سەدیق سەعدی زاویتەیی

پێشمەرگە و زیندانیێ سیاسی و خودانێ کۆمەکا شەهیدان د مالا خۆ دا

سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێنتکرا دیرووکا شۆڕشێ ل ڕۆژا ١٩/٧/٢٠٢٢ ل ڕەشانکێ دبیتە مێڤانێ پێشمەرگێ دێرین و زیندانیێ سیاسی سەدیق سەعدی زاویتەیی و هەڤدیتنەکا ڤیدیۆیی دگەل سازدکەت و دیرووکا خەبات و تێکۆشینا وی مینا بەلگەنامەیەکا گرنگ تۆماردکەت و ژ ناڤچوونێ دپارێزیت.

سەدیق سەعدی زاویتەیی ل ساڵا ١٩٥٣ ل گوندێ زاویتە هاتیە سەر دنیایێ و د ناڤ خێزانەکا کوردپەروەر دا مەزن بوویە. هەر ل دەستپێکا شۆڕشا ئەیلۆلێ، بابێ وی سەعدی زاویتەیی دبیتە پێشمەرگە ئەو ژی ل گوندێ زاویتە دکەڤیتە بە خواندنێ.
بابێ وی سەعدی زاویتەیی ل شەڤا ٨ ل سەر ٩/١٩٦٥ رەبیا هنداڤ گوندێ زاویتە ڕادکەت، سپێدا پاشتر گوند دکەڤیتە بەر بومبەبارانا فڕۆکێن دوژمنی و خەلك گوندی چۆل دکەن، دەرئەنجام کاك سەدیق نەشێت ئەزموونێن خوە ئەنجامبدەت. ئەو ساڵا پاشتر دگەل مالباتا خوە ڤەدگەڕنەڤە گوندی، لێ بەری ڤەگەڕن، گوند ژ لایێ ڕژێمێ ڤە تێتە سۆتن.
سەدیق زاویتەیی ل ساڵا ١٩٦٦ ئەزموونێن پۆلا پێنجێ ددەت و پاشی لپۆلا شەشێ دخوینیت و پشتی هینگێ ل دهۆکێ درێژێێ ب خواندنا خوە یا ناڤنجی ددەت. پشتی ڕێکەفتنا ١١ ئادارێ ل بەغدا درێژیێ ب خواندنا خوە ددەت، پاشی ئامادەییا کشتوکالی یا زاخۆ ب دوماهی تینیت.
سەدیق زاویتەیی پشتی شەڕ ل سالا ١٩٧٤ دەستپێدکەتەڤە پەیوەندیێ ب شۆڕشی دکەت و ل بامەڕنێ پشکداریێ د خۆلەکا بەرگریا چەکێ کیمیاوی دا دکەت و پشتی هینگێ دگەل بەتالیونا تەیمەز سێلکی بۆ دیانا تێتە ڤەگوهازتن. ل وێرێ پشکداریێ د هەردوو شەڕێن هاودیان دا دکەت.
سەدیق زاویتەیی د ڤێ دیدارێ دا، باس ل ڕۆلێ هەر ئێك ل عەلی شکاك و شەهید حەمید حەفزوللا دکەت و دبێژیت: عەلی شکاك ڕۆلێ سەرەکی د ڕاگرتنا بەرەیێ شەڕی دا هەبوو، هەروەسا شەهید حەمید حەفزوللا سندی ژی رۆلێ سەرەکی د بەرسینگرتنا هێرشا تانکێن ڕژێـمێ دا هەبوو.
سەڕەڕای کو بابێ وی سەعدی زاویتەیی فەرماندێ هێزەکا دەستوەشین بوو کو ژ نێزیکی ٣٠٠ پێشمەرگا پێكدهات، لێ ئەو ناچیتە دگەل بابێ خوە، بەلکو دگەل تەیمەزی دمینیت.
بەری شکەستنا شۆڕشێ ئەو ژ بەرەیێن شەڕی دگەل بابێ خوە ڤەدگەریتە مال، وی وەختی مالا وان ل دێرەلۆش بوو، ئەو تێنە سیدەکان. شەڤا ٦/٣/١٩٧٥ دبنە مێڤانێ شێخ عەبدوللا برۆی، پاشی بڕێ دکەڤن هەتا دگەهیتە بارەگایێ بابێ خوە ل ئێمینکێ پەیاما غەمگینا شکەستنا شۆڕشێ دگەهیتە وان.
