کامل یاسین محەمەد زێوهی
ئهو پێشمهرگێ زیندانیێ شهش مهها مایه ل هیڤیا سێدارهدانا خوه
سەنتەرێ کۆماتە د بەردەوامیا بزاڤ و چاڵاکیێن خوە دا ژ بۆ دەکۆمێنتکرنا دیرووکا شۆڕشێ، سەرەدانا پێشمەرگە و زیندانیێ سیاسی کامل یاسین محەمەد زێوهی دکەت و ھەڤپەیڤینەکا ڤیدیۆیی دگەل ئەنجام ددەت و ڕەنج و خەباتا وی مینا دەکۆمێنتەکا دیرووکی تۆمار دکەت و ژ ناڤچوونێ دپارێزیت..
کامل یاسین محەمەد یێ ناسیار ب کامل زێوەیی ل ساڵا ١٩٦٥ ل گوندێ زێوا شێخ پیرامۆس یێ سەر ب دەڤەرا بامەڕنێ ڤە تێتە سەر دنیایێ، خواندنا خوە یا سەرەتایی ل گوندێ زێوە ب دوماھی تینیت وھەتا پۆلا سێی ناڤنجی ل بامەڕنێ دخوینیت.
کاك کامل دناڤ مالباتەکا کوردپەرەر دا ب بیر و باوەرێن شۆڕش و کوردایەتیێ مەزن دبیت، ل دەستپێکا شۆڕشا ئەیلۆلێ بابێ وی دگەل پێنج مامێن وی ژ لایێ ڕژێمێ ڤە تێنه گرتن و ھەتا ساڵا ١٩٦٤ د زیندانێ دا دمینن، مامەکێ وی یێ پێشمەرگە محهمهد عهلیێ زێوهی، کو ئێک ژ قارهمانێن ئهیلولێ بوو، ل ساڵا ١٩٦٣ ل شەڕێ بناڤودهنگێ چیایێ مەتینیا ل ههمبهر هێرشا لهشکهرێ ههردوو دهولهتێن سوری و ئیراقێ، شەھید دبیت.
ژبهر ڤان ئهگهرا ژی گەلەك زوی ھەستێ کوردایەتیێ ل دەف کاک کاملی پەیدا دبیت و ب گەرم و گوڕی پشکداریێ د ئاھەنگێن ١١ ئادارێ دا دکەت، ل ساڵا ١٩٧٠-١٩٧٥ شەھید سەبری بامەڕنی سەرپەرشیتیا بزاڤ و چاڵاکیێن وی د ناڤ قوتابخانێ دا دکەت.
ل سەڵا ١٩٧٧ دگەل کۆمەکا قوتابیان دچیتە سەرێ چیایێ مەتینی و چاڤ ب پێشمەرگێن دێرین مستەفا مزویری و ئەحمەد بامەڕنی دکەڤیت و ژلایێ وان ڤە تێت ڕێکخستنکرن و بەڵاڤۆکێن شۆڕشێ دگەل خوە تینیت بەڵاڤ دکەت و دەست ب قۆناغا خەباتا نھێنی د ناڤ ڕێزێن پارتی دیموکراتی کوردستان دا دکەت.
ل ساڵا ١٩٧٩ ژ ئەگەرێ ئاشکرابوونا ڕێکخستنا وی، خوە دگەھیتە د ناڤ ڕێزێن شۆڕشا گولانێ و ل بارەگایێ چەم توی دبیتە پێشمەرگە، پاشی دچیتە ڕۆژھەلاتێ کوردستانێ و ئەڕکێ زێرەڤانیا مەزارێ بارزانیێ نەمر وەردگریت. ل سەڵا ١٩٨١ دھێتە کوردستانێ وخێزانا خوە ژی دبەتە ڕۆژھەلاتێ کوردستانێ و ل ئۆردیگایێ زێوە ئاکنجی دبیت.
