حسێن تویله‌ری دیرووکه پڕی شانازی و قاره‌مانه‌کی ڕاسته‌قینه
سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێتنکرنا دیرووکا شۆڕشێ د بەردەوامیا کار و چالاکیێن خوە دا ل ڕێکەفتی ٢٠٢٣/١/٢٢ل ئوفیسا خوە مێڤاداریا پێشمەرگێ دێرین حسێن تویلەری دکەت و دیدارەکا ڤیدیۆیی دگەل وی سازدکەت و دیرووکا خەباتا وی مینا بەلگەنامەیەکا گرنگ تۆماردکەت و ژ ناڤچوونێ دپارێزیت.
حسێن عەبدوللا عیسا تویلەری، یێ ناسیار ب حسێن تویلەری، ل سالا ١٩٥٥ ل گوندێ تویلەرێ یێ سەر ب دەڤەرا کانیماسێ ڤه هاتیە سەر دنیایێ. ژ بەر نەبوونا قوتابخانێ ل گوندێ تویلەرێ و ڕه‌وشا خرابا وی سه‌رده‌می، دەلیڤا چوونا قوتابخانێ بۆ وی چێنەبوویە.
حسێن تویلەری دڤێ دیدارێ دا بەحسێ دەستپێکا شۆڕشا ئەیلۆلێ دکەت و ئاماژێ ب ناڤێ هندەك گوندیێن خوە دکەت ئەوێن پەیوەندی ب شۆڕشی کری، وەکی خلیل محەمەد خدر، مستەفا شەکر، عەبدوللا حەسەن، و محەمەد یەحیا. محەمەد یەحیا ل شەڕێ مەیدانکا روڤیا برینداردبیت. د وی دەمی دا حسێن تویلەری خوە بۆ کاروبارێن مالێ و ب خودانکرنا تەرش و کەوالی تەرخاندکەت.
ژ بەرکو هندەك ژ خەلکێ گوندێ تویلەرێ دچنە ناڤ رژێمێ، ل ژێر فشارا بەرپرسێن لۆکالی یێن دەڤەرێ، پشکا مایی ژی ژ خەلکێ گوندێ تویلەرێ بڕیارێددەن کو مشەختی باکوورێ کوردستانێ ببن. هەژمارەکا گوندیان باردکەن و هەتا دەشتا هەدێنە ژی دچن. لێ پشتی رەحمەتیێ ئەسعەد خۆشەڤی فه‌رماندێ له‌شکه‌رێ ئێکێ به‌هدینان، ب وێ چەندێ دزانیت، ئه‌و وان دزڤڕینیته‌ڤه سه‌ر گوندی و وان ژ هەموو جۆرێن گەف و گڤاشتنێن به‌رپرسێن لۆکالی دپارێزیت.
ئەو پشتی دەستپێکرنا شەڕی ل ناڤبەرا رژێما ئیراقێ و شۆرشێ ل بهارا سالا ١٩٧٤ حسێن دچیتە دەف رەحمەتیێ ئەسعەد خۆشەڤی ل گوندێ زێوە دا ببیتە پێشمەرگە. لێ ئەسعەد خۆشەڤی ژ بەر بچویکاتیا ژیێ وی، وی بۆ پێشمه‌رگاتیێ وه‌رناگریت. لێ حسێن ل سەر هەولدانێن خوە بەردەوامدبیت و ڤێ جارێ دچیتە دەف سەلیمێ ئەسعەدێ ل گوندێ بادێ، دا کو ل وێرێ وی وه‌ک پێشمه‌رگه وه‌گرن. لێ سەلیمێ ئەسعەد ژی، ژبەر بچویکاتیا ژیێ حسێنی وی وەرناگریت.
هینگێ عەبدوللایێ بابێ حسێن ل سریا سەلمانێ حەجی مەحمودی ل بەتەلیۆنا ئەحمەد شانەی دبیتە پێشمەرگە و حسێن ژی ڤەدگەریتەڤە مالێ. ژبلی بابێ حسێنی ٣٠-٤٠ کەسێن دی ژی ژ گوندێ تویلەری پێشمەرگە بوون ل بەتالیۆنا ئەحمەد شانەی.
پشتی شکەستنا شۆڕشێ، کۆمەکا گەنجێن گوندێ تویلەرێ، ژ وان حسێن تویلەری، قادر حەکیم، زبێر، سەعید محەمەد ل ناڤ داوەتا عادلێ مەلا حەبیبێ تویله‌ری بڕیارێدده‌ن کو ل بن داگیرکه‌ریا ڕژێما به‌عسا ئیراقێ نه‌مینن و به‌رێ خوه بده‌نه ئیرانێ، ب وێ هیڤیێ کو ئه‌گه‌ر شۆڕش ده‌ستپێبکه‌ته‌ڤه، دا کو ئه‌و ژی ببنه پێشمه‌رگه. پاشی ژبلی وێ کۆما گەنجان؛ محەمەد تەمەر، محەمەد سلێمـان و خەلیل ژی، دگەل مال زاڕۆکێن خوە، ئه‌و ژی بڕیاردده‌ن کو لگه‌ل وان ده‌رکه‌ڤن و هۆسا هەژمارا هه‌میا پێکڤه دبیته ژ ٣٠ کەسا پتر. ئه‌و ل رۆژا ٢٦/٧ / ١٩٧٥ بڕیارا دەرکەفتنێ دده‌ن و به‌رێ خوه دده‌نه چارەنڤیسەکێ نەدیار.
ئه‌و خوه دگه‌هیننه زۆمێن گوندێ ئوره، ل سه‌ر سنووری. ل وێرێ چولی ئوره‌یی و عبدالله ئوره‌ی (ل سه‌رێ حه‌مێ شه‌هیدبوویه)، دبینن، ئه‌و هه‌ردوو خوارنێ بۆ وان ژ گوندی دئیننه چیای و پشتی هینگێ چولی ڕێبەریێ بۆ وان دکەت هەتا کو وان دگەهینیتە گوندێ ئاشووتێ یێ باکوورێ کوردستانێ.
ئەڤ کۆما مرۆڤا دوو شەڤا ب ڤه‌شارتن ل گوندێ ئاشووتێ دمینن. ئەفسەرەکێ تورك هه‌ست ب هه‌بوونا وان دکه‌ت. لێ خانما وێ مالێ ژنەکا زیرەك بوو، ئەو شیا ئەفسەرێ تورك بخاپینیت و وان ل به‌ر به‌رزه بکه‌ت.
پاشی ئه‌و ژ وێرێ دچنە سەروسپیا. ئێدی ل وێرێ ئەو بهاریکاریا هه‌ڤال و رێکخستنێن پارتی ب ترۆبێلێ دچن. فەرماندێ ل قەرەقۆلا دزێ ب بەرتیلا قایلدکەن و دەربازدبن. پاشی وان دگه‌هیننه گوندێ کەندالۆکا ل سەر سنوورێ رۆژهەلات و باکوورێ کوردستانێ.
ئێدی دڤێت مختارێ گوندی وان ل ئاڤێ و بۆسێن ژاندورمان دەربازبکەت. لێ مختار نەوێریت دگەل وان بچیت. خەلیل دبێژیتە مختاری: بڕیار بڕیارا تەیە، لێ ئەگەر ئەم هاتینه گرتن، هینگێ ئەم ژی دێ بێژین کو: مختاری ئەم یێن ئیناینه ڤێرە. هۆسا ئه‌و نەچاردبیت کو دگەل وان بچیت. ئەو دگەهنە گەلیەکێ کوور، د ناڤ ئاخا ڕۆژهەلاتێ کوردستانێ دا. هەتا ل وان دبیتە سپێدە، ئه‌و د وی گەلی دا دمینن. ئه‌و ده‌ڤه‌ر زۆزانێن شکاک و هه‌رکیانه، ئه‌و وان و خوارن و ڤەخوارنا بۆ دبه‌ن و ب دەوارڤە دچنە بەراهیا وان و وان ل ده‌وارا سواردکەن و دبەنە دەف خوە.
