سەرەکیڤیدیۆ

پێشمه‌رگه‌ زیندانیێ سیاسی قادر شه‌رانشی

پێشمه‌رگه‌ زیندانیێ سیاسی قادر شه‌رانشی

ئێش و ئازارێن مه‌زن و خه‌باته‌کا به‌رده‌وام

 

سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێنتکرنا دیرووکا شۆڕشێ د بەردەوامیا دیدار و هەڤدیتنێن خوەدا د دگەل پێشمەرگە و خەباتکەرێن گەلێ کوردستانێ، ل ڕێکەفتی ١٦/١٠/٢٠٢٢ ل ئۆفیسا خوە مێڤانداریا پێشمەرگە و تێکۆشەرێ دێرین قادر شەرانشی دکەت و هەڤدیتنەکا ڤیدیۆیی یا درێژ دگەل وی ئەنجامددەت و دیرووکا خەبات و بەرخودانا وی تۆماردکەت و دپارێزیت.

عەبدولقادر عەبدولکەریم محەمەد یێ ناسیار ب عەبدولقادر شەرانشی ل ساڵا ١٩٥٤ ل گوندێ شەرانشێ، ل ده‌ڤه‌را زاخۆ هاتیە سەر دنیایێ. وی هەتا پۆلا سێی سەرەتایی ل شەرانشێ خواندیە.

ل دەستپێکا شۆڕشا ئەیلۆلێ هەر سێ مامێن وی ئەحمەد و عەلی و عەبدی دبنه‌ پێشمەرگە.

ب هەلکەفتنا ڕێکەفتنا ١١ ئادارێ ئاهەنگەكا مەزن ب پشکداریا فەرماندێ هێزا زاخۆ شەهید عیسێ سوار ل گوندێ هیزاوا تێتە گێڕان. عەبدولقادر دا کو پشکداریێ د وێ ئاهەنگێ دا بکەت، ب پیا ژ شەرانشێ دچیتە گوندێ هیزاوا.

قادر شەرانشی ل ساڵا ١٩٧٢ ب ڕێیا کادرێ پارتی گەورویێ مەسیحی دبیته‌ ئه‌ندامێ ڕێکخستنێن پارتی دیموکراتی کوردستان. ل ساڵا ١٩٧٣ شۆڕش بڕیارا وەرگرتنا ٣٠٠ زێرەڤانێن سنووری ددەت. قادر شەرانشی ٢٤ کلم ب پیا دبڕیت و دگەل هەژمارەکا مەزن یا خەلکی قەستا باره‌گایێ هێزا زاخۆ دکەن، دا کو ببنه‌ پێشمه‌رگه‌. شەهید عیسێ سوار پێشوازیێ ل وان دکەت. ئەو خەلك ڕێزدبیت و شەهید عیسێ سوار دبەر وان ڕا دچیت، دا ئەو بخوە وان ئێک ئێکە ببینیت و قیافێ وان بزانیت. دەمێ شەهید عیسێ دهێتە ڕاستا قادر شەرانشی، ئەو خوه‌ بلند دکه‌ت و ل سه‌ر تبلێن پێن خوه‌ دڕاوه‌ستیت، دا کو درێژتر خویابکەت. مامێ قادر ژی دگەل شەهید عیسێ پێشمه‌رگه‌ بوو. ب ناڤبەینکاریا مامێ وی، قادر و هەژمارەکا گوندیێن وی دهێنە وەرگرتن وه‌ک پێشمه‌رگه‌.

ل ساڵا ١٩٧٤ هێرشێن ئیراقێ بۆ سه‌ر کوردستانێ دەستپێدکەن، قادر دگەل وێ کۆمێ دچنە دگەل فەسیلا ئیسفێ حاجۆی ل سریا فەرحۆیێ کەشانی. مامێ قادر جێگرێ فەرحۆی بوو. ئەو ب فەرمانا شۆڕشێ ل گوندێ ئاسها دەڤەرا سلێڤانەییا جیهگیردبن. هەر چەندە کو ئەو کۆما نوی هاتینه‌ وەرگرتن، هێشتا د بێ چەک بوون ژی، لی ئەو سەنگەرا لێددن و جهێن خوە ئاسێ دکەن. پشتی هینگێ چەکی وەردگرن، قادر و هەڤالێن خوە دچنە بارەگایێ هێزێ ل ئەرمشتێ.

