شه‌هیده‌کی دیێ زیندی و سه‌ربازه‌کی دیێ ووندا سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێتنکرنا دیرووکا شۆڕشێ د بەردەوامیا کار و چالاکیێن خوه دا ل ڕێکەفتی ٢/٨/٢٠٢٢ دیدارەکا ڤیدیۆیی دگەل پێشمەرگە و تێکۆشەرێ دێرین سەفەر ئەلکیشکی ساز دکەت و دیرووکا خەبات و تێکۆشینا وی مینا بەلگەنامەیەکا گرنگ تۆمار دکەت و ژ ناڤچوونێ دپارێزیت.
سەفەر عەبدوللا محەمەد عەبدولکەریم ل سالا ١٩٦٠ ل گوندێ ئه‌لکیشکێ یێ سەر ب دەڤەرا کانیماسێ ڤە هاتیە دنیایێ وهەتا پۆلا شەشێ سەرەتایی ل گوندێ خوه خواندیە.
ل دەستپێکا شۆڕشا گولانێ و دگەل هاتنا مستەفا مزووری و فوئاد میرانی بۆ دەڤەرێ، ئه‌و و هه‌ڤالێن خوه هەست ب هەبوونا شۆڕشێ دکەن. مەفرەزێن پێشمەرگە ژی گەلەك جاران تێنە گوندێ ئەلکیشکێ و دەڤەرا بەرواری باڵا و چالاکیا ئەنجامددەن. ئەڤ چەندە ژی مۆرالا وی و یا خەلکی دەڤەرێ بگشتی بلند دکەت. بەرامبەر ڤێ ژی ستەم و زۆردارییا رژێمێ ژی ڕۆژ ب ڕۆژ ل سەر خەلکێ کوردستانێ ب گشتی ویێ دەڤەرێن سنووری زێدە دبیت. ئەڤ چەندە ژی سەفەر ئه‌لکیشکی هانددەت کو هەمبەر ڤێ سەتەم زۆرداریێ ڕاوەستیت، لەوما ل دوماهیا ساڵا ١٩٧٨ ئەو و هه‌ڤالێ خوه سەلاحێ مەحمود بەگێ ئاسهی پەیوەندیێ ب ڕێزێن شۆڕشێ دکەن و دبنه پێشمەرگە. ژبەرکو ژیێ وان هێشتا یێ بچویك بوو، ملازم عەلی وان د هنێریتە بارەگایێ مستەفا نێروەیی ل گوندێ شلكو و ئەرشا.
ل ساڵا ١٩٧٩ سەفەر و نێزیکی ١٠ پێشمەرگێن دی لگەل کاروان ئاکرەیی دچنه رۆژهەلاتێ کوردستانێ و پشکداریێ د کۆنگرا ٩ یا پارتی دا دکەن و ئه‌و ب ئه‌رکێ زێره‌ڤانیا کۆنگرێ ڕادبن.
پشتی گۆنگرێ ل زڤستانا هەمان سال لگەل شەهید حەمدی بەگێ شێلازی د باکوورێ کوردستانێ ڕا ڤەدگەرنە ڤه باشوورێ کوردستانێ و هەر لگەل مەفرەزا حەمدی بەگێ درێژیێ ب ئەرکێ خوەیێ پێشمەرگاتیێ ددەت.
پاشی سه‌فه‌ر دچیتە دگەل مەفرەزا سەید نوریێ چه‌مسه‌یدی و لگه‌ل هه‌ڤالێن خوه ل رۆژا 20/5/1980 پشکداریێ د چالاکیا گرتنا رەبیا سوارکا وەلێ دا دکەت، کو ئێکەمین رەبیە بوو ل شۆڕشا گولانێ ب سەرپەرشتیا شەهید شەعبان غەفار تێتە ڕاکرن و هەژمارەکا چەك و تەقەمەنی ژی وەکو دەستکەفت ڕادکەن. د ڤێ چالاکیێ دا هەڤالێ وان سەلیم هەدێنەیی بریندار دبیت.
