نه‌جات کاکه ئه‌و کچا هونه‌رمه‌ند محه‌مه‌د شێخۆی ستران ب زیندانی بوونا وێ گۆتی
سه‌نته‌رێ کۆماته یێ ده‌کۆمه‌نتکرنا دیرووکا شۆڕشێ نه‌جات کاکه مێڤان دکه‌ت و دیرووکا خه‌بات و زیندانا وێ تۆماردکه‌ت و دپارێزیت.نەجات محەمەد صديق یا بەرنیاس ب نەجات کاکە 12.12.1958 ل دهۆکێ هاتیە سەر دنیایێ. کچا دایکەکا عەرەب و بابەکێ کوردە. کاکە یێ بابێ نەجاتێ ئیك ژ دوو شۆفێرێن دەستپێکی یێن باژێرێ دهۆکێ بوویە. ژبه‌ر هندێ ژی ئه‌و ل دهۆکێ گه‌له‌کێ ناسیار بوو. نەجات هەر ژ زارۆکینیا خۆ داخباری هەڵویستێن کوردایەتی و نەتەوایەتیێن بابێ خۆ بوویە و هەر ژ زارۆکینیا خۆ کچەکا چاڵاك بوویە و حەز و ئارەزوویا نڤێسینا هەلبەستان، شانۆگەری و موزیك و سترانان هەبوویە.پشتی ڕێکەفتنا 11 ئادارا 1970 هاتیە ڕاگەهاندن، و هێشتا ئه‌و ل پۆلا پێنجێ سەرەتایی، خوە دهاڤێتە ناڤ بزاڤێن هونەری و کوردایەتی و دگەل کۆڕالێ قوتابخانێ سروودا نەتەوایەتی (ئەی ڕەقیب) و ستران ب کوردستانێ و پارتی گوتینە.ل سالا 1974 ماڵا وان دچیته به‌غدا بۆ ده‌مێ ساڵه‌کێ، لێ ل وێرێ ژی کەلا کوردینیێ نەجات بەرنادەت، هەردەم هزر و بیرێن وێ ل سه‌ر شۆڕشێ و پێشمەرگەی بوون. ئەو د ژینگەهەکا بیانی دا ل بەغدا خواندنا ناڤنجی بدوماهی دئینیت،ل ساڵا 1975 جارەکا دی دگەل مالا خوە ڤەدگەریت بۆ دهۆکێ و ل خانا مامۆستایان دەست ب خواندنا خوە دکەت. نەجات خان قوتابیەکا گەلەك زیرەک بوو، لێ هەستێ کوردایەتیێ ل هەر تشتەکێ دی زاڵتر بوو ل سەر وێ، لەوما ل دەستپێکا ساڵا 1977 ب ڕێکا (هەڤال سەدیق ئامێدی) دبیته ئه‌نداما ڕێکخستنێن نهێنی یێن پارتی دیموکراتی کوردستان. ژبلی وێ و هەڤال سەدیق ئامێدی، نازەنین سامی جەمیل و کەمال نەعمان د ئێك شانەدا چالاکیێن خوە ئەنجامدەدەن. مخابن خەباتا نهێنیا وان گەلەك ڤەنەکێشا و ڕێکخستنا وان پشتی دوماهی کۆمبوونا خوە بۆ ئه‌منا ڕژێـمێ ئاشکرا دبیت و نەجات کاکە و هەڤالێ وێ کەمال نەعمان ل 23.5.1977 د هێنە گرتن.نەجات وی دەمی ل پۆلا دووێ یا خانا مامۆستایان بوو، هێشتا دوو ئەزمۆن مابوون ئەنجامبدەت و ساڵا خاندنێ ب دوماهی بینیت.ل دەستپێكی ڤەکۆلینەکا دەستپێکی ل ڕێڤەبەریا ئەمنا دهۆکێ و ئیستخباراتا دهۆکێ، پاشی دبەنە لەشکەرگەھێ هێزا قەعقاع ( قوات القعقاع) ل مۆسل.
هلا بلیلی قاسم
ل هێزا قەعقاع دبەنە دەف ئەفسەرێ ڤەکۆلینی، دەمێ بژوور دکەڤیت ئەو ئەفسەر ئێکسەر دبێژیتێ: هلا ب لیلی قاسم.
نەجات کاکە بەرسڤێ ددەت و دبێژیت: ئەو بۆ من سەرفرازیە لێ ئەز نە لەیلا قاسمم، ئەز جێگرا وێمە. ئەفسەرێ زەبانی ژ ڤێ بەرسڤا وێ هار و دین دبیت.
دەستپێکێ جەنگەکێ دەروونی دگەل دکەن، دترسینن و فەلاقێ نیشا ددەت و دبێژنێ کو هەڤالێت وێ دانپێدانا ل سەر وێ کری، لێ ئەو هەمی وان گۆتنا ماندەل دکەت.
رۆژا پاشتر جارەکا دی وان سواری تومبێلەکا دی یا لەشکەری دکەن و ڤەدگەڕینەڤە دهۆكێ. دهەمان ڕۆژدا نازەنینێ ژی دگرن و هەردووا پێکڤە دبەنەڤە مۆسل. ئەو 17 ڕۆژان ل وێرێ د زیندانێ ڤە دمینن. وی ده‌می ئەو زیندان یا تژی بوو ژ ژن و زارۆکێن کوردا کو دابه‌نه باشوورێ ئیراقێ زیندان که‌ن. خەبەرێ گرتنا نەجاتێ وەکی برووسکێ دناڤ خەلکی دا بەڵاڤببوو، ھەتا گەهشتبوو د ناڤ زیندانێ بخوە ژی دا.