د هەمان رۆژا کو ئەو و سەدان پێشمەرگێن دی چەکێن خوە ڕادەستی لەشکەرێ ڕژێمێ دکەن ل بارەگایێ لیوا دهۆکێ، هەڤالێ وی (فەخری سەعید) کو خەلکێ دەرگەلا شێخا بوو و ل زومار مەزن ببوو، پێشنیارا ئاڤاکرنا ڕێکخستنێن نهێنیێن پارتی بۆ وی دکەت. سەدیق زاویتەیی دبێژیت: هەر ل وێرێ بنگەهێ ئێکەم ڕێکخستنا نهێنی ژ لایێ فەخری سەعید و هاڤالێن وی محەمەد سەعید، ئەحمەد زوماری، فەخری رەمەزان ڤە هاتە دانان و گرێدانەك دناڤبەرا واندا دروست دبیت. پشتی دوو مەها دکتۆر سادق ژی پەیوەندیێ ب وان دکەت. مەعروف زاویتەیی ژی پشتی چەند مەها دزانیت کو ڕێکخستنەکا هەی ب ناڤێ لژنا ناوچا خابوور.
سەدیق زاویتەیی ل ساڵا ١٩٧٦ دوماهیێ ب خواندنا خوە ل ئامادەییا کشت و کالی ل زاخۆ تینیت.
پاشی برێکا ملازم عەبدولقادر پێداوی ئەو خۆ ژ لژنا ناوچا خابوور ڤەدگوهێزیت بۆ لژنا شەفەق و دبنە هێلەکا ڕێکخستنێ یا جودا.
وی دەمی سەدیق کارمەندێ رێڤەبەریا کشتوکالێ یە و ژبەکو نابیتە بەعسی، بۆ مانگێشکێ و پاشی بۆ کانی ماسێ تێتە ڤەگوهازتن.
ل مەها ٥ ساڵا ١٩٧٧ کۆمبوونا لژنا وان ب بەشداریا ملازم عبدالقادر، شەعبان دێریشکی، دکتۆر سادق، مەحمود غلبیشی و هەژمارەکا دی یا ئەندامان ل ئۆتێلا سەلاحەدین ل دهۆکێ تێتە ئەنجام ددەن، بەرپرسێ کۆمبوونێ مەحمود غلبیشی بوو، ناڤێن خوە یێن دروست د ڕاپۆڕتا کۆمبوونێ دا دنڤێسن، لێ سەدیق زاویتەیی ل دژی ناڤێ دروست ڕادوەستیت و ناڤێ خوە ژێدبەت و ڕاپۆڕتا کۆمبوونێ ژی ددڕینیت و ڕاپۆڕتەکا دی ب ناڤێن نهێنی دنڤێسیت وکۆمبوون ب دوماهی تێت.
ڕۆژا باشتر دچیتە گوندێ بیگداودا ل مالا محەمەدێ حسێنێ بیگداودی، ب شەڤ شەهید زۆراب تێتە دەف، سەدیق زاویتەیی ڕاپۆرتا کۆمبوونێ ڕادەستی وی دکەت.
پشتی چەند ڕۆژان دچیتە کانیماسێ و ئەو دزانیت کو شەرەکێ ل بێلمبیرێ چێبووی و هندەك پێشمەرگە یێن هاتینە شەهیدکرن و لەشێن هندەکا ژ وان یێن کەتین دەستێن ڕژێمێ و یێت ئیناین کانیماسێ . سەدیق زاویتەیی جەنازێ شەهید زۆراب د ناڤ واندا دبینیت. ئەو ب دیتنا جەنازێ وی شۆك دبیت و ژ خوە دپرسیت کا چارەنڤیسێ ڕاپۆرتا وی چ لێ هات، ئایا کەتە دەست دوژمنی یان نە !!