پشتی کو ل ساڵا 1981 عبدالسلام به‌رواری بشێوه‌یه‌کی ده‌مکی به‌رپرساتیا لقا ئێک وه‌ردگریت، ئه‌و دگەل عەبدالسلام گه‌ڕه‌کێ دبەنە ده‌ڤه‌را چییایێ مەتینا و ل رۆژا 7/7/1981 هێرشه‌کا مه‌زنا جاش و له‌شکه‌رێ دوژمنی تێته سه‌ر پێشمه‌رگه‌ی ل ده‌ڤه‌را به‌رواری بالا و چیایێ مه‌تینا، سه‌فه‌ر پشکداریێ د بەرسینگگرتنا ڤان هێرشا دا دکه‌ت ل کانیا بەستێ و شێلازا. پێشمه‌رگه دربه‌کێ مه‌زن ل جاشا دده‌ن ب تایبه‌تی ل شێلازا و سه‌رێ ئیسفکا و ته‌رمێ دوو جاشێن ئیستخباراتێ دمیننه ل مه‌یدانا شه‌ڕی ل ئاسته‌نگا شێلازا. مخابن د ڤی شه‌ڕی دا پێشمەرگەیه‌ك ب ناڤێ عەلی کوردی کو خەلکێ ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ بوو، ل گه‌لیێ بازێ شەهید دبیت.
د هه‌مان ساڵ دا ئه‌و ب سه‌رپه‌رشتیا عبدالسلام به‌رواری باره‌گایه‌کی ده‌مکی دداننه گوندێ سه‌ره‌ڕوو یێ وێرانکری ل ده‌ڤه‌را به‌رواری بالا. ل وێرێ ژی دوژمن ب تۆپ و فڕۆکێن هه‌لیکۆپته‌ر هێرشه‌کا دژوار دکه‌ته سه‌ر وان. ڕۆژا پاشتر که‌واته رۆژا 1/8/1981هێزێن پێشمه‌رگه‌ی هێرشی سه‌ر ره‌بیا کانیا تا دکه‌ن ل ناڤبه‌را گوندێ مایێ و کانیماسێ. سه‌فه‌ر ژی لگه‌ل هه‌ڤالێن خوه پشکداریێ دکه‌ت. شه‌ڕ دژوار دبیت و ئێدی پێشمه‌رگه و له‌شکه‌رێ دوژمنی ب چه‌کێ سپی بناڤێک دکه‌ڤن و له‌شکه‌ره‌کێ دوژمنی خوه ل شه‌هید سه‌عید سپینداری دده‌ت و دڤێت وی شه‌هید بکه‌ت، لێ شه‌هید شه‌عبان غه‌فار زوی دگه‌هیتێ و له‌شکه‌رێ دوژمنی دکوژیت. پێشمه‌رگه ره‌بیێ دگرن و چه‌ک و ده‌ستکه‌فته‌کێ باش ژی بده‌ست خوه‌ڤه دئیننن، لێ مخابن پێشمەرگێ قەهرەمان شەعبان عومەر هه‌دێنه‌ی دڤی شه‌ڕی دا شەهید دبیت.
ل مه‌ها 9/1981 دگەل دکتور جەرگیس و سەید سالح و شەهید شەعبان غەفار و هەژمارەکا دی یا فەرماندێن لەشکەری ئه‌و دەست ب گەڕەکێ بۆ دەڤەرێن بەرواری بالا، بەرێ گاره‌ی و دەڤەرا شێخان دکەن. د وێ گەڕێ دا ل رۆژا 19/9/1981 ئه‌و پشکداریێ د ستاندنا سێ رەبیێن گوندێ تروانش و مەلختە دا دکەت و پێشمه‌رگه زریپۆشەکا دوژمنی دسۆژن و هەژمارەکا چەك و تەقەمەنیان ژی وه‌ک ده‌ستکه‌فت ڕادکەن.
رۆژا پاشتر ئه‌و ل کانیا بەستێ و کانی ڕەشێ، ل نێزیکی گتوندێ خرابه‌ی ڕاستی هێڕشا فرۆکێن ڕژێمێ تێن و هه‌ڤالێ وان سەفەر عبدالعزیز ئۆرمانی شەهید دبیت و کەریم سلێمان زاخۆیی ژی بریندار دبیت.