پشتی هینگێ وان ب ترەکترەکێ دبەنە گوندێ دزا مه‌رگه‌ڤه‌ڕ، ل نێزک زێوه. ڕەمەزان ڕەشۆ ئورمانی و ئەحمەد رەمەزان دچنە بەراهیا وان. پشتی هینگێ وان، ب دزی حکومه‌تا ئیرانێ ڤه، دبەنە د ئۆردیگایێ زێوە دا.
حسێن تویلەری و گوندیێن خوە نێزیکی سالەکێ ل ئۆردیگایێ زێوە دمینن. پشتی هینگێ ڕژێما ئیرانێ وان ژیك بژالەدکەت وهەر هندەکا دهاڤێتە جهەکی. حسێن بتنێ ژ گوندیێن خوە، دگەل ٤٠-٥٠ مالباتێن دیێن کورد، دهێنە دوورخستن بۆ باژێرێ ئەراك. ڕژێما ئیرانێ وان د وان ژوورێن ل دەروروبەرێن مزگەفتا مەزنا ئەراك دا ئاکنجی دکەت.
پشتی دانسالەکێ، ل پایزێ حسێن بۆ ئۆردیگایێ جەهروم دهێتە ڤەگوهازتن، کو دکه‌ڤیته باشوورێ ئیرانێ. ل بهارا سالا پاشتر وی بۆ بەندەر بۆشەهر ڤەدگوهێزن. حسێن ل وێرێ قادرێ حەکیم و هەژمارەکا مەزنا گەنجێن کورد دبینیت. حسێن ل وێرێ دەست بکاری نێچیرا ڕۆبیانا دکەت ل سەر دەریایێ. پشتی هینگێ ل کۆمپانیایەکا ئەڵمانی کاردکەت. پاشی پشتی دوو سالا خوە ڤەدگوهێزیتە باژێرێ ئەسفەهان.
حسێن ل ئاخلێڤه‌یا ساڵا ١٩٧٩ ژ بۆ پشکداریکرنێ د رێورەسمێن ڤەشارتنا ته‌رمێ بارزانیێ نەمر دا، دچیتە کەرەج و ژ وێرێ ژی دگەل کۆمێن خەلکێ کوردستانێ دچیتە شنو. حسێن لگه‌ل ب دەهان هزار ژ کوردێن هەر چوار پارچێن کوردستانێ، رۆژنامەڤان و شاندێن بیانی، پشکداریێ د ڕێورەسمێن ڤەشارتنا بارزانیێ نەمردا دکەت. ئه‌و د ڤێ دیدارێ رۆلێ جامێرانە یێ خەلکێ باژێرکێ شنو گەلەك بلند دنرخینیت و دبێژیت کو: وان بهاریکاری و خوارن و ڤەخوارن و ب هەست و سۆزێن خوە، ئەو بارێ ل سەر ملێ خەلکێ مە سڤكکر.
پشتی ڤێ ڕێوڕه‌سمێ، حسێن ڤەدگەڕیتە ڤە ئەسفەهان. لێ ئه‌و ئێکسه‌ر بڕیارێدده‌ت کو بچیتە کوردستانێ و ببیته‌ڤه پێشمه‌رگه. ژ بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ ئەو و شەهید نەبی هرۆری، مەعروف مەحمود مەلا هرۆری و کەمال عەلی دێریشکێ دچنە کەرەج و ل وێرێ کاك ئیدریس بارزانی دبینن. ئه‌و داخوازێ ژ وی دکەن کو رێبدەتێ دا بچنه کوردستانێ ببنه پێشمه‌رگ. کاك ئیدریس داخوازێ ژ وان دکەت کو خوە بگرن، هەتا ئەو ڕێیه‌ک بۆ چوونا وان په‌یدا دکه‌ت.
ل چلیا بارزانیێ نەمر، کاك ئیدریس ب تلفۆنێ شەهید حەجی عەبدولرەحمان ئەرەدنی دکەت کو بێژیته حسێنی و هه‌ڤالێن وی، دابچنه که‌ره‌ج بۆ دیتنا کاک ئیدریسی. حسێن و هەڤالێن خوە ژی دچنە کەرەج. ژ که‌ره‌ج کاک ئیدریس وان دهنێریتە کوردستانێ ل مالا ئەحمەد ئاغای ل گوندێ کانیسپیێ، ل ناڤبەرا شنو و دزێ. ل وێرێ، حەسەن حەمید ئۆرەیی و سەعدی حەجی یاسین شێلازی ژی دگه‌هنه وان و ئێدی ئه‌و دوو مه‌ها ل وێرێ دمینن.
ئێدی ئاماده‌کاریێن گرێدانا کۆنگرا ٩ێ یا پارتی دهێنە کرن. ئەحمەد ئاغا چەك و فیشەك و پێدڤیێن وان دابیندکەت. پارتی ژی وان و شێخۆ مزووری و زەینەل هەرکی دده‌ته لگه‌لێک و خالەکا لەشکەری ل جەلدیانێ دده‌ته وان.
پشتی کۆنگرە بدوماهی دهێت، حسێن و هەڤالێن خوە ب بڕیارا کاك ئیدریس دگەل شەهید مەلا رەمەزان (بهه‌شتی) و عرفان هرۆری، دچنە کوردستانێ ل سنوورێ لقا ئێک، ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان. ده‌مێ ئەو دگەهنە گوندێ جەمیل ئاغایێ گراڤی، ل ده‌ڤه‌را جوله‌مێرگێ، ل باکوورێ کوردستانێ، سپێدێ رادبن دبینن کو بەژنەکا بەفرێ یا کەفتیه ئه‌ردی. پاشی ئه‌و ژ وێرێ دچنە سەرێ گەلیێ تیارێ. ل ڤێ ڕێڤنگیێ تەیار کێستەیی ژی دگەل وان بوو. ژ سڕ و سەرمایێ پێلاڤا تەیاری ژ پیێ وی دکەڤیت، لێ ژ به‌ر پێ وی شڕبوویه، ئەو هەست پێناکەت کو پێلاڤا وی که‌فتی. لۆما تەیار پێخواس و بێ پێلاڤ، لگه‌ل وان به‌فرێ دشه‌قینیت هەتا قەوالێ، ل سەرێ گەلیێ تیارێ.
حسێن و هەڤالێن خوە دچنە گوندێ مێرگانێ و ل وێرێ دمینن هەتا کو سەید سالح و شەهید شەعبان غەفار ژی ل وێرێ دگه‌هنه وان. ژ وێرێ ژی دچنه باره‌گایێ لقێ ل کۆماتەی. ل وێرێ بڕیارتێته‌دان کو ئه بچیته لگه‌ل مه‌فره‌زا شەهید شەعبان غەفاری.
ئێکەم چالاکیا حسێن تویلەری پشکداری تێداکری
وی دەمی ملازم هەجەر سندی، ب وەکالەت بەرپرسێ لقا ئێك بوو. بریارا ئەنجامدانا چالاکیکا لەشکەری ل دژی هێزێن دوژمنی دهێتە دان. ژ بۆ وێ چه‌ندێ ژی، حسێن تویلەری دگەل سەید سالح، فوئاد میران و شەهید شەعبان غەفاری دچنە چاڤنیڕیا باره‌گایێ سریا له‌شکه‌رێ دوژمنی ل سوارکا وەلێ، ل چیایێ گوندێ کێسته.
شەهید شەعبان غەفار و شه‌هید شەعبان عومه‌رهەدێنەیی، هه‌ردوو خوه دگه‌هیننه دۆرێن باره‌گایێ سریێ و مینێن (لغم) دەردۆرا رەبیێ رادکەن و ڤەدگەڕنەڤە کۆماتەی.
پشتی هینگێ ب چەند ڕۆژه‌کا، ئاماده‌کاریێن چالاکیێ تێنه‌کرن و پێشمه‌رگه چەکێ خوە یێ ناڤنجی؛ تۆپه‌کا 57ملم، تۆپه‌کا 82ملم و هه‌ردوو ڕۆکێهاڤێژێن ئاربیجی و بازۆكا) دبەن و به‌رێ خوه دده‌نه ئه‌نجامدانا چالاکیا سوارکا وه‌لێ.
هێرشێ ده‌ستپێکر و چه‌کێ پێشمه‌رگه‌ی دۆزه‌خ ل سه‌ر سه‌رێ دوژمنی هه‌لکر و پێشمه‌رگه‌ی وه‌کی برووسکێ خوه هاڤێته دناڤ بنگه‌هی دا و کۆنترۆلکر. دڤێ هێرشێ دا پێشمه‌رگه یێ بێ زیان بوو. ژ بلی سه‌لیم هدێنه‌ی، کو ب شاشی ب ئاگرێ هه‌ڤالا هاته بریندارکرن، لێ برینا وی جهێ مه‌ترسیێ نه‌بوو.
مستەفا بێدوهی ئەو گرینۆف ب قاعیدێ وێ ڤە ڕاکر دانا سەر ملێ خوە و بر. پێشمه‌رگه چه‌ک و ته‌قه‌منیێن ده‌ستکه‌فت، ب ملا دبه‌ن هه‌تا نێزیکی سنووری، ل وێرێ ل ده‌وارا دکه‌ن و دبه‌نه کۆماته‌ی.
بەری هێرشا پێشمەرگەی بۆ سەر رەبیا دوژمنی دەستپێبکەت، وەکی هەر جار سەید سالح فەرمان و رێنمایی دان پێشمەرگەی و بەری هەر تشتەکی دووپاتی ل سەر پاراستنا گیانێ پێشمەرگەی کر. سەید سالح پێشمەرگێن هێرشبەر دەستنیشانکرن، لێ سەید نایفێ سەعدی زاویتەیی و عەبدوللایێ ئۆرەیی داخوازکر کو پشکداریێ د هێرشا سەر رەبیێ دا بکەت. سەید سالح بۆ چەندین جارا داخوازا وان رەتکر، لێ ئەو ل سەر هەڵویستێ خوە ڕژدمان.
ل وێرێ ژی، هه‌روه‌کی چالاکیا سوارکا وه‌لێ، پلان هاته دانان و هێرشێ ده‌ستپێکر. ل وێرێ ژی پێشمه‌رگا شیان ده‌ست داننه سه‌ر بنگه‌هێ دوژمنی و کۆنترۆل بکه‌ن و ده‌ستکه‌فته‌کێ باش ژی ژ چه‌ک و ته‌قه‌مه‌نیا که‌فته ده‌ستێ پێشمه‌رگه‌ی. لێ مخابن هه‌ردوو پێشمه‌رگه سه‌ید نایف سه‌عدی زاویته‌ی و عبدالله ئوره‌ی، دڤێ چالاکیێ دا شه‌هید بوون.
حسێن تیلەری و وەیسی بناڤی و محەمەد بناڤی و محەمەد حسێن کانیسارکی جەنازێ سەید نایفی رادکەن، هندەك پێشمەرگێن دی ژی جەنازێ عەبدوللا ئۆرەیی رادکەن و وان دبەنە خەنوکەی، ل سه‌ر سنووری، وان ژی ل گۆڕستانا شەهیدێن خەنوکەی (شه‌هیدێن داستانا بێلمبیرێ) ڤەدشێرن.
پشتی ڤێ چالاکیێ، حسێن تویلەری هەیامەکی ل کۆماتەی دمینیت، کو وی ده‌می به‌رپرسێ وان، شه‌هید شه‌عبان غه‌فار یێ چوویه رۆژهه‌لاتێ کوردستانێ هنده‌ک چه‌کی بۆ پێشمه‌رگه‌ی بینیت. پشتی کو شەهید شەعبان غەفار ژ رۆژهەلاتێ کوردستانێ ڤەدگەریت، ل مه‌ها ٩ ساڵا١٩٨٠ هێزەکا مەزن یا پێشمەرگەی ل ژێر سەرپەرشتیا دکتۆر جەرگیس حەسەن به‌رپرسێ لقا ئێک و ب پشکداریا هەژمارەکا فەرماندێن لەشکەریێن لقا ئێك ژ وان سەید سالح، شه‌هید شەعبان غەفار و شه‌هید سەعید سپینداری، دەست ب گەڕەکێ دکه‌ن بۆ دەڤەرێن بەرواری بالا، بەرێ گاره‌ی، بەرواری ژێریا و دەڤەرا مزووریا. ئەڤ هێزە ئامادەکاریێن لێدانا رەبیێن تروانشێ دکەن. د وێ چالاکیێ دا رەبیەکێ دگرن و بارەگایێ سریەکه‌کێ و لگه‌ل باره‌گایێ فه‌وجا دوژمنی ژی گوللەباراندکەن و دەست ب سەر هەژمارەکا چەك و تەقەمەنیێ دا دگرن.
ڕۆلێ حسێن تویلەری و عزێر تویلەری د ڤێ چالاکیێ دا گوللەبارانکرنا فەوجا سوپایێ ڕژێمێ یە ل گوندێ تروانش.
زیانێن پێشمه‌رگه‌ی د ڤێ چالاکیێ دا ئه‌و بوو کو سەعید بێدوهی د ڤێ چالاکیێ دا ب تۆپێ برینداردبیت. ئەو هێزا پێشمه‌رگه‌ی، پشتی ڤێ چالاکیێ خوە ڤەدکێشیته پاڵا چیایێ مه‌تینا، ل هنداڤی گوندێ خرابه‌ی و کانیابه‌ستێ. ڕۆژا پاشتر ل وێرێ فرۆکێن دوژمنی دچنە سەر وان و ژ ئەنجامێ بومبەبارانا فرۆکان سەفەر عەبدولعەزیز ئورمانی شەهیددبیت و کەریم زاخۆیی ژی برینداردبیت.
حسێن تولەری دگەل شەهید شەعبان غەفار هەیامەکی ل دەڤەرا بەرواریا دمینیت و پشتی هینگێ دچنە دەڤەرا بەرێ گاره‌ی.
شەهید شەعبان بڕیارا ئەنجامدانا چالاکیەکێ ل سەر جادا گشتی یا ناڤبەرا ئامێدیێ و قەدشێ ددەت.ئەو ل هەمزیکێ بۆسەکێ ددانن، تڕێلەکا تژی ئازۆقەیێ ڕژێمێ دکەڤیتە بۆسا وان. لێ ژ به‌ر کو ئازوقه بۆ خه‌لکی بوو، وان ئه‌و به‌ردا، لگه‌ل 700 دینارێن حکومه‌تێ لگه‌ل شۆفێری بوون، وان ئه‌و ژێ ستاندن. عرفان هرۆری ژ ب نوینەریا لژنا ئامێدیێ و شەهید سەبری بامەڕنی ژی ب نوینەریا لقێ پشکداریێ د ڤێ چالاکیێ دا دکەن.