دچیتەڤە گوندێ بیگداودا، پاشی بزاڤێ دکەت بچیتە دهۆکێ، لێ ئەو دبینیت کو ل گەلیێ دهۆکێ خالێن پشکنینێ گەلەك دتوندبوون، لۆما ئەو نەچار دبیت ڤەگەریتەڤە کانیماسێ و دچیتە ڕێڤەبەریا خوە، پۆلیس پسیارا وی دکەن. ل ٨/٦/١٩٧٧ ڕێڤەبەرێ ناحیێ عەبدولواحد تورکمانی داخوازا دیتنا وی دکەت، هەر چەندە دکتۆر فەرید محەمەد عەلی دبێژیتە وی کو سەدیق زاویتەیی نە لڤێرێ یە، لێ سەدیق دچیتە دەف وی ڕێڤەبەرێ ناحیێ ئەو ژی وی دهنێریتە بارەگایێ لیوا لەشکەری و ل وێرێ وی دگرن و بەرف بارەگایێ فرقع لەشکەریا زاخۆ ڤە دبەن. ل ڕاڤینا ترۆمبێلێ دگهۆڕن. ل گوندێ گرکا عەلیێ مەدینایێ وی د دەستێن لەشکەرا دا دبینیت و دبێژیتێ: ئەگەر تە ئاریشەك هەیە، بێژە دا تە قورتال کەین لێ سەدیق دبێژیتێ: نەخێر چ نینە.
لەشکەر وی دگەهیننە فرقا زاخۆ. پاشی ژ فرقا لەشکەریا زاخۆ وی تیننە دهۆکێ، سەدیق زاویتەیی دبێژیتە شۆفێری من د ناڤ بازاڕێ دهۆکێ ڕا ببە، دەمێ وی دبازارێ ڕا دبەت، ئەو عارف بادی دبینیت، عارف بادی دزانیت کو ئەو یێ گرتیە.
پشتی وی دبەنە بارەگایێ ئیستخباراتا دهۆکێ ئەفسەرەک ژێ دپرسیت: تە چ پەیوەندی دگەل پارتی دیموکراتی کوردستان/ سەرکردایەتا دەمکی هەیە؟ سەدیق زاویتەیی ژی خوە نەزان دکەت دبێژیت: بارەگایەکێ وان یێ سەنتەرێ دهۆکێ. بەحسێ وێ حزبا کارتۆنی یا بەعسیا بخۆ چێکری. پاشی ئەو ئەفسەر سەدیقی ب دەستەکی ب دیواری ڤە دهەلاویسیت و گەلەك وی ئیشکەنجە ددەت، پاشی وی ل بن دەرەجکا گرێددەت و سێ قەنینێن غازێ ددانیتە سەر لەشێ وی و دچیت.
چەند شەڤەکا ل ئیستخباراتێ دمینیت، محەمەد نەجار ئەترووشی ژی تیننە دەف وی. پاشی وی و محەمەد دگەل دوو کەسێن دی یێن نەنیاس ب چاڤێن گرێدای ڤە سوار دکەن و دبەنە زیندانا مەنزومێ یا کەرکووکێ.
مەها شەشە، دنیا گەرمە، وان ل بەر تیرکا تەحرێ ل ناڤا حەوشەکێ ددانن، پاشی سەدیقی دهاڤێژنە د تەوالێتەکێ ڤە، ئێکێ بێ هێز و شەنگەه و سەر و سیما تینن دەف، سەدیق پسیار ژێ دکەت کا یێ ژ کیە، ئەو کەس هار دین دبیت، چونکە خارن نەدایێ ب تنێ خیارێن پیر ددانێ. ئەو کەس خەلکێ گوندێ ئەرەدنا بوو. پشتی هینگێ سەلمان محەمەد وەیسی بناڤی ژی دکەنە د هەمان تەوالێت دا، جلکێن سەلمان ژ بەر لێدان و ئیشکەنجێ یێن دلەشێ ویدا ئاڤابووین. پاشی ملازم قادر، عابد عەبدوللا ئلیاس، ژی تینن دەف وان.
عابد د ئیفادێن خوەدا دبێژیت کو سەدیق ڕێکخستی نەبوو.
پشتی ژ تەوالێتێ دەرتێخبە ژوورەکا دی ئەو هەڤالێن خوە یێن ڕێکخستنێ هەمیا ل وێرێ دبینن، هەمی ژێك تۆڕەنە. شەعبان دێریشکی و مەجید حەمید داخوازێ دکەن کو وان پێكبینن و هەمیا لێك ئاشت دکەن.