ل وێرێ بڕیارا لێدانا رەبیێن دوژمنی یێن دەشتمرێ دهێتە دان، ناڤێ قادر دناڤ ناڤێن هێرشبەران دا نینە، لێ ئەو و هەڤالەکێ خوە ب دزیڤە خوە د هاڤێژنە دناڤ کۆمێن پێشمەرگەی دا. هەژمارەکا پێشمەگا، کو ئێك ژ وان مامێ قادری یە ژ بۆ سەحوسوی و ڤەدیتنا جهێ رەبیێن دوژمنی خوە نێزیکی وان رەبیا دکەن. مینەك ل ژێر پیێ پێشمەرگەکی دپەقیت. قادر د دویف مامێ خوە دا دچیت، دبینیت کو مامێ وی یێ ئاگری ڤەدمرینیت. ژ ئەنجامێ پەقینا مینێ ٨ پێشمەرگە شەهیددبن، ژ وان محەمەد عەلی، شەهباز سالح و برازایێ وی جەمیل و دیندار تەوفیق و هەژمارەکا دی ژی برینداردبن، ژ وان سەعید بۆسەڵی و جانگیر عەبدوللا.

قادر بلەز بۆ بارەگای دهێته‌ هنارتن، دا هاریکاری بینیت. هەژمارەکا پێشمەرگەی ژ بۆ ئینانا شەهید و برینداران د چنه‌ جهێ بوویەرێ. قادر دبێژیت: چ جارا ژبیرا من ناچییت، دەمێ جەنازێن شەهیدان گەهشتینه‌ بارەگای، ڕۆندکێن شەهید عیسێ دگەل خوینا وان تێکەل دبوون. ئەو دیمەنەکێ گەلەك خەمگین بوو بۆ من.

پشتی ڤێ ڕوودانێ قادر شەرانشی دگه‌ل هەژمارەکا پێشمەرگێن هێزا زاخۆ دچنە گەوریا عەمەر ئاغای، ل ده‌ڤه‌را باڵه‌کایه‌تی، دا کو هێزێن شەهید حەجی قادۆی بگهۆڕن. ئەو هەیامەکە هێزێن شەهید حەجی قادۆی ل وێرێ شەڕی دکەن و هەژمارەکا شەهید و بریندارا داینە.

قادر و هەڤالێن خوە دگەهنه‌ گەوریا عەمەر ئاغای و ١٤ ڕۆژا جهێ هێزێن شەهید حاجی قادۆ دگرن. ڕاستی شەڕەکێ مەزن دبن، هێزێن ڕژێمێ ل پشت وان دزڤرن.

قادر شەرانشی دگەل هێزا زاخۆ پشکداریێ د هێرشا سەتیزی دا دکەت، د وێ هێرشێ دا هێزا زاخۆ ١٥ شەهیدا ددەت و ل سه‌ر دوژمنی دسه‌رکه‌ڤن. پشتی سەرکەفتنا هێزێن پێشمەرگەی د هێرشا خوەدا، دوژمن ب چڕی سەنگەرێن پشتێ یێن هێزێن پێشمەرگەی تۆپباراندکەت و د ئەنجامدا ٢٨ پێشمەرگە شەهیددبن و هەژمارەکا مەزن ژی بریندار دبن.

 قادر شەرانشی ل مەها ١١/١٩٧٤ ڤەدگەڕیتە زاخۆ و هه‌تا شکه‌ستنا شۆڕشێ ل ئادارا 1975 ئه‌و ئەرکێ خوە یێ پێشمەرگاتیێ ل چیایێ سپی دگریت.

