ئه‌و پێشمه‌رگێ زیندانیێ شه‌ش مه‌ها مایه‌ ل هیڤیا سێداره‌دانا خوه‌

یاسین محەمەد زێوه‌ی

ئه‌و پێشمه‌رگێ زیندانیێ شه‌ش مه‌ها مایه‌ ل هیڤیا سێداره‌دانا خوه‌

سەنتەرێ کۆماتە د بەردەوامیا بزاڤ و چاڵاکیێن خوە دا ژ بۆ دەکۆمێنتکرنا دیرووکا شۆڕشێ، سەرەدانا پێشمەرگە و زیندانیێ سیاسی کامل یاسین محەمەد زێوه‌ی دکەت و ھەڤپەیڤینەکا ڤیدیۆیی دگەل ئەنجام ددەت و ڕەنج و خەباتا وی مینا دەکۆمێنتەکا دیرووکی تۆمار دکەت و ژ ناڤچوونێ دپارێزیت..کامل یاسین محەمەد یێ ناسیار ب کامل زێوەیی ل ساڵا ١٩٦٥ ل گوندێ زێوا شێخ پیرامۆس یێ سەر ب دەڤەرا بامەڕنێ ڤە تێتە سەر دنیایێ، خواندنا خوە یا سەرەتایی ل گوندێ زێوە ب دوماھی تینیت وھەتا پۆلا سێی ناڤنجی ل بامەڕنێ دخوینیت.کاك کامل دناڤ مالباتەکا کوردپەرەر دا ب بیر و باوەرێن شۆڕش و کوردایەتیێ مەزن دبیت، ل دەستپێکا شۆڕشا ئەیلۆلێ بابێ وی دگەل پێنج مامێن وی ژ لایێ ڕژێمێ ڤە تێنه‌ گرتن و ھەتا ساڵا ١٩٦٤ د زیندانێ دا دمینن، مامەکێ وی یێ پێشمەرگە محه‌مه‌د عه‌لیێ زێوه‌ی، کو ئێک ژ قاره‌مانێن ئه‌یلولێ بوو، ل ساڵا ١٩٦٣ ل شەڕێ بناڤوده‌نگێ چیایێ مەتینیا ل هه‌مبه‌ر هێرشا له‌شکه‌رێ هه‌ردوو ده‌وله‌تێن سوری و ئیراقێ، شەھید دبیت.ژبه‌ر ڤان ئه‌گه‌را ژی گەلەك زوی ھەستێ کوردایەتیێ ل دەف کاک کاملی پەیدا دبیت و ب گەرم و گوڕی پشکداریێ د ئاھەنگێن ١١ ئادارێ دا دکەت، ل ساڵا ١٩٧٠-١٩٧٥ شەھید سەبری بامەڕنی سەرپەرشیتیا بزاڤ و چاڵاکیێن وی د ناڤ قوتابخانێ دا دکەت.ل سەڵا ١٩٧٧ دگەل کۆمەکا قوتابیان دچیتە سەرێ چیایێ مەتینی و چاڤ ب پێشمەرگێن دێرین مستەفا مزویری و ئەحمەد بامەڕنی دکەڤیت و ژلایێ وان ڤە تێت ڕێکخستنکرن و بەڵاڤۆکێن شۆڕشێ دگەل خوە تینیت بەڵاڤ دکەت و دەست ب قۆناغا خەباتا نھێنی د ناڤ ڕێزێن پارتی دیموکراتی کوردستان دا دکەت.ل ساڵا ١٩٧٩ ژ ئەگەرێ ئاشکرابوونا ڕێکخستنا وی، خوە دگەھیتە د ناڤ ڕێزێن شۆڕشا گولانێ و ل بارەگایێ چەم توی دبیتە پێشمەرگە، پاشی دچیتە ڕۆژھەلاتێ کوردستانێ و ئەڕکێ زێرەڤانیا مەزارێ بارزانیێ نەمر وەردگریت. ل سەڵا ١٩٨١ دھێتە کوردستانێ وخێزانا خوە ژی دبەتە ڕۆژھەلاتێ کوردستانێ و ل ئۆردیگایێ زێوە ئاکنجی دبیت.