ئه‌و ده‌ربازی به‌رێ گاره‌ی دبن و خوە دگەهیننە وێ هێزا دگەل دکتۆر جەرگیس ل گوندێ زێوەیا به‌رێ گاره‌ی.
پشتی هینگێ دچنه گوندێ ئاتۆشێ، شکەفتێ و بلمباسا. هینگێ له‌شکه‌رێ دوژمنی ل گوندێن شکه‌فت و بلمباسا هه‌بوو. لۆما ئه‌و بڕیارێ دده‌ن کو فه‌وجا دوژمنی یا شکه‌فتێ بده‌ن و هنده‌ک ڕه‌بیێن دوژمنی ژی بگرن.
رەبیەك بۆ شەهید شەعبان و پێشمەرگێن رێکخراوا وی دهێتە تەرخانکرن. ئێك ژی بۆ بۆ حەمدی بەگێ و ئه‌حمه‌د عبدالله به‌گ ئامیدی (ئەبو شڤان) و پێشمەرگێن دگەل وان دا. سەید سالح ب تۆپابا ٨٢ ملم و سەید نایف ژی ب دوشکێ بارەگایێ فەوجا دوژمنی تۆپباران و گوللەباران دکەن.
شەهید شەعبان غەفار و هێزا خوە هەر زوی رەبیا خوە دگرن و دوو کلاشینکۆفا ژی ڕادکەت.
ل رەبیا دی شوکری رەمەزان شێلازی شەهید دبیت و حەمدی بەگ ژی برینداردبیت، لۆما پێشمەرگە خوە ڤەدکێشیت.
پشتی ڤێ چالاکیێ دوژمنی باره‌گایێ فه‌وجا شکه‌فتێ و هێزێن خوه یێن دی هه‌می ژ وێرێ ڤه‌کێشان و ئه‌و ده‌ڤه‌ر ئازاد بوو.
پشتی ڤێ چالاکیێ هێزا پێشمەرگەی بڕیارێ دده‌ت کو، هێرشی سه‌ر باره‌گایێ سریا دوژمنی بکه‌ت، ل نێزیک گوندێ بێبۆزییێ. پێشمه‌رگه‌ی هێرشه‌کا ڕێکوپێک کره سه‌ر دوژمنی و ئه‌و بنگه‌هـ ژی هاته کۆنترۆلکرن و هه‌ژماره‌کا باشا چه‌ک و ته‌قه‌مه‌نیان ژی وه‌ک ده‌ستکه‌فت که‌فتنه ده‌ستێ پێشمه‌رگه‌ی.
وی ده‌می ل وێ ده‌ڤه‌رێ، ڕژێما به‌عس چه‌ک دابوو خه‌لکێ هنده‌ک گوندان. لۆما بڕیارهاته‌دان کو: یان دڤێت ئه‌و خه‌لکه وی چه‌کێ دوژمنی ڕاده‌ستی پێشمه‌رگه‌ی بکه‌ت. یان چه‌کێ خوه بینن ببنه پێشمه‌رگه. ژ بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ ژی هێزه‌کا پێشمه‌رگه‌ی ب سه‌رپه‌رشتیا شه‌هید شەعبان غەفار، کو حسێن ژی دگه‌ل دا بوو، دچیتە گوندێن نسرا و رەبەتکێ، ژ به‌ر وی چه‌کی. ل وێرێ پشتی دانوستاناندنان هنده‌ک که‌س ب چه‌کێ خوه‌ڤه هاتن و بوونه پێشمه‌رگه و 30 کلاشینکوف ژی پێشمه‌رگه‌ی ژ وان که‌سان ستادندن یێن کو نه ئاماده‌بوون ببنه پێشمه‌رگه.
پشتی مه‌هه‌کێ ل وێ ده‌ڤه‌رێ. هێزا پێشمه‌رگه‌ی، ل هه‌رسێ گوندێن گابێرکێ، خورپنیێ و کانیاباسکا، هاتبوونه به‌ڵاڤکرن. ژ ئه‌نجامێ سیخوڕیا هنده‌ک که‌سێن خوه‌فرۆش. دوژمن پێزانینان وه‌ردگریت و هێزەکا له‌شکه‌رێ دوژمنی ب تۆمبێلێن زیلێن لەشکەری ژ ئەترووشێ ڤه تێت و هێرشێ پێشمه‌رگه‌ی دکه‌ت د گوندێ کانیاباسکا دا.
ئه‌و هێزا پێشمه‌رگه‌ی یا ل کانیاباسکا، ب سه‌رپه‌رشتیا ئه‌حمه‌د به‌گ ئامێدی (ابو شڤان) و حه‌جی فه‌قه بناڤی بوو. شەهید شەعبان ب دەزگایێ بێتەلێ داخوازێ ژ وان دکەت، کو بچنە د کاڤلێ رەبیەکا بەردای یا دوژمنی دا ل هنداڤی ڕێکێ، لی سوپایی ڕژێمێ زویتر خوە گەهاندە وی جهی. حەجی فەقە و شەعبان سەرکەفتنه هنداف وان. شەهید شەعبان هەڤالێن خوە دچنە بنێ گوندی و تەقە دەستپێدکەت.
٦٠ ملم یا دگەل مەجید ئۆرمانی و حەکیم و سەلام. شەهید شەعبان، حسێن تویلەری رادسپێریت کو بچیتە دەف مەجید و حەکیم و سەلامی و داخوازێ ژ وان بکەت، کو ئەو ب تۆپا ٦٠ ملم رەبیا دوژمنی تۆپبارانکەن. حسێن شاش د فەرمانا شەهید شەعبان غەفاری دگەهیت و دبێژیتە وان کو شەعبانی یاگۆتی تۆپا خوە ببەن و هه‌ڕنه د رەبیێ دا. ل دوماهیێ ڤەدگەڕیتەڤە و ب بەز دچیتە دەف وان، هەتا دگەهیتە دەف وان ئەو تۆپا خوە دگەهیننە دبن رەبیێ ڕا و وان ئاگەهداردکەت کو سوپایێ دوژمنی یێ درەبیێ دا. حسێن تویلەری فەرمانا شەهید شەعبان یا دروست دگەهینتە وان، ئەو ژی ڤەدگەڕنەڤە جهێ خوە و دەست ب تۆپبارانکرنا رەبیا دوژمنی دکەن.
وان سێ گوللێن تۆپێ ب تنێ هەبوون، لێ هەر سێ گوللا ل نیڤا رەبیا دوژمنی دان. دوژمن شکه‌ست و پێشمه‌رگه وه‌یسی بناڤی ب سڤکی بریندار بوو.
هێزێن پێشمەرگەی پشتی ڤی شەڕی ڤەدگەرنە دەڤەرا بەرواری بالا. وی ده‌می هێزێن دوژمنی ده‌ستپێدکه‌ن، کو هێزێن خوه ژ جادا بامه‌ڕنێ بۆ به‌رواری بالا، هێلا تنێ-دهێ-بابیرێ و بریفکا ڤه‌کێشیت. به‌لێ د قۆناغا ئێکێ دا دوژمن هێزێن خوه ژ سه‌رێ بانکا هه‌تا سه‌ر ڕووبارێ نهنهکی ڤه‌دکێشیت. لێ هێشتا هێزێن دوژمنی ژ دهێ هه‌تا بامه‌ڕنێ یێن هه‌ین و باره‌گایێ فه‌وجه‌کا له‌شکه‌ری ژی یا ل گوندێ دهێ.
وی ده‌می دکتۆر جەرگیس و سەید سالح و سەید نایف و سادق ئۆرەیی دگەل هێزەکێ ل گوندێ بێلیزانێ دمینن. شەهید شەعبان غەفار ژی هێزەکا دی دچیته گوندێن کانیبه‌ڵاڤێ و بابیرێ. شەهید شەعبان، شه‌هید موسا ئەلکویشکی و محەمەد بناڤی، دچن دا کو مینێن وان رەبیێن دوژمنی یێن هاتینه‌به‌ردان ل نیزکی کانیبەلاڤێ راکەن.