مخابن ل ده‌مێ شکه‌ستنا شۆڕشا ئه‌یلولێ، فه‌رماندێ هێزا زاخۆ عیسێ سوار ب شێوه‌یه‌کی خیانه‌ته‌کاری وب ده‌ستێ هنده‌ک کوردێن نه‌مه‌رد تێته‌ شه‌هیدکرن. شەرانشی دەربارەی شەهیدکرنا عیسێ سوار دبێژیت: سەیدێ عەبۆشی کو ئالیێ باڵه‌کایه‌تی بریندارببوو، ژبۆ چارەسەکرنا برینێن وی بۆ ئیرانێ هاتبوو هنارتن. پشتی شکەستنا شۆڕشێ ل ساڵا ١٩٧٥، شەهید عیسێ عەلیێ برایێ سەیدێ عەبۆشی و کوردۆیێ کوڕێ وی، ئاگەهداردکەت کو خوە ژ بۆ چوونا ئیرانێ بەرهەڤبکەن. لێ عەلی و کوردۆ عیسێ و زێرەڤانێن وی شەهیددکەن و دگەهنە ڕژێمێ. ل دڤی ده‌می دا ئیبراهیمێ برایێ قادری ژی ده‌ربازی سوریێ دبیت و ل وێرێ دگەهیتە عەلی شەنگالی.

  پشتی شکەستنا شۆڕشێ  قادر دمینیته‌ ل گوندێ خوه‌  شەرانشێ. ڕژێم بارەگایێن ئەمن و سوپا و پۆلیسێن خوە ل شەرانشێ ڤەدکەت، نە  کو هەر ئازادی نامینیت، بەلکو ترس و گرتن و ڕاهێلان دبیتە رەفتار و سەرەدەریا ڕۆژانە یا رژێمێ دگەل خەلکێ گوندی.

دەمێ ئیبراهیمێ برایێ وی چوویە سوریێ، وی خێزانا خوە ل دەف قادری برایێ خوە هێلابوو. قادر هەوڵددەت خێزانا وی ده‌ربازبکه‌ت و بگه‌هینیته‌ وی. پشتی ئەو خێزانا برایێ خوە دگەهینیت، ل هەمان ڕۆژ جێگرێ ئەمنا ڕژێمێ ل شەرانشێ دگەل هەژمارەکا پۆلیسان دکه‌ڤنه‌ دوو قادری بۆ گرتنا وی و برایه‌کی وی دگرن وه‌ک ده‌سته‌سه‌ر دا کو قادر خوه‌ ڕاده‌ست بکه‌ت. قادر ژی ژ به‌ر برایێ خوه‌، خوه‌ ڕاده‌ست دکه‌ت و ل رۆژا  ٣/٦/١٩٧٦ قادری دگرن دئێخنه‌ به‌ر ئەشکەنجێ. قادر ل ژێر لێدان و ئه‌شکەنجێ دانپێدانێ دکەت، کو وی ژنبرا خوە یا گەهاندی. ڕژێم وی دبه‌ته‌ ئه‌منا دهۆکێ. ئه‌و ل وێرێ گەلەك گرتیێن دی ژی دبینیت و چیرۆکا گرتنا خوە بۆ وان ڤەدگێڕیت. ئه‌و گرتیێن دی دبێژنێ تە چه‌وا دانپێدان ل سەر خوە کریە؟  ل ئەمنا دهۆکێ ئەو ل سەر ئیفادێن خوە لێڤەدبیت، لۆما ئەو پتر دهێتە ئەشکەنجەدان. جێگرێ ئەمنا ڕژێمێ ل شەرانشێ دهێتە دەف وی و ئەو بخوە سەرپەرشتیا ڤەکۆلینێ دگەل وی دکەت و گەلەك وی دئێشینیت. ئێدی قادر ب چ ڕەنگا دانپێدانێ ناکەت، لۆما وی ئیحالەی دادوەرێ ڤەکۆلینێ دکەن، ل وێرێ ژی قادر هەموو گونەهێن پالداینە وی رەتدکەت. ل (دادگەهێ) وی دهاڤێژن عەردی و  ب پیاڤە دچنه‌ سەر پشتا وی، شوین پێلاڤێن زەبانیێن ئەمنا ڕژێمێ ل عەری ژ خوینا لەشی قادری سۆردبیت.

