عومه‌ر ڕه‌شید تروانشی ئه‌و پێشمه‌رگێ وه‌ک نه‌خوانده‌ڤان چوویه ناڤ شۆڕشێ و پاشی دوو په‌رتووک ل سه‌ر شۆڕشێ نڤێسین
سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێنتکرنا دیرووکا شۆڕشێ د بەردەوامیا کار و چالاکیێن خوە دا ل ڕۆژا ٦/١٢/٢٠٢٢ ل بارەگایێ هێزا خەبات ل زاخۆ دبیتە مێڤانێ پێشمەرگە و خەباتکەرێ دێرین عومەر ڕەشید شاتر تروانشی و دیدارەکا ڤیدیۆیی یا درێژ دگەل وی سازدکەت و دیرووکا خەباتا وی مینا بەلگەنامەیەکا گرنگ تۆماردکەت و ژ ناڤچوونێ دپارێزیت.
عومەر ڕەشید شاتر یێ ناڤدار ب عومەر ڕەشۆ تراوانشی، ل سالا ١٩٥٥ ل گوندێ تروانش یێ سەر ب دەڤەرا کانیماسێ ڤە هاتیە سەر دنیایێ.
ل بیرا عومه‌ری یه کو ل دەستپێکا شۆڕشا ئەیلۆلێ هەژمارەکا گوندیێن وی، پەیوەندیێ ب شۆڕشێ دکەن و دبنە پێشمەرگە. دیسان ل بیرا ویه کو فڕۆکێن رژێما ئیراقێ گوندێ تروانش بۆمبەباران دکەن هەژمارەکا گوندیان شه‌هید دکه‌ن، کو ئەو ژی: مەیانا دایکا شەهید محەمەد تاهر سەلیم پیرۆ، سالحێ عەلیێ مەلاکێ و ئازاد ئیسماعیل محەمەد ئالی بوون.
عومەر رەشید تروانشی ل ناڤبەرا سالێن ١٩٧٢–١٩٧٣ دبیتە ئه‌ندامێ ڕێکخستنێن پارتی و بەرداوامدبیت هەتا شکەستنا شۆڕشا ئەیلۆلێ. پشتی شکەستنا شۆڕشێ ئه‌و هەست ب هەبوونا ڕێکخستنەکا پارتی ل گوندێ تروانش دکەت، کو ژلایێ هەردوو پێشمەرگێن دێرین ئیبراهیم عەسکەری و ئیسماعیل سه‌عید ( ئیسماعیل لاسلکی) ڤە دهاتە سەرپەرشتیکرن.
عومه‌ر دبێژیت: بۆ جارا ئێکێ ل شۆڕشا گولانێ، گرۆپەکا پێشمەرگەی ب سەرپەرشتیا میرخان دهێتە گوندێ تروانش. ژ وێ گرۆپێ ب تنێ پێشمەرگەکێ خەلکێ زاخۆ ژ باشوورێ کوردستانێ بوو، یێن دی هەمی خەلکێ باکوورێ کوردستانێ بوون. ڕێکخستنا گوندی ئاگەهداری هاتنا وان بوو.
عومەر رەشید ژی وێ گرۆپا پێشمەرگەی دبینیت و رێبەریێ بۆ وان دکەت و وان دگەهینتە چیایێ کۆکەلی. ڕۆژا پاشتر ئەو و سەدیقێ محەمەدێ مەلاکێ خوارنێ بۆ وان دبەن و پشتی هینگێ وی ئاگەهـ ژ وان نامینیت، لێ ڕێکخستنا گوندی ئاگەهـ ژوان هه‌بوویه.
هێزێن پێشمەرگەی ل مه‌ها ١١/١٩٧٦ ل بن رەڤەزێن گوندێ بەربیرێ چالاکیەکا لەشکەری ل د ژی سوپایێ ڕژێمێ ئەنجامددەن. د وێ چالاکیێ دا ٧ سەربازێن ڕژێمێ دهێنه کوشتن و هێزێن پێشمەرگەی ٣ کلاشینکۆفا ژی وەکو دەستکەفت ل قادا شەڕی ڕادکەن.
پشتی هینگێ هێزێن پێشمەرگەی دوو چالاکیێن دی ل دەورووبەرێن گوندێ تروانش ئەنجامددەن.