ل ساڵا ١٩٨٢ لگه‌ل کۆمه‌کا پێشمه‌رگا ب سه‌رپه‌رشتیا عه‌ریف سلێمان، ژبۆ ئینانا چەکی دچیتە سوڕیێ، ژبۆ جیبجیکرنا ڤی ئەڕکی کاك کامل دگەل ٥٨ پێشمەرگا ھەول ددەن د ڕێیا سێ مالکا ڕا ب قەچاغی ل ئاڤێ دەربازببن و بکەڤنە د کوردستانێ دا، لێ ڕژێما ئیراقێ ب ھاتنا وان دزانیت و بۆسەکێ د ڕێیا وان دا ددانیت، دەرئەنجام شەڕ دناڤبەرا ھێزێن پێشمەرگەی و یێن ڕژێمێ دا ڕویددەت، پشتی ھێزێن پێشمەرگەی ھەشت سەربازێن ڕژێمێ دکوژن و دوو هه‌ڤالێن وانێن پێشمه‌رگه‌ ژی ب برینداری دکەڤنە د دەستێن ڕژێمێ ( پاشی تێن ل سێدارەدان). ئه‌ڤ گرۆپێ پێشمه‌رگا نەچاردبن خوە بۆ ئالیێ ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ ڤەکێشن ڤە..ئه‌و ڤێ جارێ ل ناڤبەرا جزیرێ و نسێبینێ ل سنووری دده‌ن و ده‌ربازی کوردستانا باکوور دبن. لەشکەرێ تورکیا ھەست پێ دکەت و دکەڤیتە دویف وان، لێ بێی زیان خوە دگەھێنن چییایێ جۆدی و چەند ڕۆژەکا ل وێرێ دمینن. پاشی ب ھاریکاریا هنده‌ک ڕێبه‌را، د سەقایەکێ سڕ و سەقەم دا د ڕێیا شەڕنەخێ ڕا خوە دگەھین گوندێ بلکا ل پشت سەناتێ، پاشی د چنە ده‌ڤه‌را ژیرکیا ل گوندێ که‌سپیانش دەف (حەجیێ دربازی) کو مەزنێ وێ ده‌ڤه‌رێ یە. ئه‌و ل هیڤیێ نه‌ کو حه‌جیێ دربازی ڕێبەرەکی بدەتە دگەل و وان دەرباز بکەت. لێ مخابن ئه‌و وان دخپاینیت و ب شێوه‌یه‌کی خیانه‌تکاری وان د گوندێ خوه‌ دا و د ماڵا خوه‌ دا ڕاده‌ستی له‌شکه‌رێ ترکا دکه‌ت.له‌شکه‌رێ ترکا وان دبه‌نه‌ زیندانا ئه‌لکی (بێشه‌باب)، پاشی ژ بۆ ڤەکۆلینێ دبەنە جولەمێرگێ. پشتی ھینگێ ب دوو مه‌هان دبەنە زیدانا دیاربەکر.ئه‌و ل زیندانا دیاربەکر ڕاستی دڕوندەترین ئیشکەنجا دەروونی و فیزیکی دبن. وان بزۆری مارشێن نه‌ژادپه‌رستێن ترکا هه‌رۆژ ب وان دده‌نه‌ خواندن. وی ده‌می هنده‌ک زیندانیێن وێ زیندانێ، بتنێ دا ژ وێ ستەم و زۆرداریێ قوڕتالببن، ئاگری بەرددەنە له‌شێ خوە و خوه‌ دسۆژن.پشتی دوو ساڵێن ئه‌شکه‌نجا هۆڤانه‌، جارەکا دی وان دبەنەڤە زیندانا جولەمێرگێ. ل وێرێ دادگه‌ها ترکا بڕیارا ئازادکرنا هه‌می زیندانیا دده‌ت، ژ بلی کاك کامل، عەریف سلێمان و محەمەد سالح باڤی. له‌وما ل رۆژا ١٩٨٣⁄٨⁄٢٨ ل سەر پرا براھیم خەلیل له‌شکه‌رێ ترکا ڤان هه‌رسێ پێشمه‌رگا ڕادەستی ڕژێما عێراقێ دکەن. ژڤێرە و پێدا ئێدی قۆناغا دووێ یا ستەم و زۆرداریێ د دەر حەقێ وان دا دەستپێدکەت.