پشتی ١٢ ڕۆژا قادری دبەنه‌ هەیئا خاص ل کەرکووکێ. قادر ل وێرێ سێ کەسا دبینیت: محەمەد حەمید، خەلکێ دەرکارێ بوو، ل تورکیا هاتبوو گرتن، حوکمێ سێدارەدانێ ل سەر هاتبوو سەپاندن. کەسەکێ دی یێ خانقینی و ئێکێ دی ژی خەلکێ سلێمانیێ بوو. قادر ل دەف وان هەرسێ کەسا دمینیت. ئەو سێ شەڤ و سێ ڕۆژا نەشێت خوارنێ بخۆت. ناڤێ وی تێتە خواندن، لێ ئەو عەرەبیێ نزانیت. ١٠ دینار دگەل قادری بوون، ئەو داخوازێ ژ زێرەڤانێن زیندانێ دکەت، هندەك نان، باجان، خیار و تری بۆ وی بینن. نان و باجان خیارا بۆ وی تینن، لێ ئەو ناخۆت. داخوازێ دکەت کو هەڤالێن وی ژی دگەل وی بخۆن. ژ بەر وێ داخوازیێ، وی ژ دەرڤە ب قڕیۆلەکێ ڤە گرێددەن و چاڤەڕێی مرنا وی دکەن.

قادری و کۆمه‌کا دیا زیندانیێن سیاسی رۆژه‌کێ دبه‌نه‌ به‌ر سینگێ هنده‌ک ئه‌فسه‌رێن ئه‌منێ و له‌شکه‌ری، کو ب ناڤێ دادگه‌هێ!! دروونشتی بوون. ئه‌و بڤی شێوه‌ی وان سزادده‌ن: سالح شمس الدین راسلعەینی حوکمێ سێدارێ ل سەر تێته‌ سەپاندن، حەجیێ برایێ وی ٢٠ سال زیندان بۆ تێتە ڤەبڕین، جەمیل، عوبەید، جاسم و عەلی ب زیندانا هەتاهەتایێ تێنە حوکمکرن. قادر ژی ب ٦ سالان زیندانێ دهێتە حوکمکرن .

پشتی هینگێ وان ڤه‌دگوهێزنه‌  زیندانا ئەبوغرێب. ل دەستپێکێ وی دبەنه‌ پشکا سزایێن گران (احکام ثقیلة) پاشی دبەنه‌ پشکا سزایێن تایبه‌ت (احکام خاصة).

ل زیندانا ابو غرێب ب  هزاران کوردێن سیاسی د وێ زیندانێ دا بوون. هنده‌ک ژ وان ژی خه‌لکێ ده‌ڤه‌رێ بوون و پتر قادر دگه‌ل وان بوو دزیندانێ دا. بۆ نموونه‌ وه‌کێ: حازم یوسفی، سەدیق زاویتەیی و عەبدوللا بشار و گه‌له‌کێن دی.

پشتی سێ ساڵێن ئه‌شکه‌نجه‌ و لێدان و زۆڵم زۆرداریێ، هه‌ر ژ ئه‌منا شه‌رانشێ و هه‌تا ابو غرێب، پاشی کاک قادر  ل ١٨/٨/١٩٧٩ لگه‌ل پڕانیا زیندانیێن سیاسیێن کورد، ب لێبوورینێ دهێتە ئازادکرن.

پشتی ئازاد بوونێ ڕژێمێ دڤیا وی ل جه‌هکی دامه‌زرینیت دا بکه‌ڤیته‌ بن چاڤدێریا وان. لێ وی ئه‌و بڕیارا وان ڕه‌دکر و چونکی ئەو ل زیندانێ فێرێ کارێ دارتاشیێ ببوو، لۆما وی دەست ب ڤی کاری کر.