ل وی ده‌مێ کو پێشمه‌رگه ل سه‌ر جادا کانیبه‌ڵاڤێ-بابیرێ نه و مژیلی ڕاکرنا مینێن وان بنگه‌هێن دوژمنی نه، سیخوڕێ ئه‌منا ئیراقێ عەلی روشدی، کو ل ساڵا 1977 مه‌زنترین ڕێکخستنا نهێنی یا پارتی ل به‌هدینان دابوو ئاشکراکرن و 5 که‌س ژ وان ژی هاتنه سێداره‌دان، 2 ژی ب ئه‌شکه‌نجێ هاتنه شه‌هیدکرن، ئه‌ڤ عه‌لی ڕوشدیێ خوه‌فرۆش ب تومبێلێ د وێرێ ڕا ده‌رباز دبیت و پێشمه‌رگه‌ی دبینیت. ئه‌و دچیته فه‌وجا له‌شکه‌رێ دوژمنی یا دهێ و وان ئاگه‌هدارکه‌ت، کو پێشمه‌رگه یێ ل کانیبه‌ڵاڤێ و بابیرێ. دوژمنی ژی 5 تۆمبێلێن ئیڤا تژی له‌شکه‌ر دکه‌ت و به‌رێ وان دده‌ته که‌لاشخۆ، کانیبه‌ڵاڤێ و بابیرێ. هه‌ر دڤێ ده‌می دا، سەلمان تویلەری ب ترۆمبێلێ ژ دهێ ڤە دهێتە کانی بەڵاڤێ و پێشمه‌رگه‌ی ئاگه‌هدار دکه‌ت، کو ئه‌ڤه هێزه‌کا مه‌زنا له‌شکه‌رێ دوژمنی به‌ر ب وه‌ڤه تێت.
پشتی ١٠ خولەکا ئیڤا دگەهنه کەلها شخۆی. شه‌هید شەعبان بڕیارێددەت کو بۆسەیه‌کێ ل نێزیکی ئاشێ کانیبەڵاڤێ ل پێشیا دوژمنی دانیت. لێ دهه‌مان ده‌م دا شه‌هید تاهر زێوەیی لگه‌ل 4 پێشمەرگا، ئه‌و یێ ل گوندێ کەلا شخۆیێ ماین. به‌لێ وان و هێزا شەهید شەعبان ئاگەهـ ژ ئێکودوو نینە. دەما سوپایێ دوژمنی دگەهیتە رۆژئاڤایێ گوندێ کەلا شخۆیێ، شه‌هید تاهر زێوه‌ی و هه‌ڤالێن خوه هەوڵددەن دەبازی پشت جادێ ببن دا کو بشێن ژ وی ئالی ل دوژمنی بده‌ن. لێ سوپایێ ڕژێمێ وان دبینیت و تەقێ ل وان دکەت.
پشتی کو بوویه تەقە، شەهید شەعبان دگەل پێشمەرگێن خوە قه‌ستا جهێ ته‌قێ دکه‌ت. شەهید شەعبان، قادرێ حەکیم تویلەری و هەژمارەکا پێشمەرگەی د پشتا قوتابخانێ ڕا دهنێریتە وی کوخێ ل هنداڤی کەلا شخۆیێ بگرن. حسێن، عوزێر، محەمەد ئەحمەد بناڤی و ئێکێ خەلکێ گوندێ ئەلکویشکێ، ئه‌و ژی دکەڤنه جادێ و بەرەف کەلا شخۆیێ دچن. ئیڤا ل پشتا کانیێ راوەستیاینە. شەهید شەعبان و هەڤالێن خوە دگەهنە هنداڤی وان و دبیتە شەڕ.
بەری شەڕی شەهید شەعبانی، موسا ئه‌لکویشکی راسپاردبوو کو بچیتە بێلیزانێ، دا بزانیت کانێ کیژ هێز دێ ددویف یا دی دا چیت. دەمێ ئەو دگەهیتە سوارۆکا هه‌ڤده ئومه‌را، ل ناڤبه‌را گوندێن بێلیزانێ و بابیرێ، ئه‌و ده‌نگێ شه‌ڕی دبهیزیت. هه‌ما ئێکسه‌ر ژ وێرێ دزڤڕیتەڤە و قه‌ستا جهێ شه‌ڕی دکه‌ت. شەهید شەعبان یێ ل پشتا بەرەکی شه‌ڕی دکه‌ت، ل هنداڤی جادێ. موسا دچیتە دەف وی و دبینیت کو گه‌له‌ک له‌شکه‌رێ ژ دوژمنی هاتینه کوشتن و گه‌له‌ک کلاشینکۆفێن که‌فتینه سه‌ر جادێ. ئه‌و دبێژیتە شەهید شەعبان: چەند کالاشینکۆفێن ل سەر جادێ. شەهید شەعبان دبێژیتە وی: له‌زێ نه‌که ئەو کلاشینکۆف هەر یێن مەنە. موسا هەوڵددەت کو بچیتە کلاشینکۆفا، لێ شەهید شەعبان وی ب پشتڤە دگریت. لێ جارا دووێ ئه‌و دچیت و چه‌کێ دوژمنی ڕادکه‌ت. سەربازەکێ بریندار دبن تۆمبێلا ئیڤا ڕا بوو، ئه‌و تەقێ ل موسای دکەت و وی شەهیددکەت.
پاشی شه‌هید تاهر زێوەیی و شەهاب میرانی و مەحمود کانیسارکی ژی دگەهنه وان. شه‌هید تاهر ژی ب گرانی بریندار ببوو.
د ڤی شەڕی دا ژبلی موسای، رەمەزان شەعبان بامەڕنی ژی شەهیددبیت. لێ مخابن تەرمێ وی بێ سەروشوین دمینیت. ژبلی تاهری، نایف زێوەیێ برایێ وی و محەمەد عوبێد ئاسهی ژی برینداردبن. هێزێن پێشمەرگەی پتر ژ ٣٠ سەربازێن ڕژێمێ دکوژن و ١٥ پارچێن چەکی ژی، وه‌ک ده‌ستکه‌فت رادکەن. هێزەکا ڕژێمێ ژ کانیماسێ و بێگۆڤا ژی بەرەف گوندێ بابیرێ ڤه، د ههوارا هێزا خوه یا شکه‌ستی تێت. لێ هێزێن سەید نایف و سادق ئۆرەیی، ل نێزیکی گوندێ بابیرێ بۆسەیه‌کێ ل پێشیا وان ددانن و گه‌له‌کا ژێ دکوژن و بریندار دکه‌ن و یێن دی ژی پاشڤه دڕه‌ڤن.
د شەڕی کەلا شخۆیێ دا فیشەکێن پێشمەرگەی گەلەك کێم ببوون، بتنێ (ع.ئە) فیشەك ڤێ مابوون. هەر چەندە پێشمەگا داخوازا فیشەکا ژ وی کر، لێ وی فیشيكێن خوە نەدانە کەسێ. د سەر هندێ ژی ڕا ئەو چوو کلاشینکۆفا شەهید موسای ژی ل سەر جەنازێ وی ڕاکر و دگەل خوە بر و چوو کۆماتەی. دیسان وی ل کۆماتەی بەلبەلە کر و بەلاڤکر کو؛ کەس ژ پێشمەرگێن شەهید شەعبان غەفار نەمایە ساخ. پشتی ئەو هێز ڤەدگەریتەڤە کۆماتەی، تڤەنگا شەهید موسای ژ وی وەردگرن و وی گەلەك رەزیلدکەن. پشتی ڤێ ڕوودانێ ئه‌و دچیتە سوریێ و دگەهیتە پارتی گەل. مخابن ل دویماهیێ ب دەستێ ڕژێما ئیراق دهێتە سێدارەدان.