ل ٨/٧/١٩٧٨ گوندێ تروانش مینا گەلەك گوندێن دیێن کوردستانێ ژ لایێ ڕژێما ئیراقێ ڤە دهێتە سۆتن و کاڤل کرن و خه‌لکێ وان بزۆری تێته ڤه‌گوهاستن بۆ کۆمه‌ڵگه‌هێن بزۆری. خەلکێ گوندێ تروانش ل سەر هەرسێ کۆمەلگەهێن بێگۆڤا، باتیفێ و بێرسڤێ دهێنە ئاکنجیکرن. ڕژێم مالا عومەر رەشید و کەس و کارێن وی دبەتە کۆمەلگەها بێگۆڤا.
عومەر ڕەشید ل ساڵا ١٩٧٩ دگەل هەژمارەکا گەنجێن گوندێ بێتکارێ دەست ب خەباتا نهێنی دکه‌ت، د ناڤ ڕێزێن پارتی دیموکراتی کوردستان و د ڕێکخراوا دیاربەکردا چالاکیێن خوه ئەنجامددەت.
ئێك ژ وان چالاکیێن عومەر ڕەشید ل بێگۆڤا ئەنجامداین؛ گەهاندنا نامەکا گەف ئامێزا پێشمەرگەی، کو ژ لایێ حەجی ئەمین بریفکی ڤە گەهشتبوو دەستێ وی، بۆ هندەك مامۆستایێن (کچ) یێن دەڤەرا سۆران ل بێگۆڤا، کو تێکەلیا ئەمنا ڕژێمێ دکرن. عومەر رەشید بڕێیا کارگوزارێ قوتابخانێ ڤێ نامێ ب دەرگەهێ مالا مامۆستایێن ناڤبری ڤە دهەلاویسیت. ل سەر ڤێ نامێ ڕژێم هندەك که‌سێن خەلکێ گوندێ سپیندارێ دگریت.
عومەر د بەردەوامیا چالاکیێن خوەدا، ب ڕێیا مامۆستا عزەت ئەمین تروانشی دچیتە د بارەگایێ ئەمنا ڕژێمێ ڤە ل بێگۆڤا و بەڵاڤۆکێن شۆڕشێ دهاڤێتە د بارەگایێ ئەمنێ ڤە.
دوماهیێ عه‌شقا پێشمه‌رگاتیێ خوه ل سه‌رێ عومه‌ری دده‌ت، نەخاسمە پشتی کو هەڤالێن وی عزەت، شەکر، جاسم، کو خەلکێ گوندێ بێتکارێ بوون، پەیوەندی ب شۆڕشێ کرین و بووینه پێشمه‌رگه. لۆما ئه‌و ژی ل ڕۆژا ١/٧/١٩٨٠ دگەل جەعفەر ڕەشید بێتکاری بڕیارێ ددەن کو پەیوەندیێ ب شۆڕشی بکەن. عەلی ئیسماعیل هەتا گوندێ نەرمکێ وان ب ترۆمبێلا خوە دبەت،هه‌مان ڕۆژ ئەو دچنه گوندێ بابیرێ ل مالا حەکیم بابیری و پسیارا پێشمەرگەی دکەن. ئەو ل کانی هشکێ ل دانگا گوندێ بێلیزانێ زکری کێستەیی، کو وی دەمی پێشمەرگە بوو دبینن. عومەر رەشید و هەڤالێن خوە ب ڕێیا زکری کێستەیی دزانن کو مەفرەزا شەهید بهەشتی (مه‌لا ره‌مه‌زان قومری) یا ل دەڤەرێ و ل گه‌لیێ بێشیلێ ل چیایێ مه‌تینا دگه‌هنه مه‌فره‌زا ناڤبری.
پاشی شەهید شەعبان غەفار و سەید سالح و شەهید حەمدی بەگێ ژی دبینن. ئەو گەلەك هەوڵددەن کو عومەر و هەڤالێن بزڤڕنه‌ڤه مالێن خوه. لێ ئەو ل سەر بڕیارا خوە ڕژددبن. هەتا هینگێ پێشمەرگەی چ بارەگایێن جهگیر ل وێ دەڤەرێ نەبوون. بتنێ بارەگایەکێ سادە نەبیت ل گوندێ زێوکا ل سه‌ر زێی، ٣٠ پێشمەرگە ل وی بارەگای بوون، سەید بورهان بەرپرسێ وان بوو، شوکری بێتکاری و نەجمدین کارەیی ژی جێگرێن وی بوون.