قادر ل ساڵا ١٩٨١ خێزانێ پێکتینیت و پاشی ل مەها ٢/١٩٨٢ پەیوەندیێ شۆڕشێ دکەت. ئه‌و خانما خوه‌ ژی لگه‌ل خوه‌ دبه‌ت و لگه‌ل هه‌ردوو پسمامێن خوه‌، نه‌سره‌دین و عبدالکریم، په‌یوه‌ندیێ ب باره‌گایێ لژنا ناوچا زاخۆ دکه‌ن. پشتی ئه‌و دچنه‌ باره‌گایێ لقێ ل کۆماته‌ی و پاشی تێنه‌ ڤه‌گوهساتن بۆ لژنا ناوچا زاخۆ و ل وێرێ ل ڕێکخراوا ئیسنادا بارەگایێ لژنێ دبنه‌ پێشمەرگە. هەجەر کۆچەر بەرپرسێ ڕێکخراوێ بوو، لێ عه‌لی مستۆ (بابێ زێڕۆی) ڕێکخراو بڕێڤەدبر. پشتی هینگێ سالحێ مالا عەجەمێ دبیتە بەرپرسێ ڕێکخراوێ و عەلی مستۆ ژی دبیته‌ کادرێ سیاسی و ڕێکخستنی یێ ڕێکخراوێ.

ل بهارا ساڵا ١٩٨٢ پێشمەرگێن ڕێکخراوا ئیسنادێ  ئێدی زێده‌ببوون کو دگه‌هشتنه‌ نێزیکی ١٠٠ پێشمه‌رگا. ژ به‌ر هندێ ژی گه‌له‌ک جارا ڕێکخراو دبوو دوو گرۆپ. نیڤه‌ک دمانه‌ ل باره‌گای بۆ پاراستنا باره‌گایێ لژنێ و نیڤه‌کا دی ژی دادکه‌تنه‌ ناڤ کووراتیا ده‌ڤه‌رێ و چالاکیێن له‌شکه‌ری ئه‌نجامددان. قادر ژی د هنده‌ک ژ وان چالاکیان دا پشکداردبیت.

ل ده‌مه‌کی قادر پێشمه‌رگێ ڕێکخراوا پشته‌ڤانی (ئه‌سنادێ) یه‌ ل باره‌گایێ لژنێ ل ده‌ڤه‌را گه‌ڤه‌رۆکا نێزیکی مه‌رگه‌هێ و ماڵا وی ژی هه‌ر ل نێزیکی باره‌گایێ لژنێ یه‌، ل رۆژا ٣/٣/١٩٨٣ ڕەنیەکا بەفرێ ب سەر مالێن پێشمه‌رگا یێن گەڤەڕۆکێ دا تێت. ئه‌و ڕه‌نی ٢٠ کەسا دکوژیت، مالا قادر ژی ئێک ژ وان ماڵایه‌ یێن کو دکەڤیته‌ بەر وێ ڕەنیێ.

قادر دبێژیت: ئه‌م ل ماڵ بووین، دەنگەك هاته‌  گوهێن من و گۆت: خوە خلاسکەن ئاشیت (ڕەنی) هات.

قادر زاڕۆکێ خوە یێ ساڤا دده‌ته‌ بەرسینگێ خوە دا کو وی ڕزگاربکه‌ت. ڕووبارکێ مه‌رگه‌هێ، کو سنوورێ ناڤبه‌را تکری و ئیراقێ یه‌. دکه‌ڤیته‌ به‌ر ماڵێن وان. هێزا ڕەنیێ وی ب زاڕۆك ڤە دهاڤێت و ژ رووباری دەربازی ئالیێ دیێ سنووری دکەت. خانما قادری دمینیتە دبن بەفرێ دا. خه‌لکێ وان ماڵا و پێشمه‌رگێن باره‌گایێ لژنێ ل هه‌وارا وان دچن. پشتی ٣٥ خولەکا ئه‌و دشێن خانما قادری ب ساخی  ژ بن بەفرێ بیننەدەر. مخابن د وێ ڕوودانێ دا 20 که‌س شه‌هیدبوون کو هه‌موو ژی  ئەندامێن ماڵباته‌کێ.