پشتی ڤی شەڕی شەهید شەعبان و هەڤالێن خوە دچنە گەلیێ بازێ. ل وێرێ دهنێرنە د دوف بابێ شەهید موسای ڕا. دەمێ بابێ شەهید مویسای نێزیکی وان دبیت، ژ دویرڤە دبێژیت: ئەز دزانم کو کورێ من یێ شەهیدبووی. به‌لێ ئەو نە کوڕێ منە، بەلکو کوڕێ پارتی یە و پێشمەرگەیە، من گەلەك کورێن دی هەنە، بلا ئەڤە بۆ پارتی بیت.
پشتی ڤێ چالاکیێ، هێزا پێشمه‌رگه‌ی ب سه‌رپه‌رشتیا د. جه‌رجیس و سه‌ید سالح، ڤه‌دگه‌ڕیته‌ڤه کۆماته‌ی و شه‌هید شه‌عبان ژی لگه‌ل چه‌ند پێشمه‌رگه‌یه‌کا، ژ وان ژی حسێن تویله‌ری، ژ بۆ ئه‌نجامدانا هنده‌ک ئه‌رکا دمیننه ل ده‌ڤه‌را به‌رواری باڵا و پاشی ئه‌و ژی دچنه کۆماته‌ی.
ل مه‌ها ٦ سالا ١٩٨١ شەهید شەعبان و پێشمەرگێن خوە ل گوندێ بێدوهێ بوون. شەهید سەعید سپینداری و هەڤالێن خوە ژی ل ئۆرە بوون. عبدالسلام بەرواری، کو وی دەمی بەرپرسێ لقێ بوو ب وەکالەت، سەید سالح، دکتۆر ڕزگار و شەهید ئەحمەد کادر ژی دگەل هێزەکێ ل گوندێ سەرەڕۆ بوون. لقێ ب خوە ژی بارەگایەکێ دەمکی ل گوندێ سەرەڕۆ هەبوو. ئەو هەر سێ هێز دگەهنە ئێك و بڕیارێ ددەن کو چالاکیەکا لەشکەری ئەنجام بدەن. ئەو رەبیا کانیا تا ل هنداڤی گوندێ مایێ دکەنە ئارمانج. سێ کادرێن ڕێکخستنا کۆکێ یا باکوورێ کوردستانێ ژی دگەل وان بوو. عبدالسلام بەرواری دگەل هێزەکا بچویك ل هنداڤی شاویتێ، بەرامبەری رەبیا کانیا تا دمینن.
پێشمەرگە ژی خوە نێزیکی رەبیێ دکەت و وێ ددەتە بەر گوللێن ئاربیجیا. پێشمەرگە خوە د هاڤێتە د رەبیێ دا. شەهید سه‌عید سپینداری و سەربازەك ب دەستا و چەکێ سپی شەڕی دکەن، پاشی پیشمه‌رگه وی سه‌ربازی دکوژن. مخابن شەعبان عومەر ژی دڤێ چالاکیێ دا شەهیددبیت. ئەحمەد ژی کو پێشمەرگەکێ کوردستانا باکوور بوو، بێ دەستی ب دەستێ سەلیم هەدێنەیی برینداردبیت. دکتۆر ڕزگار ب شویژنێ و بەنکی برینا وی ددرویت و دەرمان دکەت هەتا برینا وی ساخ دبیت.
پشتی ڤێ چالاکیێ حسێن تویلەری دگەل شەهید شەعبان غەفار و حەمدی بەگێ و هەڤالێن خوە یێن پێشمەرگە دچنە گوندێ ئێکمالێ. ئەو ل وێرێ بڕیارێددەن ل ره‌بیا دوژمنی یا گوندێ شمایلا بده‌ن. شەهید شەعبان غەفار ب ڕەشاش بڕنۆیێ و حەمدی بەگێ ژی ب ٦٠ ملم ێ و پێشمەرگە ژی ب چەکێ سڤك رەبیێ ئاگرباران دکەن.
حسێن تویلەری ل شەڤا 22-23/9/1981 دگەل ڕێکخراوا شەهید ئەنوەر مایی ل ژێر سەرپەرشتیا شەهید شەعبان غەفار پشکداریێ د لێدانا رەبیەکا دوژمنی دا دکەت ل سەرێ گابنێرکی. دۆشکەکا ١٤،٥ د وێ رەنیێ دا بوو و بەردەوامی مەترسی ل سەر خەلکێ دەڤەرێ چێدکر. د وێ چالاکیێ دا ل ڤەگەڕێ پیێ شەهید شەعبان غەفار، دکەڤیتە سەر مینەکێ و برینداردبیت، کەمال ژی سڤك برینداردبیت. تاهر عەبدالرەحیم تروانشی و ئەنوەری، شەهید شەعبان کرە پشتا خوە هەتا گەهاندیە گوندێ ئاسهێ.
نووژدار نه‌بوون، لۆما عەبدوللا بەگ ئاسهی برینێن شەهید شەعبانی دەرماندکەت. پشتی هینگێ وی دبەنە چیایێ مه‌تینا، رەخێ گوندێ بێشیلێ. دختۆرەکێ پارتیا کۆمونیستا ئیراقی برینێن شەهید شەعبانی دەرمان دکەت. پشتی هینگێ دختۆر ڕزگار ژ لقێ دگەهیتە وی و ئێدی ئەو ب خوە چاڤدێریا وی دکەت. ئەو نێزیکی هەیڤەکێ ل گەلیێ دێرا ل نێزیکی بێشیلێ دمینن. ل وێرێ ژی فرۆکێن دوژمنی دهێنە سەر وان. یاسینێ هەیبەتێ ب بەردەوامی دچیتە دەف وان و دەرمانا بۆ شەهید شەعبانی ژ دهۆکێ دئینیت.
ئەو هەتا مه‌ها ١١ ل وێرێ دمینن، پشتی هینگێ شەهید شەعبان بۆ چارەسەرکرنا برینێن خوە دچیتە ڕۆژهەلاتێ کوردستانێ. حسین تویلەری و دختۆر کەریم تاها مایی و زەیندین مایی و چەند هەڤالێن دی دگەل وی دچنه رۆژهه‌لات.
شوکری بێتکاری ژی ل سەر زێی وێڤە بۆ شەهرەزایی دگەل وان دچیت. ل وان دبیتە شەڤ وگەلەك بەفر دباریت و بیتە باکوزیرک. هێسترا وان ژی بەرزەدبیت. ئەو دناڤ به‌فرێ دا ئاگری هەلدەکەن هەتا ل وان دبیتە سپێدە. پشتی هینگێ دچنە بارەگایێ عەلی تێلی، شەڤەکێ ل وێرێ دمینن. پشتی هینگێ دچنە دەشتا بەرازگرێ، قۆناغا خوە دگەهینە بنێ گەلیێ ڕەش. پشتی هینگێ د زیارەتێ زاهری ڕا دچن، هندەك پێشمنەرگێن دی دگەهنە وان، هەژمارا وان دبیتە ٣٦ پێشمەرگە، هەڤالەکێ وان ب ناڤێ زهێر سەبری، ژ وان ڤەدقەتیت و ل وان بەرزە دبیت. دوماهیێ ئەو د بەفرێ ڕا د خەندقیت. پشتی سێ ڕۆژا جەنازی وی دبین ودئیننە رۆژهەلاتێ کوردستانێ.