عومه‌ر هه‌ڤالێن خوه ژی دگه‌هنه وان و پاشی باره‌گایێ وان ژی تێته ڤه‌گوهاستن بۆ جهێ گوندێ کاره ل ڕۆژهه‌لاتێ زێی.
عومەر بۆ جارائێکێ دگەل عزەت حسێن عەلۆ تروانشی گەڕەکێ بۆ دەڤەرا نهێلێ دبەن. پشتی هینگێ لژنا ئامێدیێ وان دهنێریته باره‌گایێ لقا ئێک ل کۆماته‌ی.
عومەر ڕەشید ل کۆماتەی دچیتە دەف ئیبراهیم عەسکەری، پشتی هینگێ کلاشینکۆفەکێ بخۆ دکڕیت و ل سەر بڕیارا لقێ دچیتەڤە لژنا ئامێدیێ. ئه‌و ل مه‌ها ١/١٩٨١ ل سەر داخوازا خوە، دگەل ڕێکخراوا شەهید ئەنوەر مایی، کو وی دەمی شەهید شەعبان غەفار بەرپرسیاریا وێ دکر دەست ب خەباتا خوە یا پێشمەرگاتێ دکەت.
ل مها ٢/١٩٨١ ئێکەم چالاکیا خوە دگەل ڕێکخراوا شەهید ئەنوەر مایی ل هەمزیکێ ئەنجامددەت. د وێ چالاکیێ دا د بۆسه‌یه‌کێ دا، ئه‌و تۆمبێله‌کا زیلا سوپایێ ڕژێما ئیراقێ دسۆژن. پاشی ل ٢١/٣/١٩٨١ دگەل عەلی تروانشی، کو وی دەمی جێگرێ شەهید شەعبان غەفار بوو، دگەل هەلکرنا ئاگرێ نەورۆزێ، رەبیا کۆخێن بەرچی ددەنه بەر گوللێن ئاربیجیا.
عومەر ڕەشید پشتی ڤێ چالاکیێ دگەل ڕێکخراوا خوه ب سه‌رپه‌رشتیا شەهید شەعبان غەفار گەڕەکێ بۆ دەڤەرا بەرێ گاره‌ی دبەت. پاشی ڕێکخراوا وان ب هه‌ڤپشکێ لگه‌ل پێشمه‌رگێن لژنا ئاکرێ، ب سه‌رپه‌رشتیا ملازم بابەکر و عەبدوللا قادۆی چالاکیەکێ ل سەرێ چیایێ گارەی ئەنجامددەن. هێزێن هەڤپشکێن پێشمەرگەی د وێ چالاکیێ دا رەبیەکا سوپایێ ڕژێمێ دگرن و هەژمارەکا سەربازێن ڕژێمێ دکوژن و چەکێ وان ژی ڕادکەن و پشتی هیگنێ ڤەدگەڕنەڤە دەڤەرا بەرواری باڵا.
ل ٩/١٠/١٩٨١ عومه‌ر لگه‌ل ڕێکخراوا وان ب سه‌رپه‌رشتیا شەهید شەعبان غەفار دچنه سەرێ ئامێدیێ و هێرشی رەبیا دوژمنی یا (شێخ سەینی) دکه‌ن. ئەو وێ رەبیێ بێ زیان دستینن و گەلەك چەك و تەقەمه‌نیێ وەکو دەستکەفت ژ وێ رەبیێ دئیننەدەر. د هەمان دەم دا هەڤالێن وان دگەل عەلی تروانشی ل سەرێ چارچەلی ل بارەگایێ سریەکا سوپایێ ئیراقێ ددەن.
پشتی ڤێ چالاکیێ عومەر دگەل هەڤالێن خوە یێن ڕێکخراوا شەهید ئەنوەر مایی، گەڕەکا دی بۆ دەڤەرە بەرێ گاره‌ی دبەن. د ڤێ گەڕێ دا ئەو دچنە باره‌گایێ لژنا ناوچا ئاکرێ ل سیانێ، پاشی ڤەدگەڕنەڤە لژنا ناوچا ئامێدیێ ل بێلیزانێ.