پشتی کو گه‌ڕا وان دگه‌هیته ده‌ڤه‌را ئه‌ترووشێ ئه‌و ل گوندێن وێ ده‌ڤه‌رێ ل رۆژا 7/10/1981 پشکداریێ د ژچەککرنا هندەك گوندنشینێن دەڤەرێ دا دکەت کو ئەو ژ لایێ رژێمێ ڤە هاتبوونە خاپاندن و بناڤێ (جیش الشعبی) چەکێ ڕژێمێ هەلگرتبوو. هەر ل دەڤەرا شێخان پشکداریێ د هەژمارەکا شەر و داستانان دا دکەت وەکی هێرشا سەر بارەگایێ سریا بێبۆزیێ ل رۆژا 20/10/1981 و شەڕێ شکەفتێ کو د وی شەڕی زێدەباری تۆپبارانکرنا بارەگایێ فەوجا لەشکەری ل شکەفتێ، دوو رەبیێن دوژمنی ژی دستینن و هەژمارەکا بەرچاڤ یا چەك و تەقەمی ژی وەکی دەستکەفت ڕادکەن، ب مخابنی ڤە دڤی شەڕی دا شوکری شێلازی شەهید دبیت وحەمدی بەگ ژی بریندار دبیت.
سەفەر ئەلکیشکی پشتی ڤێ گەڕێ دگەل هێزێن لقێ ڤەدگەریتە دەڤەرا بەرواری بالا و شخۆیێ و ل رۆژا 17/11/1981 پشکداریێ د شەڕێن کەلا شخۆ و بابیرێ دا دکەت و دڤی شه‌ڕی دا پێشمه‌رگه زیانێن گه‌له‌ک مەزن دگەهیننه هێزێن دوژمنی. لێ مخابن دڤی شه‌ڕی دا موسا سەلمان ئەلکیشکی و رەمەزان رەجەب بامەڕنی شەهید دبن و هەژمارەکا دی یا پێشمەرگا ژی بریندار دبن کو ئێک ژ وان شه‌هید تاهر زێوه‌ی بوو و بگرانی بریندار ببوو. پشتی ڤی شەری هێزێن لقێ به‌ره‌ڤ باره‌گایێ خوه ل کۆماته‌ی دچن، لێ سەفەر ئه‌لکیشکی و دگەل هەژمارەکا پێشمەرگەی دگەل شەهید شەعبان غەفار ل دەڤەرێ دمینن.
سەفەر ئەلکیشکی پشتی دامەزاندنا ڕێکخراوان دچیتە دگەل ڕێکخراوا شەهید خدر مەحمود و پشکداریێ د هەژمارەکا دی یا چالاکێن لەشکەری دا دکەت وپاشی دبیتە ئەندامێ ڕێکخراوێ و پشکداریێ د دانانا بۆسا تشیشێ دا دکەت و د وێ چالاکیێ ئەو و ٧ پێشمەرگێن دی برینداردبن. سەفەر ئەلکیشکی ژ چاڤێ خوە بریندار دبیت و بۆ چارەسەریێ دچیتە ئیرانێ، لێ مخابن بیناهیا چاڤێ خوە ژ دەست ددەت. پشتی کو ئه‌و ژ چارەسەریێ ڤەدگەریته‌ڤه، جاره‌کا دی پشکداریێ د چەندین چالاکێن دی دا دکەت وەکی: داستانا سەرێ ئامێدیێ ل رۆژا 31/10/1984، د وێ داستانێ دا هێزێن پێشمەرگەی بارەگایێ سریەکێ و سێ رەبیێن سوپایێ ئیراقێ دگرن و ب دەهان سەربازێن ڕژێمێ دکوژن و دیل دەکەن و هەژمارەکا زۆر یا چەك تەقەمەنیا ژی دگرن، ژ وان پتری 20 کلاشینکۆفا، چه‌ند ئارپیچی و تۆپه‌کا 82ملم.