شەهید شەعبان غەفار و هەڤالێن خوە د گەهنە گوندێ نوێ. ئێدی شەهید شەعبانی ب ترۆمبێلێ دبەنە زێوە.
هێشتا برینێن شەهید شەعبان غەفار نەهاتبوون چارەسەکرن. حسێن تویلەری و هەڤالێن وی یێن دی دگەل محەمەد خالد بۆسەلی ڤەدگەڕن کوردستانێ. ئەو ل ڤەگەڕێ گەلەك چەك و تەقەمنی، هەروەسا دەزگایەکێ ڕاکال یێ بێتەلێ دگەل خوە دئینن.
حسێن تویلەری دگەهیتە لقێ و پەیوەندیێ ب رێکخراوا خوە دکەت. هینگێ عەلی حسێن تروانشی هەم جێگرێ بەرپرسێ رێکخراوێ و هەم ژی کادرێ ڕێکخراوێ بوو. ئەو بڕیارێ ددەن کوچالاکیەکا لەشکەری ئەنجامبدەن.
حسێن تویلەری و شه‌هید مراد قەدشی دگەل هندەك هەڤالێن خوە یێن پێشمەرگەی دچن سەحوسویا رەبیا بەرە کەڕی بکەن. ئەو دبینن کو دەوروبەرێن رەبیێ هەمی مینن، ڤەدگەرن و ئێدی ئەرمانجا وان دبیتە رەبیا سەرێ بۆتیا. ئەو وێ رەبیێ ددەنە بەر ئاگرێ چەکێ خوە یێ ناڤنجێ و سڤك، ئێدی ڤەدگەڕنەڤە سەرێ شێلازا.
پشتی هینگێ شەهید شەعبان ژ ڕۆژهەلاتێ کوردستانێ ڤەدگەڕیت و دەست ب گەڕه‌کێ دکەت بۆ دەڤەرا بەرێ گاره‌ی.
هشیار زێباری، عەبدوللا قادۆ، سلێمان هەرنی، ملازم بابەکر، ملازم عابد ل لژنا ئاکرێ بوون. ڕێکخراوا شەهید ئەنوەر مایی ل ژێر سەرپەرشتیا شەهید شەعبان غەفار د گەل هێزێن لژنا ئاکرێ چالاکیەکێ ل سەرێ گارەی ئەنجامددەن. د وێ چالاکیێ دا رەبیەکێ دستینن و ئێکا دی ژی تۆپباراندکەن. هێزێن پێشمەرگەی دوو ئاربیجیا ب پتر ژ ٣٠ گوللێن ئاربیچیا و هەژمارەکا چەکێ سڤك تەقەمەنی ژ وێ رەبیێ ئینانەدەر.
حسێن تویلەری لگه‌ل ڕێکخراوا خوه ل ساڵا ١٩٨٣ پشکداریێ د دانانا هەژمارەکا بۆسان دا دکەت.
پشتی کو ل رۆژا 29/3/1983 شەعبان غەفار شەهیددبیت، ڕێکخروا وان دبیتە دوو ڕێکخراو. عەلی ئەبابەکر دبیتە بەرپرسێ ڕێکخروا شەهید ئەنوەر مایی و حەمدی بەگ ژی دبیتە بەرپرسێ ڕێکخراوا شەهید ئه‌نوه‌ر مایی. حسێن تویلەری هەیامەکی دگەل ڕێکخراو شەهید ئه‌نوه‌ر مایی دمینیت و پشکداریێ د چالاکیا مەیدانکا ڕویڤیا دا دکەت. پاشی ل پایزا ساڵا ١٩٨٤ پشکداریێ د لێدانا هەردوو رەبیێن هنداڤ قەدشێ دا دکەت. د وێ چالاکیێ دا، به‌رپرسێ ڕێکخراوا وان عەلی ئەبابەکر شەهیددبیت. پشتی هینگێ ژی حسین تویلەری پشکداریێ د لێدانا ئێك ژ وان هەردوو رەبیا دا دکەتە ڤە.
ل ساڵا ١٩٨٥ حسین تویلەری پشکداریێ د لێدانا رەبیێن سەرێ بادۆکێ دا دکەت. ژ هەژی گۆتنێ یە کو هشیار زێباری و رۆژنامەڤانێ بریتانی ڕۆبرت گوین د وێ چالاکیێ دا بەشداربوون. رۆژنامەڤانێ ناڤبری ئەو چالاکی هەمی ب کامیرا ڤیدیۆیێ هەمی وێنەکر. هەر ل ساڵا ١٩٨٥ ئه‌و پشکداریێ د تۆپبارانکرنا رەبیێن ئینشکێ، بارەگایی فەوجێ و قەسرا سەدام دا دکەت.
ل ساڵا ١٩٨٦ حسێن تویلەری دگەل زەعیم عەلی و سەید سالح، سەید نوری، حەمید خواستی و هێزەکا پێشمەرگەی پشکداریێ د تۆپبارانکران فرقا زاخۆ دا دکەت. د هەمان سال دا پشکداریێ د تۆپبارانکرنا فەوجا ڕاڤینا دا دکەت.
ل ساڵا ١٩٨٦ حسین تویلەری بۆ ڕێکخراوا شەهید خدر مەحمودی دهێتە ڤەگوهازتن. ئەو ب دۆشکا ١٤،٥ وەکو هێزا پشتەڤانیێ پشکداریێ د دانانا بۆسەیه‌کێ دا دکەت ل دەشتا چەقەلا، هەروەسا لیوا بێگۆڤا ژی گوللەباراندکەت.
ل بهارا ساڵا ١٩٨٧ ڕژێما ئیراقێ دەست ب سۆتنا گوندێن ڕزگارکری دکەت. هێزێن ڕژێمێ ژ دوو میحوەرا هێرشی گوندێن دەڤەرا بەرواری بالا دکەن. حسین تویلەری ل میحورێ خشخاشا ب دوشکێ پشکداریێ د بەرسینگگرتنا هێرشێن سوپا و جاشێن ڕژێمێ دا دکەت. حەجی فەقە ل وی میحوەی برینداردبیت. دیسان حسێن ل ساڵا ١٩٨٧ پشکداریێ د چەندین شەڕ و داستانێن مەزن دا دکەت وەکی داستانا سۆتکی ل ٤/٥/ ١٩٨٧ و ل م ها ١١/٨/١٩٨٧ پشکداریێ د گرتنا فەوج و رەبیێن بێبادێ دا دکەت.
داستانا مەزنا کانیماسێ ل ١٣/٩/ ١٩٨٧ دگەل رێکخراوا سەمەدار یا پشتەڤانیێ، شەڕێن بەڕەڤانیێ و بەرسینگرتنا هێرشێن دوژمنی بۆ سەر دەڤەرێن ئازاد.
پاشی پشتی ڕێکخراوا میدیا هاتیه دامه‌زراندن حسێن تویلەری دبیته ئه‌ندامێ وێ ڕێکخراوێ و ل ١١-١٢/١/١٩٨٨ دگەل ڕێکخراوا خۆ یا کو شەهید سەعدی ئەلکویشکێ بەرپرسیاریا وێ دکر، پشکداریێ د داستانا مەزنا دێرەلووکێ دا دکەت. وی دەمی حسێن تویلەری و عومەر تروانشی ژی ئەندامێن وێ ڕێکخراوێ نە. د وێ داستانێ دا ژ رێکخراوا میدیا، سەعدی ئەلکویشکی به‌رپرسێ ڕێکخراوێ، کەریم شندۆخی جێگرێ به‌رپرسێ ڕێکخراوێ و ئەسوەد کانیسارکی شەهیددبن، حسێن باپیر ژی برینداردبیت.
