Seîd Abdula Cibê Pêşmerge û şehîdê zîndî

Senterê  Komate  yê  Dekomentkirina  Dîroka Şoreşê di berdewamiya bizav  û  çalakiyên  xwe da, li roja 14.12.2022ê  li  ofîsa  xwe mêvandariya  Pêşmerge yê dêrîn  Seîd Abdula  Cibê  dike  û hevdîtineka vîdiyoyî digel wî  saz dike  û  dîroka  xebata  wî  mîna belgenameyeka giring  tomar dike  û ji navçûnê  diparêze.

Seîd Abdula Cibê li sala 1958ê li gundê Banikê yê ser bi şaredariya Batîfa ve hatiye ser dinyayê. Ji ber hejariyê û nebûna xwendingehê li gundê Banikê, ew bi tenê  3 mehan diçe xwedingehê, lê ew piştî hîngê xwe fêrî xwandin û nivêsîna zimanê kurdî dike.

Abdulayê bavê wî li sala 1958ê dikeve di nav rêkxistinên Partiya Demokrata Kurdistanê (PDKê) da û piştî rêkeftina 11 Aadara sala 1971ê dibe Pêşmerge digel Erîf Derwêş.

 Seîd, di sala1974ê da, li şûna bavê xwe li Xirabbabikê û Darhozanê erkê Pêşmergatiyê werdigire û pişkdariyê di çendîn şeran da dike.

Li sala 1976ê Pêşmerge û kadiroyên Şoreşa Gulanê diçin gundê Banikê û peywendiyê bi xelkê gundî dikin. Yek ji wan kadiroyan şehîd Mihemedê Xaziyê Sînemê ye.

Rijêma Îraqê hewil dide ku, Mihemedî bigire, lê Seîd digel Mihemedî û hijmareka din ya xelkê gundî diçin çiyayî û peywendiyê bi şoreşê dikin.

Xaziyê bavê Mihemedî ku, dibe pismamê bavê Seîdî, kesekê halxweş e û xelk qesta mala wî dikin. Xazî bi berdewamî Pêşmerge dihewîne û alîkriya wan dike. Her kesekê ji ber stem û zordariya rijêmê jî revîbaye, qesta mala Xazî dikir û wî ew derbaz dikirin û digehandin nav pêşmergeyî. Digel hatina Pêşmerge û kadiroyên Şoreşa Gulanê, Xaziyê Sînemê û Hecî Qotas ji gundê Banikê dibin endamên rêkxistinên PDKê û ji bo şoreşê dest bi karê nihênî dikin.

Berî Seîd peywendiyê bi şoreşê bike, ew digel hevalên xwe hijmareka çalakiyan encam didin.

Li 16.06.1976ê, Seîd û Seyfedîn û Mihemed Hacî Xazî  diçin Kûranişê li ser tixûbê bakûr û başûrê Kurdistanê û 18 rojan li wir dimînin. Paşî, her di wan rojan da, ew vedigerin deverê û bûseyekê li binê gundê Evlehê li pêşiya leşkerê rijêmê dadinin û hijmareka serbazên rijêmê dikujin û birîndar dikin.  Seîd, Mihemed û Seyfedîn ji milekî û Hecî Qado ji melekî din vê çalakiye encam didin. Rijêmê hêzeka mezin ya Komando dişîne daku kelexên kuştî û birîndarên xwe ji qada şer bibe. Seîd û hevalên xwe, piştî vê çalakiyê, diçin bakurê Kurdistanê.

Xaziyê Sînemê digel 30 Pêşmergeyan li gundê Evlehê baregehekî vedikin ku, armanc ji vê yekê ew bû ku, ew baregeh bibe pira peywendiyê di navbera xelkî û Pêşmergeyî li deverê û Serokatiya Herêma Yek li  Komate.

Hêzên rijêm sê caran êrîşî ser wî baregehî dikin. Xaziyê Sînemê digel Pêşmerge yên pê ra diçin Şîva Mêzê. Firokeyên rijêmê hêzên Pêşmerge bombebaran dikin û heta roj ava dibe şer berdewam dike, lê piştî şerek giran hêzên Pêşmerge xwe vedikêşinin û diçin gundê Hudanê li bakûrê Kurdistanê.

Piştî vî şerî, Abdulayê bavê Seîdî jî dibe Pêşmerge û digel şehîd Zorab (Zoran) çend carekan gera xwe dibin deverên Gulî û Sindiyan.

Li bihara sala 1977ê, Mihemd Mîrza dibe fermandarê mefrezeyeka Pêşmergeyan, êdî Seîd Abdula Cibê digel wî dirêjiyê bi xebata xwe ya Pêşmergatiyê  dide.

Hijmareka mefrezeyên Pêşmergeyî diçin Komate. Li sala 1978ê, Serokatiya Herêma Yek, wan mefrezeyan dihinêre deverê. Ew mefreze di nav devera Berwariya ra derbaz dibin, hijmara wan Pêşmergeyan nêzîkî 70 kesa dibe. Paşî ew Pêşmerge pilaneka berfireh ku êrîşî ser hêzên dijminî bikin, amade dikin. Hêzên Pêşmergeyî bi ser çened gropan parve dibin û her yek ji wan gropan bi erkekî tê spartin, bi vî awayî jêr:

1. Gropek bi serperiştiya Sadiq Emer diçe devera Zaxo bo lêdana Caşa û baregehên emina rijêmê.

2. Gropek jî bi serperiştiya Mihemde Mîrza bo lêdana baregehê rêkxirawa Partiya Ba´s li Batî

3. Gropê siyê jî bi serperşitiya Sedo Kurkî bo encamdana hindek çalakiyan li devera Guliya tê

4. Gropê çarê bi serperşitiya şehîd Miho Gewda jî bo lêdana Fewca Ermiştê.

Seîd digel Mihemd Mîrza diçe gundê Lêvo, du kesên xelkê gundê Keşanê ku, yek ji wan Ezo Keşanî ye û rêkxistiyê PDKê ye, rêberiya wan dikin û wan dibin di nav bajêrkê Batîfa da. Lê heta ew digehin nav Batîfê, leşkerê dijminî li nav Batîfê hatiye belav kirin, bêyi ku ew bizanibin. Hêza serekî berê xwe dide baregehê rêkxirawa Partiya Be’s li senterê Batîfê û her du şehîd Ehmed Mîrza û   Mihemd Tahir Bêşînikî qesta binê Batîfê dikin da ku rêka vekêşana hevalên xwe ji nav Batîfê ewle bikin, lê heta ew digehin cihê xwe yê destinîşanikrî, hêzên dijminî ew cih girtiye û şer dest pê dike. Ehmed Mîrza û Mihemd Tahir Bêşînikî şerekê qehremanane dikin û nêzîkî 11 kesan ji leşkerê dijminî dikujin.  Lê, mxabin, di wî şerî da ew her du qareman, piştî ku şerekî şêrane dikin, şehîd dibin û cenazên wan dikeve destê hêzên dijminî.

Piştî encamdana çalakiyê  gropên Pêşmergeyi vedigerin Berê Birîs li ser Xabûrî di navbera gundên Kurka û Gereguhê da.

Mefrezeya Sadiq Emer li Rêveberiya Emina Zaxo dide, şeva paşitir li Derkarê li baregehê Rêkxirawa Partiya  Be’s dide, herwesa erebeyeka leşkerî jî dişewitîne. Mefrezeya Miho Gewda û Sedo Kurkî jî erkê pê hatiye dan cîbicî dikin. Paşî hêza Pêşmergeyî berev  Komate diçe.

Di heman salê da, Cehwer Namiq digel hêza Pêşmerge, gerekê bo deverên Berwarî Bala, Berê Garey û Şêxan dest pê dike, ev gere nêzîkî sê mehan vedikêşe. Mixabin di wê gerê da şehîdê qareman Hemîd Hefuzla di şerekî da li dijî erebên te’rîbê li gundê Berkçkê yê devera Şêxanê şehîd dibe.

Seîd Abdula Cibê û hevalên xwe yên mefrezeya Mihemd Mîrza li sala 1979ê digel Cehwer Namiq  diçin Deşta Berazgirê û Dola Goste û  Stûnê û paşî diçin devera Lolanê. Ew mehekê li wir dimînin, piştî hîngê diçin devera Kêleşînê û Keçele ku, deverek vala û befrîne, li serê Keçele ew di nav befrê ra dimînin û ji ber sir û sermayê heta spêdê ew nanvin û daku sir û seqem bandorê li bedena wan neke, ew heta spêdê dîlanê dikin. Piştî hîngê xwe digehînin bajêrkê Şino li  rojhelatê Kurdistanê. Li Şinoyê digel Cehwer Namiq diçin ser mezarê Barzanî yê nemir.

Seîd, heta kongireyê 9ê bi dawî tê li rojhelatê Kurdistanê dimîne. Ew haydarî nakokî yên navbera Serokatiya Katî  ya PDKê ye, lê ew li ser rêbaza Barzanî dimîne û dest ji hevalên xwe yên Serokatiya Katî berdide û digel hevalên xwe yên Pêşmerge ku, hijmara wan 50 Pêşmerge ne, vedigere gundê Marunisê li bakûrê Kurdistanê.

Wî demî mala  Seîd li gundê Bêcihê ye û bavê wî jî Pêşmerge ye. Dayka  Seîd tûşî nexoşiya dilî dibe û, ji ber nebûna dixtoran, wexera dawiyê dike û diçe ber dilovaniya Xwedê.

Piştî kongireyê 9ê, dr. Cergîs û milazim Hecer berpirsiyariya Liqê Yek werdigirin. Seîd û hevalên xwe yên Pêşmerge digel Mihemd Mîrza û mefrezeyên; Mihemed Xalid Boselî, Emerê Le’lê û Ebdulkerîmê Ferho diçin Kanîgurgê û Fewca Dêmka bi hawinan topbaran dikin.

Piştî hîngê diçin gundên Kaniyatuya û Barholê û paşî gerekê dibin devera Sindiyan. Li wir  hindek sîxurên rijêmê li ser hatina wan pêzanînan didin dijminî, dijmin êrîşê dibe ser wan, lê ew bergiriyeka qehremanane dikin û sê serbazên rijêmê dikujin û du Kilaşnîkofan û demanceyekê jî weku destkeftî bi dest dixin. Hevalê wan Salih Ehmed Avdel birîndar dibe û wî radikin li pişta xwe dikin  û digel xwe dibin. Demê ew hewil diden ku li rûbarê Xabûr derbaz bibin, firokeyên helîkupter yên rijêmê wan bombebaran dikin.

Li çiyayê Girbexşo, li rojavayê Batîfê, ew dikevin nav şerekê giran, rijêm ji Batîfa û Herkundê êrîşî ser wan dike, ew xwe dikin du grop, gropek digel Ebdulkerîmê Ferho dimîne û gropa din jî digel Mihemd Xalid Boselî û Mihemd Mîrza dimîne. Di wî şerî da Ezîz Taha şîlanî şehîd dibe, Seîd jî li sê ciha ji leşî xwe bi sivkî birîndar dibe. Seîd û hevalên xwe, cenazeyê şehîd Ezîz, daku nekeve destê dijminî, dinav hevristekê ra diveşêrin.

Seîd berdewamiyê bi xebata xwe ya Pêşmergatiyê dide û ji ber mêrxasiya wî, li sala 1982ê dibe cîgirê mefrezeyeka Pêşmergeyî û pişkdariyê di çendîn şer û dastanên Şorşa Gulanê da dike, wekî; şerê Girka Sindiyan, bersîngirtina êrîşên dijminî bo ser her du lîjneyên Zaxo û Duhokê li sala 1984ê, lêdana baregehê Fewca Caşa li Şeraniş, şerên li ser Lêvo, Geverokê, girtina Fewca Dêmka bi sengerên wê ve, girtina her du Fewcên Bêbadê û Sotkî.

Seîd çendîn çalakiyên nihênî jî di nav Zaxo da encam dide. Ew çendîn cara bi rojê bi cilkên karkeran û bi demance û narincok ve dikeve nava bajêrê Zaxo da û bi şev vedigeriya Gundkucelala.

Li sala 1984ê, û ji ber rolê wî yê qehremanane di çalakiyên leşkerî da, dibe cîgirê berpirsê rêkxirawê.

Seîd Ebdula Cibê,  li sala 1987ê, pişkdariyê di dastana Kanîmasê jî da dike. Ji ber jêhatî û çelengiya wî, Seîd dibe cîgirê berpirsê Rêkxirawa Mêrdîn. Piştî hîngê, ji encamê birîndarbûna berpirsê Rêkxirawa Dilbrîn (Îsmahîl Îsmahîl) Seîd bi wekalet berpirsiyariya rêkxirawê werdgire û  heta enfalên sala 1988ê berdewam dibe.

Seîd, piştî girtina Fewca Bêbadê, ji bo baregehê Lijneya Nawçeya Zaxo tê  veguhaztin.

Li enfalên sala 1988ê, Seîd li Geliyê Harîna ye, hindek balinde li cem wî dikevin ku, devê wan yê beşe. Herwesa gelek çûçik jî dikevin erdî û dimirin. Seîd nizane ku rijêmê li Tûka çekê kîmiyawî li dijî Pêşmerge yên Rêkxirawa Îsmaîl Te’bîr bikaraniye û 14 Pêşmerge bi gaza kîmiyawî şehîd bûne. Ew pêşmerge yên ku, bi çekê kîmiyawî birîndarbûne, li bin dara tûyekê dinivstîbûn, ji encamê çekê kîmiyawî mejiyê wan dipeqe, serê Silêmanê Hecî Heyderê Rûsî hatibû vekirin.

Seîd û hevalên  xwe di hewara cenazeyên şehîda diçin û wan dibin gundê Pîreka û li wir wan bi axê dispêrin. Paşî çekê şehîdan dibin û diçin Qesira Hecî Bedriya, wî çekî li wir vedişêrin.

Ekrem Mayî, Se’do Kurkî û Mihemed Mîrza jî diçin cem wan û biriyarê didin ku, di gundê Kurka ra debaz bibin. Hijmara wan 31 Pêşmerge ne, demê ew li cadeyê derbaz dibin, serbazên rijêmê di zîleka leşkerî da wan dibînin û dibe teqe. Ew bê ziyan xwe digehînin Zozanên Çonikiyan, piştî hîngê xwe digehînin tixûbê bakur û başûrê Kurdistanê. Rijêma Tirkiyê wan dibe Kempa Diyarbekr.

Seîd di vê dîdarê da dibêje: Xelkê Diyarbekrê gelek alîkariya me kir, wan ti cara li dukan û xwaringehên xwe pare ji me wernedigirtin, wan merdînî ya xilas kirî.

Seîd Abdula Cibê û 18 hevalên xwe yên Pêşmerge li sala 1991ê  ji kampa Diyebekirê vedgerin Kurdistanê.

Li Kurdistanê li mîhwerê Tilkeberê digel Hacî Sofî erkê Pêşmergatiyê werdigire. Piştî hîngê li Bereyê Kurdistanî, berpirsiyariya Betaliyona Zalgeha Birahîm Xelîl werdigire.

Li sala 1992ê dibe berpirsê Betaliyona Nexweşxaneya Zaxo.

Seîd pişkdariyê di şerên berevanîkirina ji Kurdistana azad li dijî terorîstan dike.

Piştî jinûve rêkxistina Pêşmergeyî erkê wî dibe parastina devera Dêrebîn û Şînava li sêkuçka sinûrê bakûr-başûr û rojava. Roja 21.03.1993ê li  Qerewla, li heman deverê, mînek li bin pê wî dipeqe û lingê wî diavêje. Seîd bi alîkariya Feteh Gulî diçe‌ çareserya lingê xwe bike. Piştî hîngê ew  diçe Silêmaniyê, li wir lingkekî destkird ji bo wî çêdikin. Paşî  Xaça Sor û rêkxiraweka Almanî alîkariya wî dikin, Wezareta Pêşmerge jî du caran lingê destkird ji bo wî çêdike. 6 caran lingê destkird ji bo  Seîd tê çêkirin, carekê li Slêmaniyê, carekê li Diyana, du caran Wezareta Pêşmerge û du caran jî li Duhokê.

Seîd bi wî lingê seqet ve jî, dirêjiyê bi xebata xwe dide û di nav hêza Pêşmerge da karên îdarî dike.

Seîd di jiyana xwe ya Pêşmergatiyê da ji bilî çekê sivik herwesa  çekê giran mîna: Hawin, Doşke, BKC, RBG û Bazoka jî  bikaranîne.

Tevî kak Seîd û bavê wî, birayê wî Hejar jî Pêşmerge bû.

Seîd karê rêkxistinê jî li şanên Aras, Xabûr û Nizar bi berdewamî kiriye, gelek caran hijmara endamên wê şana ew jê berpirsiyar bûye gehişitîye 150 endaman.

Kak Seîd mixtariya gundî jî kiriye.

Niha ew weku şehîdekê zîndî, bi pileya mulazim pekeftî (kêmendam) hatiye xanenşîn kirin û heta niha jî şanaziyê bi xebata xwe dike.