ل سالا ١٩٨٤ دەمێ ئەو و هەژمارەکا پێشمەرگا بۆ ئەنجامدانا ئەرکەکێ تایبەت دچنه گوندێ دێڕیشکێ یێ سه‌ر ب کانیماسێ ڤه، ئه‌و دکەڤنه بۆسەیا هنده‌ک جاش و سیخوڕێن خائین و جارەکا دی سەفەر ب دوو گولله‌یا ژ دەستێ خوە بریندار دبیت، لێ دکتۆر کەمال وی چارەسەر دکەته‌ڤه.
جاره‌کا دی ل سەرێ چیایێ گامنێرکی دەمێ ئه‌و بەرهەڤیا چالاکیەکا لەشکەری دکەن و مژویلی ڕاکرنا مینا دبن، ڕاستی تۆپبارانا هێزێن دوژمنی تێن و بۆ جارا سیێ بریندار دبیته‌ڤه. سەفەر ل ناڤبەرا سالێن ١٩٨٤ – ١٩٨٧ پشکداریێ د دانانا بدەهان بۆسا ل پێشیا هێزێن دوژمنی دا ل سەر ڕێیا گشتی یا کانیماسێ- بێگۆڤا دا دکەت و زیانێن مەزن دگەهیننه هێزێن دوژمنی. ل ساڵا ١٩٨٧ ب برینداری ڤە و ل گۆرەی شیانێن خوە وەکی هەمی خەلکێ دەڤەرێ پشکداریێ د داستانا مەزنا کانیماسێ دا دکەت. ل ئەنفالێن سالا ١٩٨٨ ئاوارەیی باکوورێ کوردستانێ دبیت و هەتا سەرهەلدانێ ل کەمپا مێردینێ دمینیت.
پشتی سەرهەلدانێ ل ساڵا ١٩٩١ ڤەدگەڕیتەڤە کوردستانێ و ل زاویتە هێزەکێ ژ ٤٠٠ پێشمەرگا دادمەزرینیت و دبیتە فەرماندێ هێزا ٤٣ ل لەشکەرێ ٤ کو شەهید مەلا رەمەزان بهه‌شتی فەرماندێ وی لەشکەری بوو.
ل ساڵا 1992 ده‌مێ پ ک ک هێرشێ دکه‌ته سه‌ر کوردستانا ئازاد، سه‌فه‌ر پشکداریه‌کا کارا د پاراستنا کوردستانێ دا دکه‌ت ژ ترۆریستا. پاشی ئه‌و دبیتە ئەندامێ کەرتێ خەبات و پشتی هینگێ ب پلا مقدم دبیتە فەرماندێ فەوجەکا پێشمەرگەی ل سوپایێ ئێك ل سەرسنکێ.
ل ساڵا ٢٠٠٣ پشکداریێ د شەڕێ ئازادیا ئیراقێ دا دکەت و ل ساڵا ٢٠٠٨ ب پلا عەقید وه‌ردگریت. کاک سه‌فه‌ر ل ساڵا ٢٠١٤-٢٠١٧ نوکە ژی ئه‌و ل دهۆکێ دژیت، لێ مخابن هه‌م ژ ده‌ستێ خوه په‌ککه‌فتی بوویه و هه‌م ژی چاڤه‌کێ خوه ژ ده‌ستدایه د شۆڕشێ دا.
سهنتهرێ کۆماته
یێ دێکومهنت کرنا دیرووکا شۆڕشێ
کار و ئه‌رکێ سهنتهرێ کۆماته دێکۆمێنت کرن و پاراستنا دیرووکا شوڕشێ یه ژ مرن و ژناڤچوونێ.
ڤی سهنتهری ب ستافهکێ بچووک و شیانێن ساده، لێ ب ڤیان و باوهریهکا مه‌زن، وه‌ک پێنگاڤا خوه یا کاری یا ئێکێ، دهست ب کۆمکرن، دێکۆمنێت کرن و تۆمارکرنا دیرووکا خهبات و شۆڕشا کوردستانێ کریه.