حسێن تویلەری ل ئەنفالێن ساڵا ١٩٨٨ دگەل هێزەکا پێشمەرگەی ل سەرێ ناڤێلا بوون. هێزێن دوژمنی بەرەڤ ئەرەدنا سەردکەڤن. حسێن و هەڤالێن خۆ دچنە سەرێ بامەڕنێ دا خوە ب گەهینە نەجمدین کێستەیی و عوزەیر تویلەری. هێزێن دوژمنی سەر دکەڤنه سەرێ بامەڕنی و تەقێ ل حسێن و هەڤالێن وی دکەن. حسێن و سەگڤان بەرەف سەرێ گەلیێ بێشیلێ ڤه دچن.
ب شەڤێ ل وێرێ دمینن، سپێدێ ڕادبن، دبینن کو دەڤەر هەمی یا تژی سوپا و جاشێن بووین. ئێدی نەچاردبن کو دچنە بیرێن زێوەییا ل ژێهەلیێ ل سه‌رێ چیایێ مه‌تینا. ل وێرێ ئەو دوو مرۆڤا دبینن ، ئەو دەردکەڤن دلێر بامەڕنی و نەوزادێ خوارزایێ وی. وان ژی دڤێت بگەهنە نەجمدین کێستەیی و هەڤالێن وان یێن دی ل سەرێ بامەڕنی. پشتی دزانن کو هێزێن ڕژێمێ وێرێ یا گرتی، ئێدی ئەو ژی خوە ددەنە دگەل حسێن و سەگڤانی. ئێدی ئەو دبنە چوار کەس و د بێ خوارن ڤەخوارنن، بتنێ دلێر و نەوزادی هندەك نانێ دگەل دا بوو.
ل شەڤا دووێ ئه‌و دچنە گوندێ چمبلکێ، دبینن کو ئاگرێ ب گوندی ڤە و رێ نینە دەربازببن. ئەو جارەکا دی دزڤڕنەڤە سەرێ چیایێ مەتینا. شەڤا سیێ ئه‌و ڤەدگەرنه بێلیزانێ، پەزێ دەڤەرێ هەمیێ به‌ربوویه وان چیا و به‌ته‌نا، بێخودان. ئه‌و ده‌ر یا تژی یە ژ سوپا و جاشێن ڕژێمێ.
ئەسمێ یا بێلیزانی و محەمەدێ بابێ مستەفایێ هرۆری بتنێ یێن دگوندی دا ماین، ئەسمێ یاکەتی و پیێ وێ یێ شکەستی. محەمەد ژی بایێ گرتی یێ وەرمتی و نەشێت بلڤیت. حسێن و هەڤالێن خوە هارکاریا وان دکەن و سێڤا ددەنه وان.
پشتی هینگێ هەرێك ژ وان بەتەنیەکێ و هندەك ئاڤێ بۆ خوە دبەن وسەردکەڤنە ڤه چیایێ مه‌تینا، ل سەرێ گەلی هشکی. وان چ رێ نامیینن، یان دڤێت خوە ڕادەستی ڕژێمێ بکەن یان ل جادێ بدەن و دەربازببن. ئێدی ئەو بڕیارێ ددەن کو ل جادێ دەربازببن. ئه‌و دچنه بنێ ئاقارێ گرکا و ل جادێ دەربازدبن و دچنە کانیا سابینێ ل گه‌لیێ قومریێ. ئەو چ ژ خێزان و زارۆکێن خوە نزانن. حسێن و سەگڤان رێیا گوندێ ئارۆشێ یێ باکوور دگرن و دلێر و نەوزاد ژی دچنە تەبالا.
ب ڕیڤە حسێن هندەك مرۆڤا دبینیت، ئەو دبێژیتە سەگڤانی: دێ چم پسیارا وان کەم، دا بزانم کا ئەڤ خەلكه بەره‌ڤ کیڤە چوویە، بەلکی تشتەکی ژ مالا خوە بزانم. حسێن نێزیکی وان دبیت و سڵاڤ دکەتێ، ئەو کەس دەردکەڤن له‌شکه‌رێن دوژمنی. چەکێ وان پیچەکێ ژ وان دویری دەستێ وان بوو. ئەو دبێژنە حسێنی، (تعال کاکە). ئێدی حسێن بەرێ کلاشینکۆفێ ددەتە وان و تەقێ ل وان دکەت و پاشڤه تێت. ئەو ژی هەمی بەرێ چەکێ خوە ددەنه وی. گوهێ حسێن یێ ل سەر لەشێ وی، ها ڤێ گاڤێ گاڤەکا دی گولله‌یه‌کێ ئه‌و هنگافت. ب هەر حالێ هەیی ئه‌و خوە ژ ئاگرێ گوللێن وان قوڕتالدبیت. سەگڤانێ هەڤالێ وی ژی. ڕیا سەرەڕۆ دگریت. پاشی ئه‌و دگەهنه ئێك و پێکڤە به‌رێ خوه دده‌نه ئالیێ گوندێ ئوره، ئه‌و دگەهنه سوارا گەزنگێ و دبینن کو ڕێیا وان ها هاتیە گرتن، ئەو نەچاردبن کو چارەکا دی بەرەف چییایێ سەرەرۆ بچن. هەتا سپێدێ ل وێرێ دمینن. ڕۆژا پاشتر دچنه دەراڤێ گەگۆی و پاشی دچن مالا سەفەرێ ئەلکویشکی ل گوندێ ئارۆشێ.
ئه‌و ل وێرێ دگه‌هنه مال و زارۆکێن خوه و پاشی رژێما تورکیا وان ژ ویرێ دبەتە کەمپا دیاربەکرێ.
حسێن هەتا ساڵا ١٩٩١ ل کەمپا دیاربەکرێ دمینیت. پشتی سەرهەلدانێ ئەو و هەژمارەکا پێشمەرگا ب هاریکاریا پەدەکا باکوور ڤەدگەڕنه کوردستانێ. ئەو ل دەستپێکێ دچنە دەرکارێ، ل وێرێ ئەو هەژمارەکا هەڤالێن خوە دچن دێمکا و پاشێ دچن بێگۆڤا. شەهید مەلا رەمەزان ل وێرێ بوو. پشتی هینگێ دچن کانیماسێ، سەید سالح و زەعیم عەلی ل ویرێ بوو.
حسێن تویلەری و هەڤالێن خوە پشتی هینگێ دچنە دگەل فەتاح گولی و سەربەست لەزگین و عبدالخالق بابیری. نەجمدین کێستەیی دبیته به‌رپرسیارێ وان. ئەو دچنه دهێ و ژ وێرێ دچن زاویتە و پاشی دچن دهۆکێ. پشتی هینگێ هەتا سالەکێ ل دهۆکێ دمینین. پشتی دامەزراندانا لژنا سێمێلێ، ئەرکێ حسێن تویلەری، دگەل وێ هێزا لەشکەری ئەوا نەجمدین کێستەیی سەرپەرشتیا وێ دکر دکەڤیتە سێمێلێ.
سهنتهرێ کۆماته
یێ دێکومهنت کرنا دیرووکا شۆڕشێ
کار و ئهرکێ سهنتهرێ کۆماته دێکۆمێنت کرن و پاراستنا دیرووکا شوڕشێ یه ژ مرن و ژناڤچوونێ.
ڤی سهنتهری ب ستافهکێ بچووک و شیانێن ساده، لێ ب ڤیان و باوهریهکا مهزن، وه‌ک پێنگاڤا خوه یا کاری یا ئێکێ، ده‌ست ب کۆمکرن، دێکۆمنێت کرن و تۆمارکرنا دیرووکا خهبات و شۆڕشا کوردستانێ کریه.