ل بارەگایێ لژنا ئامێدیێ پلان و بەڕنامێ لێدانا رەبیا سەرێ حەمێ دهێتە دانان. شەهید شەعبان غەفار هەماهەنگیێ دگەل محەمەد خالد بۆسەڵی و سادق عەمەر دکەت، کو ئەو ژی د هەمان دەمدا، ژ ئالیێ رۆژئاڤایێ خابووری، باره‌گایێ لیوا بێگۆڤا تۆپباران بکەن. ڕێکخراوا شەهید ئەنوەر مایی و ڕێکخراوێن دیێن لژنا ئامێدیێ ژی ل ژێر سەرپەرشتیا شەهید شەعبان غەفار و سه‌ید نایف چه‌لکی، ل ڕۆژا پێنجشەمبی ڕێکەفتی ١٦/١٢/١٩٨٢ رەبیا سەرێ حەمێ دکەنه ئارمانج و د شەڕەکێ قەهرەمانانەدا رەبیێ دگرن. هێزێن پێشمەرگەی هەژمارەکا گەلەك مەزن یا چەك تەقەمەنی ژ وێ رەبیێ دئیننەدەر. پێشمه‌رگێن وێ چالاکیێ، ژ بەر دووریا جهێ چالاکیێ و ڤەگوهازتنا چەك و تەقەمەنی سێ شەڤ و ڕۆژا نانڤن.
عومەر ڕەشید پشتی چالاکیا سەرێ حەمێ دگەل ڕێکخروا شەهید ئەنوەر مایی، گەڕەکا دی بۆ دەڤەرا بەرێ گاره‌ی دبەت. ئەو و هەڤالێن خوە درێکا خوەدا چالاکیەکێ ل ئامێدیێ ئەنجامددەن. شەهید شەعبان غەفار بارەگایێ فەوجا سوپایێ ڕژێمێ ل ئامێدیێ ب چه‌کێ نارنجۆك ئەندازێ گولله باراندکەت. ئەڤ چالاکیە ل دەڤەرێ گەلەك دەنگڤەددەت.
پشتی ڤێ چالاکیێ، عەلی تروانشی دبیتە بەرپرسێ ڕێکخروا بەرەیێ (جود) یا هەڤپشك، کو ژ٢٠ پێشمەرگێن پارتی دیموکراتی کوردستان، ١٥ پێشمەرگێن پارتیا کۆمونیستا ئیراقی و ١٠ پێشمەرگێن پارتیا سوسیالست پێكدهات. هەژمارەکا پێشمەرگێن ڕێکخراوا شەهید ئەنوەر مایی، ب رەزامەندیا شەهید شەعبان غەفار، کو ئێك ژ وان عومەر ڕەشیدە ، دگەل عەلی تروانشی بۆ ڤێ ڕێکخراوێ دهێنە ڤەگوهازتن. محەمەد سەلیم بریفکانی دبیتە کادرێ سیاسیێ ڤێ ڕێکخراوێ. ئەرکێ سەرەکیێ ڤێ ڕێکخراوێ هشیارکرنا خەلکی بوو ب ڕێیا دانا سمیناران. سنوورێ چالاکیێن وێ ژی هه‌موو سنوورێ لقا ئێک ( هه‌ردوو پاریزگه‌هێن دهۆک-نه‌ینه‌وا) بوون.
عومەر ڕەشید تروانشی ئێکەم گەڕا خوە د گەل ڕێکخراوا بەرەیێ جود ل ٢/٣/١٩٨٢ ئەنجام ددەت. ئەو د ڤێ گەڕێ دا دچنە دەڤەرێن، سپنەی، بەرواری ژێری، سین و شێخدرا، بۆز و خوڕزا، بەرێ بهار و دەڤەرا مانگێشکێ. ئەڤ گەڕە، سێ مه‌ها ڤەدکێشیت.