من نەزانی مەلا مستەفا یێ د مالا من دا
د وان 17 ڕۆژێن نەجاتێ د زیندانا مۆسل یا مەزن دا دەربازکرین جارەکێ بۆ ئێك چارێک شیا دایك و بابێ خوە ببینیت. دەمێ بابێ وێ کچا خوە د وێ ڕەوشێ دا دبینیت، ڕۆندکێن وی دهێنه خوارێ و دبێژیتێ: بابۆ ئەڤە چ بوو تە کری؟ مەلا مستەفا نەشیا چ ل ڤێ رژێمێ بکەت، ما دێ تە چ پێچێبیت!!
نەجات لێ ڤەدگێڕیت و دبێژیتێ: باب ئەگەر ئەز نەکەم و تو نەکەی، ما دێ مەلا مستەفا بتنێ چەوا شێت ڤی وەڵاتی رزگار کەت!!!
کاکە لێ ڤەدگێریت و دبێژیتێ: کچا من ئەڤە هندە ساڵە ئەزێ ل مەلا مستەفای دگەریێم، لێ من نەدزانی کو مەلا مستەفا یێ د مالا من دا .
نەجات دبێژیت: ڤێ ئاخفتنا بابێ من هێز و مۆرالەکێ گەلەک مەزن دا من و من خوە وەکی چیایەکی مەزن و موکوم ل هەمبەر ستەم و زۆرداریا زەبانیێن رژێما داگیرکەر دیت.
بلا ب کراسێ زەر بهێمە سێدارەداند وان 17 رۆژێن نەجات و نازەنین د زیندانا مۆسل ڤە، هەردوو ژ خوە بێ هیڤی دبن کو جارەکا دی ئازاد ببن، بەلکو د پشتڕاستن کو چارەنڤێسێ وان سێدارەدانە. پێنج دینار دگەل نەجاتێ هەبوون، ئەو ژی دبێژیتە نازەنینێ ئەز دێ ڤان پێنج دیناران دەمە ب کراسەکێ زەر و دێ کەمە بەرخوە، ئەگەر هاتمە سێدارەدان ژی دا ب کراسێ زەر بهێمه سێدارەدان، چونکی زه‌ر سیمبۆلا پارتی یه. نەجات پشتی ھەولدانەکا مەزن شیا پەروکەکێ زەر دگەل داڤ و دەرزی و مقەسەکێ ل ژێر چاڤدێریا پۆلیسان، کراسێ زەر بۆ ڕۆژا سیدارەدانا خوە ئامادە دکەت و دکەتە بەرخۆ هەتا دهێتە ئازاد کرن ژی هەر بکراسێ زەر بوویە.پشتی هینگێ نەجات و نازەنینێ ب ئیڤایەکا لەشکەری دهنێرنە هەولێرێ، بۆ دەمێ دوو رۆژان د هاڤێژنە د قوتابخانەکێ ڤە کو یا کریە زیندان و بسەدان ژن و زارۆکێن کوردان تێدا د زیندان کرینە. ل وێرێ ژنکەك ب زاراڤایێ سۆرانی ژوان دپرسیت : کچم ئێوە لۆ گیراینە؟ ئەو ژی ژبەر کو سۆرانی نزانن و نەشێن بۆ وان شرۆڤەکەن، بەرسڤێ ددەن و دبێژن: ئێمە پێشمەرگەینە دایە گیان. ژنك ژی ژ کەیف خۆشیا بهیستنا ناڤێ پێشمەرگەی دا، دبێژیتە وان وەی بەقوربانتان بم و ب سەرێ وان ڤە ماچی دکەت.مۆرالێ بەرخودان خۆڕاگریێ ل دەف نەجات و نازەنینێ هێشتا بلندتر لێ دهیت، نەخاسمە دەمێ هند قەدەر خێزان، ژن و زارۆکێن کوردان دبینن کو ل سەر خەبات و تێکۆشینا کەس و کارێن خوە هاتینە زیندانکرن.پشتی هینگێ جارەکا دی ب ترومبێلەکا ئیڤا دبەنە کەرکۆکێ، ل هەردوو شەڤێن دەستپێکێ دبەنە زیندانەکا گەلەك نەخوەش و یا پیس و کەڤزگرتی کو گیانەوەر ژی نەشیان تێدا بژین، پاشی دبەنە هەیئا تیایبەت یا کەرکووکێ (الهیئة التحقیقیە الخاصة). کو ئه‌شکه‌نجه‌خانایه‌کا بناڤوده‌نگ بوو.وان دکەنە ژۆرەکا زیندانێ دا، کچەکا کورد یا گەنج، د بهارا بیستێ یا ژیێ خوە دایە، ناڤێ وێ (هاڤین) د وێ ژۆرێ ڤە دبینن، بابێ وێ مامۆستایێ زانکۆیێ یە ل مۆسکۆ (دبیت کۆنیست بیت)، سەرا وی هاتیە گرتن. زەبانیێن بەعسیان سەرەدەریەکا گەلەك کرێت د گەل هاڤینێ دکرن. نه‌جات ل سه‌ر وێ کچا کورد تێته ده‌نگ ودشێت زۆڵم و زۆریا زه‌بانیان ل سه‌ر وێ کێمتر لێ بکه‌ت.دەرگەهێ ژۆرا نەجات و هەڤالێن خوە تیڤە یێ بلندە، گەلەك بساناهی هایێ ژ لێدان و ئەشکەنجا ل دژی زەڵامێن کورد بکارتێت و شێوێ ڤەکۆلین و فێلبازیێن ڕەشەکێن ