن لەشکەری یێن ڕژێمێ بوون، لێ چو جارا هێڕش ژ لایێ دوژمنی ڤە نەهاتن سەر وان.
پارتی سیخوڕێن خوە د ناڤ واندا هەبوون، پشتی ٢٠ ڕۆژان هێزێن پارتی دەوروبەرێن وان دگرن و هۆشداریێ ددەنێ کو ژ وێ دەڤەرێ دەرکەڤن.
ئەو ل دژی بڕیارا پارتی د ڕاوەستن و ئەگەر ببیت شەڕ ژی دێ بەڕەڤانیێ ژ خوە کەن.
لێ نەچار دبن خوە ڤەکێشنە چیای، ڕۆژا پاشتر تۆپبارانا هێزێن پارتی ل سەر وان دەستپێکر، تۆپبارانێ شەڤەکێ ڤەکێشا، ئەو ژی نەچاردبن خوە ڤەکێشن، هەڤالەکێ نێروان دڤێت ب دوشکێ تەقێ ل هێزێن پارتی بکەت، لێ نێروان لولیا دوشکێ بلند دکەت دا ئارمانجا خوە پێكنەئینیت.
ڕۆژا پاشتر ل هیزلی دەرباز دبن و بۆ باکووری دچن، دوو هەلیکۆپتەرێن تورکا تێن سەر وان لێ تەقێ ل وان ناکەن.
پاشی هێزێن وان تێن دابەشکرن، هەر ئێك ل کەریم شەنگالی، عەبدوللا سالح و جەعفەر ئێمینکی پشکداریێ د دابەشکرنێ دا دکەن. بڕیار تێتە دان کو هێزەك دگەل کەریم شەنگالی ل باکوور بمینیت و بنگەهەکی بۆ خوە چێبکەن، ٢٥ پێشمەرگە ژی ل چییایێ بێخێری دگەل عەبدوللا سالح بارەگایەکی ڤەکەن، نێروان بامەڕنی و ١٤ پێشمەرگێن دی ژی تێنە کووراتیا کوردستانێ دا کو کارێ رێکخستنێ بکەن.
ل هیزلی دەرباز دبن و تێنە گوندێ دارهۆزانێ ل نێزیک زاخۆ. ل وێرێ عەبدوللا سالح ژ وان جودا دبیت.
ل بەر خابیری پێشمەرگێن پارتی لێبوون، ل بەرێك دبنە ڕەشە و ل ئێکودوو دکەنە هەوار، لێ پێشمەرگێن پارتی دچن و ل خابووری دەرباز دبن.
پاشی پێشمەرگێن پارتی وان دوورپێچ دکەن و تەقە دەستپێدکەت، هەر چەندە پێشوەخت پێشمەرگێن پارتیا سوسیالست ئەو ئاگەهدارکربوون کو نەچن وێرێ، لێ ئەو هەر دچن.
سامی جەنگۆی ڕادسپێریت کو ناما سەید عەزۆی ژ بەریکا نێروان ل دێرکێ بینیتەدەر، دا وەکو بەلگە ددەستێ وی دا نەمینیت، دهەمان دەم دا سامی ڕێ نادەتە نێروان ڤەگەڕیتەڤە دێرکێ.
نێروان ڕژددبیت کو سەرەدانا هەڤالێن خوە بکەت، لێ زێرەڤان وی ئاگەهدار دکەن کو ئەو ب فەرمانا سامی دەستەسەرە.
نێروان دچیتە دەف سامی دا سەدەمێ دەستەسەریا خوە بزانیت، سامی وی ئاگەهدار دکەت کو ئەو ب ئەگەرێ بەرزەکرنا ناما سەید عەزۆی یێ دەستەسەرە.
سامی وی دپشکنیت، هەتا پێلاڤا وی ژی دپشکنیت، حەمدی ژی دبێژیتە سامی دێ چم دێرکێ دا نامێ بینم، لێ سامی شێروان ژی یێ هنارتی دێرکێ دا پشتڕاست ببیت، کو نامە دبەریکا نێروان دا مەنایە.
حەمدی نامێ نابینیت، شەهید جەنگۆی نامە یا ژ بەریکا نێروان ئینایە دەر و یا ڕادەستی دلێر کری کو بەرپرسێ بارەگایە ل دێرکێ. حەمدی دبێژیتە دلێر کو ئەو هنارتیێ سامی یە، پشتی هینگێ دلێر داخوازا لێبوورینێ دکەت و ب سەرێ حەمدی ڤە ماچی دکەت و نامێ ددەتەڤێ.