پشتی کو ل گولانا ساڵا 1983 هێرش و له‌شکه‌رکێشیا ترکا تێته‌ سونووری، باره‌گایێن پێشمه‌رگه‌ی و ماڵێن پێشمه‌رگه‌ی تێنه‌ ڤه‌گوهاستن بۆ ناڤ کووراتیا باشوورێ کوردستانێ و لژنا زاخۆ ژی باره‌گایێ خوه‌ دئینیته‌ حه‌فته‌نینێ. دڤی ده‌می دا سالح قاسم بەرپرسێ ڕێکخراوێ دگەل هەڤالێن دیێن یێن پێشمەرگە، گەڕەکێ دبەنه‌ دەڤەرێ  ل ته‌نگا بانکێ دکه‌ڤنه‌ بۆسه‌یه‌کا دوژمنی و سالح و پسمامه‌کی خوه‌ شه‌هید دبن.

پشتی شه‌هیدبوونا سالح قاسمی، سەدیق موسا  باتیفی دبیتە بەرپرسێ ڕێکخراوێ.  باره‌گایێ لژنێ ژی  ژ حه‌فته‌نینێ تێته‌ ڤه‌گوهاستن بۆ به‌رێ بریس ل سه‌ر رووبارێ خابووری ل ناڤبه‌را هه‌ردوو گوندێن گه‌ره‌گوهێ و کوڕکا. قادر د دگەل ١٢ پێشمەرگێن ڕێکخراوان و دگەل ڕێکخراوا شه‌هید شه‌هباز سالح دچنه‌ گوندێ پیرەکا ل ده‌ڤه‌را زاخۆ. ڕژێم هێرشێ دکەتە سەر هەردوو گوندێن زێوکێ و مێرگەسۆرا. هینگێ قادر ل سه‌ر چه‌کێ دۆشکا 12.5ملم بوو. ٧ فڕۆکێن ڕژێم تێنە سەر هێزێن پێشمەرگەی ل دووگورکێ، قادر فرۆکەکێ د هنگێڤیت و مەترسیا وان ل سەر هێزێن پێشمەرگەی کێم دکەت.

قادر ل هاڤینا ساڵا ١٩٨٣ دگەل ئیسماعیل پەرەخی و هەژمارەکا پێشمەرگەی پشکداریێ دچالاکیەکا سەربازی دا دکەت و ٢٥ سەبازێن ڕژێمێ دکوژن و هەژمارەکا تۆمبێلێن دوژمنی ژی دسۆژن. پشتی هینگێ دگەل رێکخراوا شه‌هید شه‌هباز سالح پشکداریێ د لێدانا فەوجا ئاڤگەنیێ دا دکەت. هەروەسا پشکداریێ د لێدانا رەبیێن دەرکارێ دا دکەت، د وی شەڕی دا ٨ پێشمەرگە برینداردبن ژ وان جەبار گۆیی. قادر پشتی ڤی شەڕی ڤەدگەڕیتە بارەگایێ خوە ل به‌رێ بریس.

پێزانین دگەهنە وی کو برایێ وی ئیبراهیم دەست ژ ڕێکخستنا عەلی شەنگالی بەردایە و گەهشتیە ئێکەتیێ. ئیبراهیم کملیکەکا تورکی ب دەستئێخیت و د ناڤبەرا تورکیا و سوریێ دا هاتن و چوونێ دکەت.

 ئیبراهیمێ برایێ قادری تێته‌ ڕاسپاردن ژ ئالیێ شۆڕشێ ڤه‌ کو ئه‌و ب هاریکاریا هنده‌ک که‌سان ل باکوورێ کوردستانێ، بۆڕیا په‌ترۆلا ئیراقێ یا کو دناڤ ترکی ڕا ده‌رباز دبیت، بپه‌قینینن. ئه‌و هنده‌ک که‌ره‌ستێن په‌قاندنێ ژ سوریێ دئینیت و تێته‌ باکوورێ کوردستانێ. لێ ئه‌و تێته‌ گرتن و دکەڤیتە د زیندانێن تورکیا دا.

ماڵا ئیبراهیمی وی ده‌می ل باتمانا باکوورێ کوردستانێ بوو. پشتی بهیستنا نووجه‌یێ گرتنا ئیبراهیمی، قادر دچیت هنده‌ک پارا بۆ مالا وی ڤڕێدکه‌ته‌ باتمانێ و 12000 دینارا ژی دده‌ته‌ پارێزه‌ره‌کی دا کو برایێ وی به‌رده‌ت. لێ ئەو هاتە خاپاندن پارێن وی ژی چوون و برایێ وی ژی هەتا ساڵا ١٩٨٨ د زیندانێ دا دمینیت.