د زیندانێ دا ژی شەعبان دێریشکی، ملازم قادر، مەحمود غلبیشی و عابد عابدوللا ئلیاس هەر مژویلی کارێ ڕێکخستنێ بوون، لۆما وان ژ مەنزومێ دبەنە هەیئێ. ئەو گەلەك ئێشکەنجە ددان، ژ ئەنجامێ لێدانا هۆڤانە فزکێن خوینێ ژ لەشێ وان دفڕین، ئەو ل سەر پشتێ دخڕاندن، جلکێن کوردی ژ بەر وان دکرن و دهاڤێتن سەرێك هەتا هندی گرەکی بلند بووین.
پشتی وان دکەنە ژوورا دزیندانێ دا دیمەنێن پڕ تراژیدی دبینن، مرۆڤێن وەک نیاندرتالا، لەشێن لاوز، بتنێ چەرم و هەستی، ریهێن درێژ، مرۆڤێن بێ هێز و شەنگەه. دەرگەهی ل سەر وان دگرن، لێ پێن وان ژ بەر خوها مرۆڤا ب عەردی ڤە دمینن، ٦٩ کەسان د کەنە د ئێك ژوورا بچویك دا، چ کون و کولەکەك ژی د ژوورێ دا نینن ژ بۆ هەوای و هەناسێ.
ژ بەر کێمیا ئوکسجینی، سەدیق زاویتەیی، ل بەر دەرگەهی جهێ خوە دکەت، حسێن ژ هۆش دچیت و دکەڤیت. ژبەرکو سەلمان بناڤی دانپێدانانی ل سەر چ تشتا ناکەت لۆما وی گەلەك ئیشکەنجە ددەن، هەردوو پیێن وی گرێددەن و ب سەدان سۆندا لێددەن.
ل ئێڤاریەکێ سەدیق زاویتەیی دبەن، ئەو کەسەکی دبینیت کەفا ب دەڤی دا تێتە خوار، دبێژنە سەدیق خارنێ بدێ، ئەو ژی خارنێ ددەتێ و وی ددانیتە سەر دوشەکەکێ ژی، سەدیق سەرا دوشەکێ گەلەك لێدانێ دخۆت و دبێژنێ سەدیقی بتنێ تو بێژیە کەسەکی کا تە چ دیتیە، دێ تە ل ڤێرە کوژم.
ئەو کەس عەبدولکەریم فەرحان شندۆخی بوو، د ئیشکەجێ دا شەهید بوو.
پشتی هینگێ وان دبەنە جهەکێ دی، کەس مایێ خوە د وان ناکەت، ئەو ژی دناڤبەرا خوە دا کۆمیتەکێ چیدکەن، عابد، مەجید، و فارس توفیق دبن کۆمیتە. مەلا نەزیر ( بابکۆ) و مەلا عەبدولکەریم کارێ نڤێژا خوتبێ دکەن، پشتی خوتبێ مەلا نەزیر گەلەك ئیشکەنجە ددەن، دەستێن وی پشتڤە گرێددەن و وی ب پەنجەرێ ڤە دهەلاویسن، ژبەرکو مەلا نەزیر گەلەكی هویر بوو، پیێن وی ژ هەواڤە دمینن و هەمی هێز و ئێشان دکەڤیت سەر دەستێن وی، حازم ئیبراهیم حەنا سێجی، خوە درێژدکەت بن پیێن وی دا کو پێن مەلای بکەڤنە سەر پشتا وی، دا ئازارا دەستێن وی کێم بکەت.
پشتی هینگێ هەمیا دبەنە بڕەخ هەیئا بەرێ ڤە، وان ل بن بەنگەلەکا گەلەك گەرم ددانن، ڕەشەکەك دارەکی ل سەرێ سەدیق زاویتەیی ددەت و دبێژیتێ ڕابە، وی ددانن سەر کورسیکەکێ، ب مقەسەکێ دکەڤن پڕچا وی، هەمیێ پنی پنی دکەن و دبێژمێ دڤێت پرچا هەمیا هۆسا وەکی یێ خوە چێکەی، ل پێشیێ پرچا ملازم قادر چێدکەت، قادر دبێژیتێ پرچا من گەلەك پنی پنی نەکەی، پاشی یێ عەزیز بادی و سەلیم بادی چێدکەت، ئێدی هۆسا هەر ئێك پڕچا یێ دی چیدکەت. هەجیێ پرچا وی چێدکەن دبەن جهەکی و پاشی تینە بەر دیواری.