پاشی ل گولانا 1983 مه‌فره‌زا وان لگه‌ل حه‌مید خواستی دچیته ده‌ڤه‌را سنووری ل حه‌فته‌نینێ، ژ بۆ بەرسینگگرتنا سوپایێ تورکی. ده‌مێ ئه‌و ل حه‌فته‌نینێ، دەنگێ تەقێ دهێتە وان، پشتی ئەو ل دویف دەنگێ وێ تەقێ دچن، دبینن کو کادرێ له‌شکه‌ریێ هه‌ردوو شۆڕشێن ئه‌یلول و گولانێ تێلو گۆیی یێ ب دەستێ قاسم سالح مالا عەجەمێ یێ هاتی شه‌هید کرن.
ئه‌و مه‌فره‌زا بەرەیێ جود گه‌له‌ك ڤه‌ناکێشیت و بتنێ چەند مه‌هەکا دۆم دکەت و پاشی دهه‌لوه‌شیت. ئێدی عومەر ڕەشید ژی ڤەدگەڕیته بارەگایێ لقێ و پشتی هینگێ بۆ ڕێکخراوا شەهید خدر مەحمود یا بارەگایێ لژنا ئامێدیێ دهێتە ڤەگوهازتن. وی دەمی سەید نوری چەمسەیدی بەرپرسیاریا وێ ڕێکخراوێ دکر.
ڕژێما ئیراقێ ژ لیوایا بێگۆڤا ب تۆپەکێ بارەگایێ لژنا ئامێدێ تۆپباراندکەت، د ئەنجامدا ئەحمەد محەمەد حەسەن بناڤی شەهید دبیت و جەلال بناڤی ژی ب گرانی برینداردبیت.
ل ڕۆژا ٢٠/١١/١٩٨٣هێزێن لژنا ئامێدیێ هێرشی هەردوو رەبیێن ملا ڕه‌زێ عه‌ره‌بی و گرێ کانی سێڤکێ، یێن هنداڤی قه‌دشێ دکه‌ن ئارمانج و د هەمان دەمدا کەلها قەدشێ و ره‌بیەکا دی یا دوژمنی ژی دکه‌ڤنه بن ئاگرێ پێشمه‌رگه‌ی. پێشمه‌رگه هه‌ردوو ڕه‌بیێن ملا ڕه‌زێ عه‌ره‌بی و گرێ کانی سێڤکێ دگرن و زێدەباری چەکێ سڤك و تەقەمەنیان، بۆ جارا ئێکێ د شۆڕشا گولانێ دا، پێشمه‌رگه دەست ب سەر دۆشکەکا ١٤،٥ یا دوو لوولی ژی دا دگرن.
ل ڕۆژا 10/3/1984 عومه‌ر ڕه‌شید لگه‌ل ڕێکخراوا خوه و ڕێکخراوێن دیێن لژنا ئامێدیێ، هێرشی ڕه‌بیا تنێ دکه‌ن ل ده‌ڤه‌را بامه‌ڕنێ. لێ مخابن د وی شه‌ڕێ دا هه‌رسێ هه‌ڤالێن وان ئه‌بابه‌کر بریفکی، سه‌لام شێخۆ دێریشکی و تۆفیق ئورمه‌داودی شه‌هید دبن و ١٣ پێشمەرگە ژی برینداردبن، کو ئەو ژی: ئەحمەد چەلکی، سەعید چەلکی، عومەر تروانشی، سەعید بێتکاری، کەریم کێسته‌یی، برهان ئامێدی، خسرۆ بامەڕنی، ئیسماعیل بناڤی، ئەحمەد تروانشی، ئیسف و زکری کێستەیی بوون.
عومەر تروانشی د ڤێ چالاکیێ دا ل پێنج جها ژ پیێ خوە برینداردبیت. ئه‌و ٢٩ ڕۆژا ل مالا سەید جەعفەرێ بانکی ل گوندێ بانکا دمینیت هەتا برینێن وی چارەسەردبن.
عومه‌ر ل ساڵا ١٩٨٤ دبیتە ئەندامێ ڕێکخراوا شەهید خدر مەحمود.
پشتی برینێن پیێ عومەر ڕەشید خوە لێکددەن و جارەکادی ڕادبیتەڤە سەرخوە، ئەو ل بهارا ساڵا ١٩٨٤پشکداریێ د بۆسەکێ دا دکەت، کو ل نێزیك قەسرا سادەی ل گوندێ تشیشێ ژ لایێ هێزێن پێشمەرگەی ڤە هاتبوو دانان.
دیسان عومه‌ر ل ڕۆژا 31/10/1984 پشکداریێ د چالاکیا سەرێ ئامێدیێ دا دکەت. د وێ چالاکیێ دا هێزێن پێشمەرگێ لژنا ئامێدیێ لگه‌ل هێزه‌کا باره‌گایێ لقا ئێك، دەست ب سەر سێ رەبیا و بارەگایێ سریەکا سوپایێ ڕژێمێ دا دگرن و زیانێن مەزن دگەهیننه هێزێن دوژمنی و هەژمارەکا مەزن یا چەك و تەقەمەییێ ژی وەکو دەستکەفت ڕادکەن، کو بۆ جارا ئێکێ بوو ل شۆڕشا گولانێ پێشمه‌رگه تۆپه 82ملم دگرن. هێزێن پێشمەرگەی ڤێ داستانێ ب خوینا هەردوو پێشمەرگێن قەهرەمان، تەحسین دوتازایی و ئەحمەد ئۆرمانی و هەژمارەکا برینداران تۆماردکەن.
عومەر ڕەشید تروانشی د بەردەوامیا خەباتا خوەیا پێشمەرگاتیێ دا ل پایزا ساڵا ١٩٨٥ پشکداریێ د لێدانا رەبیێن سەرێ بادۆکێ دا دکەت ل هنداڤی گوندێ تشیشێ. ژ بۆ ئەنجامدانا وێ چالاکیێ، زێدەباری هێزێن لژنا ئامێدیێ، سەید سالح ژی هێزەکێ ژ لقا ئیك دگەل خوە دئینیت. هشیار زێباری ژی ڕۆژنامەڤانێ بریتانی ڕۆبرت گۆین ژ بۆ فلمکرنا ڤێ چالاکیێ ب کامیرا خوە، دگەل خوە دئینیتە جهێ چالاکیێ.
دڤێ چالاکیێ دا هێزێن پێشمەرگەی هەر زوی دەست ب سەر سێ رەبیێن سوپایێ ئیراقێ دگرن، لێ مخابن مسلح ئاڤهی شەهید دبیت و سەید عەزۆ ژی برینداردبیت.
عومەر ڕەشید تروانشی ل ساڵا ١٩٨٦ دگەل شەهید سەعدی ئەلکیشکی و هەژمارەکا بەرگری مللی، پشکداریێ د گرتنا رەبیێن ئەلکیشکێ دا دکەت. هه‌روه‌سا ل ڕۆژا 6/12/1986 عومه‌ر دگه‌ل هێزێن لژنا ئامێدیێ، ب سه‌رپه‌رشتیا حه‌مید خواستی، پشکداریێ د دانانا بۆسەکێ دا دکه‌ت، ل پێشیا هێزێن دوژمنی، ل سه‌ر جادا بێگۆڤا-کانیماسێ ل ناڤبه‌را چه‌قه‌لا و گوندێ بریفکا. د وێ بۆسێ دا پێشمه‌رگه دوو تۆمبێلێن زیلێن لەشکەری دسۆژن و هەژمارەکا سەربازان ژی دکوژن و چارا ژی دیل دکه‌ن و چه‌که‌کێ باش ژی وه‌ك ده‌ستکه‌فتی دگرن.
پشتی دوژمنی ل دەستپێکا ساڵا ١٩٨٧ هێلا سۆر دانای و دەست ب هێرشان بۆ سەر دەڤەرێن ئازاد کری، عومەر ڕەشید تروانشی دگەل هێزا پشتەڤانیا لژنا ئامێدیێ دمینیت و ب بەردەوامی جادەیا گشتی یا ل ناڤبەرا بێگۆڤا و کانیماسی ب دۆشکێ گولەباراندکەن.
ل ٤/٥/١٩٨٧ پشکداریێ د داستانا فەوجا سۆتکی دا دکەت.
دیسان عومه‌ر ل ڕۆژا ١١/٨/١٩٨٧ پشکداریێ د لێدان و ستاندنا فەوجا بێبادێ دا دکەت. د وێ چالاکیێ دا عومەر ڕەشید، سمایل سمایل و عوزێر تویلەری ب سڤکی برینداردبن.
عومەر ڕەشید تروانشی پشتی ڤێ چالاکیێ، پشکداریێ د بەرسینگرتنا هێڕشا هێزا مەلکۆ بۆ سەر گوندێ ئەرەدنا دا دکەت.