ل ساڵا ١٩٨٢ لگهل کۆمهکا پێشمهرگا ب سهرپهرشتیا عهریف سلێمان، ژبۆ ئینانا چەکی دچیتە سوڕیێ، ژبۆ جیبجیکرنا ڤی ئەڕکی کاك کامل دگەل ٥٨ پێشمەرگا ھەول ددەن د ڕێیا سێ مالکا ڕا ب قەچاغی ل ئاڤێ دەربازببن و بکەڤنە د کوردستانێ دا، لێ ڕژێما ئیراقێ ب ھاتنا وان دزانیت و بۆسەکێ د ڕێیا وان دا ددانیت، دەرئەنجام شەڕ دناڤبەرا ھێزێن پێشمەرگەی و یێن ڕژێمێ دا ڕویددەت، پشتی ھێزێن پێشمەرگەی ھەشت سەربازێن ڕژێمێ دکوژن و دوو ههڤالێن وانێن پێشمهرگه ژی ب برینداری دکەڤنە د دەستێن ڕژێمێ ( پاشی تێن ل سێدارەدان). ئهڤ گرۆپێ پێشمهرگا نەچاردبن خوە بۆ ئالیێ ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ ڤەکێشن ڤە..
ئهو ڤێ جارێ ل ناڤبەرا جزیرێ و نسێبینێ ل سنووری ددهن و دهربازی کوردستانا باکوور دبن. لەشکەرێ تورکیا ھەست پێ دکەت و دکەڤیتە دویف وان، لێ بێی زیان خوە دگەھێنن چییایێ جۆدی و چەند ڕۆژەکا ل وێرێ دمینن. پاشی ب ھاریکاریا هندهک ڕێبهرا، د سەقایەکێ سڕ و سەقەم دا د ڕێیا شەڕنەخێ ڕا خوە دگەھین گوندێ بلکا ل پشت سەناتێ، پاشی د چنە دهڤهرا ژیرکیا ل گوندێ کهسپیانش دەف (حەجیێ دربازی) کو مەزنێ وێ دهڤهرێ یە. ئهو ل هیڤیێ نه کو حهجیێ دربازی ڕێبەرەکی بدەتە دگەل و وان دەرباز بکەت. لێ مخابن ئهو وان دخپاینیت و ب شێوهیهکی خیانهتکاری وان د گوندێ خوه دا و د ماڵا خوه دا ڕادهستی لهشکهرێ ترکا دکهت.
لهشکهرێ ترکا وان دبهنه زیندانا ئهلکی (بێشهباب)، پاشی ژ بۆ ڤەکۆلینێ دبەنە جولەمێرگێ. پشتی ھینگێ ب دوو مههان دبەنە زیدانا دیاربەکر.
ئهو ل زیندانا دیاربەکر ڕاستی دڕوندەترین ئیشکەنجا دەروونی و فیزیکی دبن. وان بزۆری مارشێن نهژادپهرستێن ترکا ههرۆژ ب وان ددهنه خواندن. وی دهمی هندهک زیندانیێن وێ زیندانێ، بتنێ دا ژ وێ ستەم و زۆرداریێ قوڕتالببن، ئاگری بەرددەنە لهشێ خوە و خوه دسۆژن.
پشتی دوو ساڵێن ئهشکهنجا هۆڤانه، جارەکا دی وان دبەنەڤە زیندانا جولەمێرگێ. ل وێرێ دادگهها ترکا بڕیارا ئازادکرنا ههمی زیندانیا ددهت، ژ بلی کاك کامل، عەریف سلێمان و محەمەد سالح باڤی. لهوما ل رۆژا ١٩٨٣⁄٨⁄٢٨ ل سەر پرا براھیم خەلیل لهشکهرێ ترکا ڤان ههرسێ پێشمهرگا ڕادەستی ڕژێما عێراقێ دکەن. ژڤێرە و پێدا ئێدی قۆناغا دووێ یا ستەم و زۆرداریێ د دەر حەقێ وان دا دەستپێدکەت.