 پشتی ده‌مه‌کی قادر تێته‌ ڤه‌گوهاستن بۆ ڕێکخراوا شەهید عومەر خەلەف و دبیتە بەرپرسێ شانەیه‌کا سەرەکی و ئه‌ندامێ ڕێکخراوێ.  ئه‌رکێ وان دکه‌ڤیته‌ ده‌ڤه‌را لژنا شێخان. قادر سالەك و دوو مه‌هان ل لژنا شێخان دمینیت. قادر و هه‌ڤالێن خوه‌  دگەل ڕێکخراوا عەین زالە پشکداریێ د چالاکیا سەرێ شێخ ئیسڤی دا دکەت ل هنداڤی بابلو نێزیکی زاویته‌. د وێ چالاکیێ دا هه‌ڤالێ وان ئیسلام بێجوهی، خه‌لکێ باکوورێ کوردستانێ شەهید دبیت.

قادر ل ساڵا ١٩٨٧ ڤەدگەڕیتەڤە لژنا ناوچا زاخۆ و پشکداریێ د چەندین چالاکیان دا دکەت. ئه‌و ڕۆلەکی باش د داستانا گرتنا فەوجا شەرانش دا دبینیت. ئەو پێشوەخت ب ئەرکێ هەماهەنگیێ دگەل  ئەحمەدێ مەلای یێ شولینی، تێته‌ ڕاسپاردن، کو بەرپرسێ رەبیەکا دوژمنی بوو  و که‌سه‌کی وه‌ڵاتپارێز بوو. قادر و هه‌ڤالێن خوه‌ دگەل ئه‌حمه‌دی ڕێکدکەڤن کو هاریکاریێ د لێدانا فەوجا شەرانش دا بکەت. ئەحمەدێ مەلای پێگیریێ ب ڕێکەفتنا خوە و قادر شەرانشی دکەت و هاریکاریا هێزێن پێشمەرگەی دکەت. پشتی داستانا شەرانش ئەحمەدێ مەلای دبیته‌ پێشمه‌رگه‌ و ئه‌و کوڕێ خوه‌ لگه‌ل کۆمه‌کا دیا پێشمه‌رگا ل باره‌گایێ تویکا، ل ئەنفالێن ١٩٨٨ ب چەکێ کیمیاوی شەهید دبن.

قادر شەرانشی ل سەر چالاکین خوە بەردەوام دبیت، ئەو و محەمەد ئەمین چۆنکی هندەك مینا ل جهێ زێرەڤانیا سەربازێن دوژمنی دچینن و زیانێن باش دگەهیننه‌ دوژمنی.

ل ساڵا 1987 و دەرئەنجامێ کوشتنا هندەك سڤیلان ژ لایێ چەکدارێن پەکەکێ ڤە، رژێما تورکیا هێرشی دکەتە سەر گوندێ ئەلانشێ. هێزێن تورکیا ژی هەر سڤیلا دکەنە ئامانج. قادر شەرانشی دگەل سلۆ خدر به‌رپرسێ لژنا زاخۆ  و ٢٧ پێشمەرگێن دی بەرەف گوندێ ئەلانشێ ڤە دچن. سلۆ خدر، قادر ڕادسپێریت کو چەکدارێن پەکەکێ ئاگەهدارکەت خوە ژ وێ دەڤەرێ ڤەکێشن. ڕۆژا دووێ و پێخەمەت ئارامکرنا دەڤەرێ و راوه‌ستاندنا هێرشێن ترکا بۆ سه‌ر خه‌لکێ سڤیلێ باشوور، سلۆ خدر دگەل شانده‌کێ حکومەتا تورکیا دجڤیت. پێشوەخت سلۆ خدر گەڤکربوون کو چ پێزانین ل سەر ڤێ جڤینێ نەهێنه‌ دەهریکرن. تشتێ سەیر ئەو بوو کو ڕۆژا پاشتر نەقیب محەمەد شەریف سلێڤانه‌ی به‌رپرسێ ئیستخباراتا فرقا زاخۆ ب نامەیه‌کێ داخواز ژ حکومه‌تا ترکی کربوو کو ناڤەڕۆکا جڤینا لژنا ناوچا زاخۆ و شاندێ ڕژێما تورکیا بۆ وان دیاربکه‌ن.