پاشی سەدیق زاویتەیی، کوردۆ کۆرەمارکی و حەیران ئەرەدنی دبەنە د (مەحکەمێ ) ڤە، پەنجەمۆرا وان ل بنێ کاغەزەکا سپی ددەن و ب کەیفا خوە ئیفادێن وان دادگرن. ل بەر دیواری گوهێ وان یێ لێ کو یێ گەنگەشا چاوەنیا سێدارەدانا وان دکەن.
سەدیق زاویتەیی، عابد زاویتەیی و شەعبان دێریشکێ یێ بڕەخێك ڤە، طارق زیاد (حاکمە) دگەل چوار کەسێن دی و بڕیارا دادگەها خوە خواند: مە بڕیارا سێدارەدانا ب هەلاویستنێ هەتا مرنێ بۆ هەر ئێك ل مەحمود غلبیشی، شەعبان دێریشکی، ملازم عەبدولقادر پێدەیی و عابد زاویتەیی دا.
حوکمێ هەتا هاتایێ ژی ل سەر ١١ کەسان هات سەپاندن، ژوان ئیبراهیم زاویتەیی، رەمەزان هەدێنەیی،خۆرشید عادل و هەژمارەکا دی.
سەدیق زاویتەیی و تعرق جەمیل کوزوی ب ١٠ سالان هاتنە حوکمکرن.
پشتی (حاکمی) بڕیارێن خوە یێن نە دادپەروەرانە خاندین پسیار کر کا کێ گۆتنەك هەیە: ئینا شەعبان دێریشکێ گۆتێ وە دوو جارا ناڤێ من خواند، ( دادوەری) لێڤەگەڕان و گوتێ: یعنی راح تموت، ئانکۆ دێ مری، شەعبان لێڤەدگێڕیت و دبێژیتێ: شکر وحمد للە في طریق الشعب، واتە سوپاس و بێنفرەهی بۆ خودای دڕێکا مللەتی دایە.
پشتی دادگەه بدوماهی هاتی، هەمی بڕێزن، عابد دبێژیت جابێ بدەن مال کو ئەڤ ڕێکە مە یا هەلبژارتی، وی دبەنەڤە دەف (حاکمی) و حوکمێ وی ژ ١٠ سالا دکەن سێدارەدان.
ئیبراهیم ژی دبێژیتە (حاکمی) تە ناڤێ من نە خواندیە، ( حاکم) دبێژیتێ ها تو برایێ عابدی، هەرە بۆ تە زیندان هەتا هەتایێ.
ئەوێن حوکمێ سێدارەدانێ بۆ دەرچووی ل بەر دەرگەهێ (مەحکەمێ) دەستێن وان کلامچەکرن و ژ یێن دی جوداکرن
پشتی هینگێ ئەڤێن دی دبەنە د سالونەکێ ڤە، عزەت عەبان و نزار بامەڕنی و هەژمارەکا دی ژی تینن دەف وان، هەژمارا وان ٨٩ کەس بوون و هەمی پارتی بوون. پشتی چەند ڕۆژا، مەعروف زاویتەیی، عەبدلستار کورێمەیی و جەمیل خدر عەبدال ژی ئینان دەف وان. ڕۆژا پاشتر بۆ زیندانا ئەبۆ غرێب برن.
ل زیندانا ئەبو غرێب گەلەك سڤکاتی ب وان دهاتە کرن، زیندانیێن عەرەب تف دکرە وان و شەق ل وان ددان. پشتی ١٠ ڕۆژان ل سەر کارگەهێن زیندانێ پاڕڤەکرن، پشکا پتر ژ وان کارگەها مەحفیران هەلبژارت.