پشتی هینگێ هەر دگەل ڕێکخراوا شه‌هید خدر مەحمود پشکداریێ د داستانا مەزنا کانیماسێ دا دکەت.
پشتی ل ساڵا 1987 ڕێکخراوا میدیا تێته دامه‌زراندن و شه‌هید سه‌عدی ئه‌لکیشکی دبیته به‌رپرسێ ڕێکخراوێ، عومه‌ر ژی وه‌ك ئه‌ندامێ ڕێکخراوا ناڤبری تێته ڤه‌گوهاستن بۆ وێ ڕێکخراوێ. ئه‌و ل ڕۆژا ١١/١/١٩٨٨ دگەل ڕێکخراوا میدیا، پشکداریێ د داستانا دێرەلووکێ دا دکەت. گەلەك مخابن ئەو داستان ب خوینا ١٣ پێشمەرگێن قەهرەمان تێته تۆمارکرن، کو ئێك ژێ سه‌عدی ئه‌لکیشکیێ به‌رپرسێ ڕێکخراوا وان، که‌ریم شندۆخیێ جێگرێ به‌رپرسێ ڕێکخراوێ و ئه‌سوه‌د کانیسارکیێ ئه‌ندامێ ڕێکخراوا وان یا میدیا بوون.
د ڤێ دیدارێ دا عومەر تروانشی ب ڤی رەنگی بەحسێ شەهیدبوونا سەعدی دکەت: مە سەحوسویا وێ رەبیا بۆ مە هاتیە تەرخانکرن نەکریە، بتنێ تەمەر رەمەزان هندەك پێزانین یێن داینە مە، شەهید سەعدی گەلەکێ ب لەزبوو. دهێرشێ دا سه‌عدی، که‌ریم و ئه‌سوه‌د هه‌رسێ شه‌هید دبن. ڕێکخراوا مە بێ بەرپرس دمینیت.
دەمێ مە ته‌رمێ شەهید سەعدی بریە مالا وان، هەڤژینا گۆتە من: کا برایێ تە؟؟؟ ما هوین تولا سەعدی ڤەناکەن !!
پشتی شەهیدبوونا سەعدی ئەلکیشکی، ئەحمەد میرزا دبیتە بەرپرسێ ڕێکخراوا میدیا و عومەر ڕەشید ژی دبیتە جێگرێ وی.
عومەر دگەل هەڤالێن خوە ل ٨/٥/١٩٨٨ پشکداریێ د سۆتنا جێب قیادەکا لەشکەری دا دکەت و پشتی هینگێ ترۆمبێلەکا دی ژی دسۆژن.
کاك عومه‌ری د ژیانا خوه یا پێشمه‌رگاتیا گولانێ دا، پشکداریا د 39 چالاکیا دا کری.
عەمەر ڕەشید ل ١٣-١٤/٥/١٩٨٨ دگەل هەڤالێن خوە دچنە تازیا جەعفەر سەعید ئاسەهی، کو مینەك ل سەرێ گابنێرکی ل بن پیێن وی پەقی بوو و شيهیدببوو. ل تازیێ، شڤان هرۆری داخوازێ ژ عومەری دکەت، کو بچن وان مینا ڕاکەن. ئەو ژی ژ بۆ ڕاکرنا وان مینان دچنە سەرێ چییایێ گابنێرکی. مخابن مینەك ب وان ژی ڤە دپەقیت، شڤان هرۆری و سەلمان تاهر مایی و سلێمان هروری شەهیددبن.
عومەر دبێژیت: شڤان هرۆری ل سەر پێ من شەهیدبوو، کاغەزەك د بەریکا وی دابوو، دەمێ مە ئەو کاغەز ڤەکری، دەرکەت هۆزانا (وارێ منۆ فڕەکا بای) یا هۆزانڤان موئەیەد تەیب.
عەمەر و هەڤالێن خوە ل ٢٥/٥/١٩٨٨ پشکداریێ د داستانا دووێ یا بامەڕنێ دادکەت.