ڕژێما عێراقێ، ئێکسەر وان دبەنە ئەمنا دھۆکێ، پاشی بۆ ئەمنا مۆسل، پشتی هینگێ ڕادەستی دەزگەھێ مخابراتێ ل بەغدا دکەن.
سێ مههـ و رۆژا دبن ئهشکهنجێ ڤه مخابرات، جارهکا دی وان ڕادهستی ئهمنێ دکهن. ژ بەر وێ ستەم و ئیشکەنجا ھۆڤانە ئەوا ھەردوو ڕژێمێن تورکی و عێراقێ دگەل کری، کاك کامل ھەمی شیان و شەنگەھێن لەشێ خۆ ژ ددەست ددەت، کو د گەھیتە وێ ڕادی نەشێت کونترۆڵا دەستئاڤا خوە یا زراڤ بکەت.
پاشی بۆ ئەمنا دھۆکێ تێتە ڤەگوھازتن، پشتی ھینگێ ب چار مهها بۆ دادگەھا ڕژێمێ ( محکمە الثورە) تێتە ھنارتن، دادگەھا ڕژێمێ ژی حوکمێ ل سێدارەدانێ ل دویف بەندا (٥٧ الیف) بۆ دڤەبڕیت، ژبۆ جیبجیکرنا وی حوکمی، پشکا سێدارهدانێ ل زیندانا ابو غرێب.
بۆ جارائێکێ ملبات و مرۆڤێن وی ل ساڵا ١٩٨٥ تێنه زیندانێ سهرهدانا وی.
کاك کامل بۆ دهمێ شهش مههان ل ژوورا سێدارێ چاڤهڕێی سێدارهدانا خۆیه. جارنا کهسێن حوکمێ سێدارهدانێ ل سهر تێته دان دبنه 600 و ههمی تێنه سێدارهدان ئهو و دوو سی کهس دمینن. جارنا دبنه 900 کهس و ههمی تێنه سێدارهدان دیسان ئهو و دوو سێ کهس دمینن. ههر جارا دهنگێ دهرگههی تێت ئهو خوه ژ بۆ سێدارهدانێ ئاماده دکهت. لێ دیسان ئهو دمینیت.
د ڤی دەمی دا کەس و کارێن وی ھەولێن مەزن ژ بۆ کێمکرنا حوکمێ وی ددەن و ب ھاریکاریا ھندەك کەسێن خودان دەسھەڵات دناڤ ڕژێمێ دا، هۆسا پشتی شهش مههێن کو ههرشهڤ ئهو چاڤهڕێی سێدارهدانا خۆ بوویه، حوکمێ وی ژ سێدارەدانێ بۆ زیندانا ھەتا ھەتایی تێت گوھاڕتن و جارەکا دی ئۆمێدا ژیانێ ل دەف شین دبیتەڤە.
کامل زێوەیی پشتی شەش ساڵێن زیندانێ د زیندانێن ھەردوو ڕژێمێن تورکیا و عێراقێ دا ل ژێر ستەم و زۆرداریەکا کێم وێنە د هۆڤاتیا خوە دا دەربازکرین، ل ڕۆژا ١٩٨٨⁄٩⁄١٦ ب ( لێبوورینەکا گشتی) تێته ئازادکرن و دھێتە دھۆکێ و جارەکا دی ب دیتنا کەس و کارێن خوە شاد دبیتهڤه.
ل ساڵا ١٩٩١ ڕێکخراوا ڕۆژھات دادمەزرینیت، کو پشکا پتر یا ئەندامێن وێ زیندانیێن سیاسی بوون، بۆ دەمەکی ژی ڕێکخراوا زیندانیێن سیاسی پێک تینیت، پاشی کۆمکارا کۆمەڵا زیندانیێن سیاسی تێته دامهزراندن و ئهو ژی دبیته بهرپرسێ دهۆک یێ کۆمکارێ و یێ بهردهوامه د خزمهتا زیندانیێن سیاسی دا و ھەتا نوکە ژی ل سەر خەبات و تێکۆشینا خوە بەردەوامە.