شەڤەکێ سەدیق زاویتەیی، حەیدەر ساعاتی و تارق جەمیل گەنگەشی ل سەر هەیڤێن دەستکرد دکەن کا ئایا ڕادار وان ئاشکرا دکەن یان نە، درەنگی شەڤ وان هەرسێکا دبەن. تارق بەری بهێت گرتن قوتابیێ زانکۆیێ بوو ل پشکا یاسایێ د خواند و داخوازا ئەنجامدانا ئەزموونا کربوو. دەمێ ئەو هەرسێ برین، ڕەشەکەك دبێژیتە تارق ها تە دڤێت ئەزموونان بکەی؟ دێ ئەزموونێن …….کەی وکەتن بەدەنێ وی ب چوڤا هەتا ل عەردی ڕاست کری، پاشی سەدیق و حەیدەری ژی گەلەك دقوتن، زێرەڤانەکێ زیندانێ یێ کورد وان دبینیت، دبێژیتە وان ( بتان بەم بۆ حەمام) وان دبەت سەرشۆیێ، سەرۆ لەشێن خوە دشۆن، پشتی هینگێ تارق چەند جارێن دی دبەن. پشتی ٩ هەیڤا ناڤێ وی دخوینن، سەدیق و مەعروف ژی دگەل دچن. دبێژنێ تە داخوازا ئەنجامدانا ئەزموونا یا کری، وی دبەنەڤە کەرکووک و ل وێرێ حوکمێ سێدارەدانێ ددانە سەر و ل سێدارێ ددەن.
پشتی تارق بری، حاکم سالم کورەمارکی و محەمەد عەبدوللا حەمۆ و هندەکێن دی دئاخڤن، دبێژنە وان ها لڤێرە ژی هوین کۆمبوونا دکەن، ئێدی سەدیق ژ وان جودا دکەن و دبەنە پشکا سیدارەدانێ، ٩٠٪ ژ زیندانیێن وێ پشکێ کۆمونیستن، پەیوەندیێن وی دگەل هەڤالێن وی تێنە بڕین، ١٠ ڕۆژا کەس چ ژێ نزانیت. ل حەوشی عەبدلستار کورێمەیی دبینیت. پشتی چەند ڕۆژا وی ل پشتا ترۆمبێلەکێ سووار دکەن کاك ڕەحیم زێرەڤانەکێ کوردە وی دبینیت و دبێژیتێ تو لڤێرە چ دکەی؟ ئەڤە پشکا وانە ئەوێن سزایێ سێدارەدانێ ل سەر، ئەڤێن ل گەل تە دێ بەن گوللباران کەن، رەحیم دبێژیتێ هەرە دەف ڕێڤەبەری و بێژێ کو تو کوردی، ڕێڤەبەر دهنێریت دویف فایلا وی ڕا، پاشی وی بتنێ دبەنەڤە وێ پشکێ ڤە بێ نان و ئاڤ، ل دوماهیێ وی بۆ پشکا هەڤالێن وی لێ ڤەدگوهێزن.
سەدیق زاویتەیی پشتی دوو سال و چەند هەیڤا ل ١٨/٩/١٩٧٩ تێتە ئازادکرن.
پشتی ئەو تێتە ئازادکرن، ڤەدگەریتەڤە ڕێڤەبەریا خوە ل کانیماسێ، ڕێڤەبەرێ وی حسێن ئاڤدەل بێدوهی هاریکاریێ دگەل دکەت، پاشی بۆ زاویتە تێتە ڤەگوهازتن و هەیامەکی درێژیێ ب کارێ خوە ل ڕێڤەبەریا کشت و کالی ل زاویتە ددەت.
ل ساڵا ١٩٧٩ نایفێ برایێ وی پەیوەندیێ ب شۆڕشێ دکەت و ل سالا ١٩٨٠ ل چالاکیا سەرێ حەمێ شەهید دبیت.
فەرمانا گرتنێ بۆ سەدیقی ژی دەردکەڤیت، لێ کەمالێ حەجی خالد وی ژ گرتنێ قوڕتال دکەت و ل ٤/٩/١٩٨١ پەیوەندیێ ب شۆڕشێ دکەت.
ل خورپنیێ مەفرەزەکا پێشمەرگەی دبینیت، پاشی دچیتە مالا خالد بانی، پشتی هینگێ دچیتە بازێ، سەید سالح دبینیت و ل دوماهیێ خوە دگەهینیت کۆماتەی. پاشی تێتە ڤەگوهاستن بۆ دەڤەرا شێخان.