ڕژێما عێراقێ، ئێکسەر وان دبەنە ئەمنا دھۆکێ، پاشی بۆ ئەمنا مۆسل، پشتی هینگێ ڕادەستی دەزگەھێ مخابراتێ ل بەغدا دکەن.سێ مه‌هـ و رۆژا دبن ئه‌شکه‌نجێ ڤه‌ مخابرات، جاره‌کا دی وان ڕاده‌ستی ئه‌منێ دکه‌ن. ژ بەر وێ ستەم و ئیشکەنجا ھۆڤانە ئەوا ھەردوو ڕژێمێن تورکی و عێراقێ دگەل کری، کاك کامل ھەمی شیان و شەنگەھێن لەشێ خۆ ژ ددەست ددەت، کو د گەھیتە وێ ڕادی نەشێت کونترۆڵا دەستئاڤا خوە یا زراڤ بکەت.پاشی بۆ ئەمنا دھۆکێ تێتە ڤەگوھازتن، پشتی ھینگێ ب چار مه‌ها بۆ دادگەھا ڕژێمێ ( محکمە الثورە) تێتە ھنارتن، دادگەھا ڕژێمێ ژی حوکمێ ل سێدارەدانێ ل دویف بەندا (٥٧ الیف) بۆ دڤەبڕیت، ژبۆ جیبجیکرنا وی حوکمی، پشکا سێداره‌دانێ ل زیندانا ابو غرێب.بۆ جارائێکێ ملبات و مرۆڤێن وی ل ساڵا ١٩٨٥ تێنه‌ زیندانێ سه‌ره‌دانا وی.کاك کامل بۆ ده‌مێ شه‌ش مه‌هان ل ژوورا سێدارێ چاڤه‌ڕێی سێداره‌دانا خۆیه‌. جارنا که‌سێن حوکمێ سێداره‌دانێ ل سه‌ر تێته‌ دان دبنه‌ 600 و هه‌می تێنه‌ سێداره‌دان ئه‌و و دوو سی که‌س دمینن. جارنا دبنه‌ 900 که‌س و هه‌می تێنه‌ سێداره‌دان دیسان ئه‌و و دوو سێ که‌س دمینن. هه‌ر جارا ده‌نگێ ده‌رگه‌هی تێت ئه‌و خوه‌ ژ بۆ سێداره‌دانێ ئاماده‌ دکه‌ت. لێ دیسان ئه‌و دمینیت.د ڤی دەمی دا کەس و کارێن وی ھەولێن مەزن ژ بۆ کێمکرنا حوکمێ وی ددەن و ب ھاریکاریا ھندەك کەسێن خودان دەسھەڵات دناڤ ڕژێمێ دا، هۆسا پشتی شه‌ش مه‌هێن کو هه‌رشه‌ڤ ئه‌و چاڤه‌ڕێی سێداره‌دانا خۆ بوویه‌، حوکمێ وی ژ سێدارەدانێ بۆ زیندانا ھەتا ھەتایی تێت گوھاڕتن و جارەکا دی ئۆمێدا ژیانێ ل دەف شین دبیتەڤە.کامل زێوەیی پشتی شەش ساڵێن زیندانێ د زیندانێن ھەردوو ڕژێمێن تورکیا و عێراقێ دا ل ژێر ستەم و زۆرداریەکا کێم وێنە د هۆڤاتیا خوە دا دەربازکرین، ل ڕۆژا ١٩٨٨⁄٩⁄١٦ ب ( لێبوورینەکا گشتی) تێته‌ ئازادکرن و دھێتە دھۆکێ و جارەکا دی ب دیتنا کەس و کارێن خوە شاد دبیته‌ڤه‌.ل ساڵا ١٩٩١ ڕێکخراوا ڕۆژھات دادمەزرینیت، کو پشکا پتر یا ئەندامێن وێ زیندانیێن سیاسی بوون، بۆ دەمەکی ژی ڕێکخراوا زیندانیێن سیاسی پێک تینیت، پاشی کۆمکارا کۆمەڵا زیندانیێن سیاسی تێته‌ دامه‌زراندن و ئه‌و ژی دبیته‌ به‌رپرسێ دهۆک یێ کۆمکارێ و یێ به‌رده‌وامه‌ د خزمه‌تا زیندانیێن سیاسی دا و ھەتا نوکە ژی ل سەر خەبات و تێکۆشینا خوە بەردەوامە.