عومەر ڕەشید دگه‌ل ئه‌نفالان چیرۆکه‌کا درێژا هه‌ی، کو ئه‌و ب درێژی د په‌رتووکا خوه دا باسکریه. ئه‌و و خێزانا خوە پشتی ئەنفالێن ڕەش ئاوارەیی باکوورێ کوردستانێ دبن. ئەو ژ لایێ ڕژێما تورکیا ڤە ل کەمپا مێردینێ دهێنە ئاکنجیکرن.
لکه‌مپێ ژ بۆ پاراستنا ئارامی و ڕێکوپێکیا ناڤا که‌مپێ، خه‌لکێ مه دناڤ خوه دا لژنه‌یه‌کا 100 که‌سی دهه‌لبژێریت، دا کو ببنه پارێزڤانێن ئارامیا ناڤا که‌مپێ و عومه‌ر دبیته به‌رپرسێ ڤێ لژنا ئارامیێ.
ل ده‌مێ سه‌رهلدانا کوردستانێ یا بهارا 1991 عومه‌ر لگه‌ل کۆمه‌کا هه‌ڤالێن خوه، ب هاریاکارا پ.د.ك باکوور دچیتە کوردستانێ. ئەو ل دەستپێکێ دچیتە کانیماسێ. پشتی هینگێ هێزەکا پێشمەرگەی ل زاویتە دهێتە دامەزرادن، عەمەر ژی دچیتە وێرێ، سەعید کێستەیی دبیتە بەرپرسێ وێ هێزێ و عومەر ژی دبیتە جێگرێ وی.
عومەر ڕەشید ل ١٠/١/١٩٩١ زاڕۆکێن خوە ژی دئینیتە کوردستانێ و دبیتە جێگرێ حەجی فەقە بناڤی ل زاخۆ دگەل هێزا سەفین. پشتی دامەزراندنا هێزێن هەڤبەش، عومەر دچیتە دگەل سەربەست لەزگین. پاشی پشتی هینگێ ل ساڵا ١٩٩٣ تێته ڤه‌گوهاستن بۆ ئاسایشا زاخۆ. عومەر رەشید ل ئاسایشێ ژ پلا ئەمین دەستپێدکەت و هەتا دگەهیتە پلا عەمید بەردەوامدبیت.
عومەر ل ساڵا ٢٠٠٤ دبیتە ڕێڤەبەرێ ئاسایشا کانیماسێ، پشتی هینگێ هەتا سالا ٢٠٠٨ دبیتە بەرپرسێ هۆبا هەوارهاتنێ.
ل ساڵا ٢٠٠٨ دبیتە بەرپرسێ ئاسایشا دێرەبینێ
ل ٢٠١١ دبیتە بەرپرسێ ئاسایشا باتیفا
ل ٢٠١٤ دبیتە بەرپرسێ ئاسایشا دەرکارێ، تا کو ل ساڵا ٢٠١٩ ب پلا عەمید هاتیە خانەنشینکرن.
وی پشکداری د شەڕێن پاراستنا کوردستانێ و شەڕێن دژی تیرۆرستێن داعش دا کریە.
هەر چەندە عومەر ڕەشید تروانشی چ جارا نەچوویە قوتابخانێ، لێ وی ل ناڤ شۆڕشی خوە فێری خواندن و نڤێسینێ کریە. ئەو دبێژیت کو نسرەت حسێن عەلو تروانشی ڕۆلەکێ باش د فێرکرنا وی دا گێڕایە. ئەو ل کەمپا مێردینێ ژی دەست ب نڤێسینا بیرەوەریێن خوە دکەت و هەتا نوکه وی دوو پەرتووکێن بیرەوەریێن خوە چاپکرینە.
ئه‌و د ژیانا خوه یا پێشمه‌رگاتیێ ژی دا چار جارا بریندار بوویه. جارا ئێکێ ل ١٠/١٠/١٩٨٢ ل شێخ سەینێ، جارا دووێ ٢/١٠/١٩٨٤ ل تنێ، جارا سیێ ل ٢/٨/١٩٨٧ ل داستانا بێبادێ و جارا چارێ ل شەڤا ١٢ل سەر ١١/١/١٩٨٨ ل داستانا دێرەلووکێ.
عومەر تروانشی هەتا نوکە ژی ل سەر خەباتا خوە بەردەوامە و ژ سالا ٢٠٢١ ڤه ئەندامێ هێزا خەباتە ل زاخۆ.