سەدیق زاویتەیی ل ساڵا ١٩٨٢مەفەرزەکا پێشمەرگەی چێدکەت. ئەو دگەل ئاشتی کۆچەر، سەگڤانێ ڕەشۆیێ فەلەکێ،عەلی کەرسافی و وەحید خوڕکی و مەفرەزا پێشمەرگەی بهاریکاریا ڕێکخستیێن خوە میرزا ئێزدی و سالم ڕەشۆ دچنە ئیسیا، هەژمارەکا چەكهەلگرێن ڕژێمێ (جیش الشعبی) ژ چەك دکەن و ٩ پارچێن چەکی وەکو دەستکەفتی تینن. پاشی پشکداریێ دبەرسینگرتنا هێرشا جاشا بۆ سەر سیانێ دا دکەت.
پشتی هینگێ رەبیا سەرێ باکورمان ڕادکەن.
زسەدیقاویتەیی د گەل کاك هشیار زێباری و شەعبان غەفار پشکداریێ د بەرهەڤیێن چالاکیا پێشمەرگەی بۆ سەر شەرمنێ دا دکەت. کە مخابن شەعبان غەفار د وی شەڕی دا شەهید دبیت.

سەدیق زاویتەیی ل ئادارا ساڵا ١٩٨٣ دبیتە بەرپرسێ ڕێکخراوا شەهید مەحمود ئێزدی، ئێدی دەست ب گەلەك چالاکیێن لەشکەری دکەت وەکی، دانانا بۆسا سەرێ زاویتە، لێدانا بارەگایێ ئەمن و پۆلیسێن ڕژێمێ ل زاویتە.
ل دوماهیا ساڵا ١٩٨٣ دچیتە قەندیلی، ل کونەلاجان جەنابێ سەرۆك مەسعود بارزانی دبینیت.
پشتی ژ قەندیلی ڤەدگەڕیت، ل ٨ هەتا ٢/٩ پشکداریێ د بەرسینگگرتنا هێرشا دوژمنی بۆ سەر لژنا ناوچا دهۆکێ دا دکەت .
ل ١١/٤/١٩٨٤ پشکداریێ د چالاکیا مێرگا هەلەفێ دا دکەت و برینداردبیت.
د هەمان ساڵ دا پشکداریێ د لێدانا هێزێن دوژمنی ل سەرێ ئەلکیشێ دا دکەت.
ل دەستپێکا ساڵا ١٩٨٥ پشکداریێ د دەرکرنا هێزەکا جاشێن دوژمنی ژدەڤەرە نەهلێ دا دکەت.
ل دویف داخوازا جەنابێ سەرۆکی پشکداریێ د ئەنجامدانا هندەک چالاکیان دا دکەت ل سەر جادا مۆسل دهۆک ژ بۆ دونگڤەدانێ ل دەرڤە.
سەدیق زاویتەیی ل نەورۆزا ساڵا ١٩٨٥ دگەل مەفرەزەکا پارتیا کۆموونیست دکەڤنە ناڤا د دهۆکێ دا و ل بەر دیوارێ قوتابخانا مەمێ ئالان بۆسەکێ ددانن، هندەك مالان دپشکنن، هەژمارەکا سیخوڕ و دویڤەلانکێن ڕژێمێ دگرن و هندەک چالاکیێن دی ژی ئەنجامددەن.
ل ٨/٦/١٩٨٦ ل سەرێ زاویتە پشکداریی د شەرەکێ مەزندا ل دژی هێزێن رژیمێ دا دکەت، ٧٢ کەلەخێن دوژمنی ل قادا شەرێ دمینن و ٣٢ ژی ب دیل دگرن.
ل سەر جادا ئەترووشێ دگەل هەڤالێن خوە بۆسەکێ ددانن و عەقید مولود کو خەلکێ تکریت بوو دگەل سێ کەسێن دی دگرن.
دەرئەنجامێ بزاڤ چالاکیێن سەدیق زاویتەیی ڕژێم دایک و بابێ وی دگەل و هەژمارەکا کەس و کارێن وی دگریت و دکەڤیتە بەر گەفێن ڕژێمێ.