ل پاهیزا ساڵا ١٩٨٧ هێرشەکا فرۆکێن دوژمنی دهێتە سەر گوندێ شەرانش و گوندی ب بۆمبێن عنقودی تێنه‌ بۆمبەباران کرن. پشتی هینگێ قادر ژ بۆ ژیارا زاڕۆکێن خوە بیستانەکی ل گوندی شین دکەت، ل دەمێ سەخبێریا بیستانی، ئاگر بەربیتە پووش و په‌لاشی. ئاگر د گەهیتە بۆمبەکا عنقودی یا نەپەقی و د ئەنجامدا دپەقیت، ژ ئەنجامێ پەقینا بومبێ قادر شەرانشی ب گرانی بریندار دبیت. بەری برینێن وی ساخببن، ئەو ب خێزان و خەلکێ دەڤەرێ ڤە دکەڤینە بەر هەوا ئەنفالان و ئاوارەیی دیاربەکرێ دبیت.

قادر ل ساڵا ١٩٩١ دگەل ئیسماعیل پەرەخی ب قەچاخی دەربازی کوردستانێ دبن. قادر دبیتە ئەندامێ محوەرێ قەسرۆکێ. پشتی ڕێکخستنا هێزێن پێشمەرگەی پلا ملازم وه‌ردگریت. د هێرشێن چه‌کدارێن پ ک ک بۆ سه‌ر کوردستانا ئازاد، ئه‌و دبیتە جێگرێ فەوجێ دگەل محەمەد خالد بۆسەڵی، پاشی دبیته‌ ئەندامێ لیوایێ.  قادر شەرانشی پشتی هینگێ ب پلا رائید و پاشی ب پلا مقەدم دبیتە جێگرێ هێزا پێنج دگەل سەدیق موسای.

ئه‌و پشکداریێ د شەرێ دژی تیرۆرستێن داعش دا ل سنۆنێ، سحێلا، رەبیعە و چیایێ شەنگالێ دا دکەت. پشتی داعش شەنگالێ داگیردکەت، ئەو و پێنج پێشمەرگێن دی بەرەف سنوورێ سوریێ دچن دا پاراستنێ ل وێ ڕێکێ بکەن، پشتی هینگێ دکەڤنە د ئاخا سوریێ دا و ل سحێلا دکەڤنەڤە د کوردستانێ دا.

قادر شەرانشی ل ساڵا ٢٠١٧ دبیتە فەرماندێ بەتالیۆنێ، پشتی هینگێ دبیتە عەقید کو ٦٥٪ پەککەفتی یە، لێ ژ هەمی ئیمتیازاتێن پەکەفتیا بێبەهرە.

نوکە پلا وی یا سەربازی عەمیدە و ئەرکێ خوە ل هێزا خەبات ل زاخۆ دگریت و هێشتا نەهاتیە خانەنشینکرن.

قادر شەرانشی شانازیێ ب خەباتا خوە دکەت ونوکە ژی  ئامادە ژیێ خوە یێ مایی ژی پێخەمەت کورد و کوردستانێ و ئازادی و ئارامیا مللەتێ خوە بەختکەت.

Kavin Berwari

ئەز وەک ئەدمینا سوسیال مێدیایا سەنتەرێ کۆماتە رادبم ب رێڤەبرنا فێسبووکا سەنتەری، ئینستاگرامی، یوتوبی و مالپەرێ ئینتەرنێتی. کارێ منێ سەرەکی دانان و بەلاڤکرنا هەڤپەیڤینا، ڤیدیو یا و پۆستایە ل هەمی جهێن سوسیال مێدیایا سەنتەرێ کۆماتە.

بابەتێن پێکڤە گرێدایی

اترك تعليقاً

لن يتم نشر عنوان بريدك الإلكتروني. الحقول الإلزامية مشار إليها بـ *

زر الذهاب إلى الأعلى