پسیار ئەوە کا بۆچی سامی دڤێت ڤێ نامێ ڤەشێریت؟
مەحمود عەیدۆ بێژیت:پشتی سەناتێ عەبدوللا سالح دچیتە سوریێ و ل وێرێ سامی دبینیت، بڕەکا چەکی ڕادەستی مەحمود دکەت و وی دەربازی زاخۆ دکەت، شاندەکێ ئیستخباراتا فرقا زاخۆ ل پێشوازیا وان دبیت و وی چەکی وەردگرن.
بارەگا بێ خەرجی دمینیت، نێروان دگەل ئازاد خەفاف دچیتە دیمەشقێ بۆ ئینانا بڕەکا پارەی، نێروان بڕێکا ئازاد خەفاف دزانیت کو نوری شاویش دڤێت وی ببینیت، ئەو نوری شاویس ل دیمەشقێ دبینیت، نوری شاویس لێ دپرسیت کا بۆچی خەلك و پێشمەرگە ڕێزێن پارتی گەل دهێلن؟
نێروان دبەرسفا پسیارا وی دا بەحسێ کۆنترولکرنا ناڤەندێن بڕیارێ د ناڤ پارتی گەل دا دکەت و ئاماژێ ب ناما سەید عەزۆی و هاتن و چوونێن تاهر سالح یێن گوماناوی دناڤبەرا پارتی گەل و ئیستخباراتا فرقا زاخۆ دکەت.
نێروان بامەڕنی د درێژیا ڤێ هەڤدیتنێ دا ئاماژی ب هندەك خالێن گرنگ ددەت و دبێژیت کو هەر ئێك ل جەعفەر ئیبراهیم و کاوە مەجلمەختی هەمبەر سامی عەبدولرەحمان راوەستابوون.
پشتی هینگێ ڕێکخستنێن پارتی پەیوەندیێ پێ دکەن، پاشی ئەو دبیتە ئەندامێ کۆمەڵا خویندکارێن کورد و پشکداریێ د کۆنفرەنسا کۆمەلا ناڤبری دا ل بەڕلین دکەت کو ب ئامادەبوونا هەر ئێك ل هشیار زێباری و سەعدی ئەحمەد پیرە هاتبوو بەستن. نێروان پشتی کۆنفرانسێ دبیتە بەرپرسێ لژنا خویندکارێن کورد ل دەنیمارك.
هەر ل دەنیمارك نێروان بامەڕنی کۆمەڵا دەنیمارکی ژبۆ مافێ مرۆڤێ کورد دادمەزرینیت و بڕێکا وێ کۆمەڵی ل ساڵا ١٩٩١ خەستەخانەکا گەڕۆك ب هەمی دەزگا و پێداویستیێن وێ ڤە تینیتە کوردستانێ و ل کۆچکا پاشایێ ئیراقێ ل سەرسنکێ تێت دانان.
ژبلی ڤێ خزمەتا درێژ یا نێروان بامەڕنی د ڕییا دۆزا کورد و کوردستانێ دا کری، وی ل ساڵا ١٩٨٨ هاریکاری بۆ پەنابەرێن کورد ل کەمپا مێردینێ دهنارتن، ل ساڵا ١٩٩٢ پشکداریێ د کۆنفرانسێ لقا ٦ یا پارتی ل ئەورپا دا ل بەرلینێ دکەت، هەروەسا وی پەرتووکێن ل سەر هەردوو پێشمەرگا زهێر بامەرنی و سەبری بامەرنی ژی ل سەر خەرجیا خوە یا تایبەت چاپکرینە.
سه‌نته‌رێ کۆماته
یێ دێکومهنت کرنا دیرووکا شۆڕشێ
کار و ئهرکێ سه‌نته‌رێ کۆماته دێکۆمێنت کرن و پاراستنا دیرووکا شوڕشێ یه ژ مرن و ژناڤچوونێ.
ڤی سهنتهری ب ستافهکێ بچووک و شیانێن ساده، لێ ب ڤیان و باوهریهکا مهزن، وهک پێنگاڤا خوه یا کاری یا ئێکێ، دهست ب کۆمکرن، دێکۆمنێت کرن و تۆمارکرنا دیرووکا خه‌بات و شۆڕشا کوردستانێ کریه.