ل ساڵا ١٩٨٧ پشکداریێ د هەژمارە چالاکیان دا دکەت وەکی
شکاندنا سێ ‌هێرشێن دوژمنی بۆ سەر لژنا شێخان، دانانا سێ بۆسا ل ناڤبەرا زاویتە و ڕەشانکێ، بەرسینگگرتنا چەندین هێرشێن دوژمنی بۆ سەر دەڤەرێن ئازادکری، سۆتنا هەژمارەکا زریپۆشا ل ناڤبەرا دهۆکێ و زاویتە.
ل ٨/١٠/١٩٨٧ پشکداریێ د لێدان و ڕاکرنا ٩ رەبیێن دوژمنی دا دکەت ل سەرێ چییایێ گارەی، کو هەژمارەکا مەزنا چەکی وەک دەستکەفتی رادکەن و ٣٨ دیلان ژی دگرن. دڤێ چالاکیێ دا ئیبراهیم سپینداری شەهید دبیت و جەمال ئیمینکی دگەل هەژمارەکا دی یا پێشمەرگا برینداردبن.
سەدیق سەعدی زاویتەیی ل ١١/١/١٩٨٨ دگەل هێزێن لژنێن شێخان و ئاکرێ پشکداریێ د داستانا دێرەلووکێ دا دکەت و ئەو د ئێك چارێك دا ٢٢ رەبیان دستینن.
بەری ئەنفالان ئەو دگەل چەند ڕێکخراوان بۆ پاراستنا بارەگایێ لقا ئێك دچنە زێوا شکان.
ل ٢٥/٨/١٩٨٨ دەڤەرێن ئازاد کری دکەڤن بەر بۆمبەبارانا چەکێ کیمیاوی، ئەو ژی خوە دگەهینیتە هێزێن لقێ و دگەل وان دمینیت و ل چەم توی بارەگایەکی ددانن، هەمی هێزێن بەرەیێ کوردستانی قەستا وان دکەن، لێ دوماهیێ هێزێن پارتی بتنێ دمینن.
ل شەت یونس دبیت شەڕ، قادر قەچاغ بریندار دبیت، سەدیق زاویتەیی دگەل وێ هێزێ ٤٨ ڕۆژا د وی گەلێ دا دمینن، پشتی هینگێ عەریف یاسین ب هێزەکێ ڤە تێت شوینا وان، شەهید سمکۆ و فەتاح گولی ژی دمینن.
سەدیق زاویتەیی هەتا نوکە چ ژ چارەنڤیسێ خێزان و زارۆکێن خوە نزانیت. ئەو ب ڕێکا عومەر بانی دگەهیتە ڕۆژهەلاتێ کوردستانێ.
ل ساڵا ١٩٨٩ پشکداریێ د کۆنگرا ١٠ێ یا پارتی دا دکەت، خێزان و زارۆکێن وی ژی خوە دگەهیننە کەمپا مۆشێ.
برایێ وی لگەل مال و زاڕۆکێن وی دچنە سویسرا، سەدیق ژی برێیا بالویزخانا سویسرا ل تەهران ل ٤/١٠/١٩٩٠ دچیتە سویسرا و ئەو خێزان زارۆکێن خوە جارەکا دی ب دیتنا هەڤدوو شادبنڤە.
سەدیق زاویتەی ل لگەل هەڤالێن خۆ ل سویسرا رێکخراوەکا پارتی ددامەزرینن و ئەو ل کولیژا ڕێڤەبەریا کار دخوینیت و دبیتە کارگێرێ لقا ٦ ل ئەورۆپا.
ل ١/١٠/٢٠٠٣ بخلاسی ڤەدگەریتەڤە کوردستانێ و دبیتە کارگێڕێ لقا ١٤ ل مۆسل و هەتا نوکە ژی هەرێ ل سەر هەمان کار یێ بەردەوامە.
ل سالا ٢٠١٤ پشکداریێ د شەرێ داعش دا دکەت.
سەدیق سەعدی زاویتەیی د ڤی کاروانێ درێژێ خەباتێ دا دوو جارا بریندار دبیت، جارەکێ ل سالا ١٩٨٤ و جارادی ل ساڵا ١٩٨٧ و د مالا خوەدا ٤٣ شەهید هەنە و نوکە ژی شانازیێ ب خەباتا خوە دکەت.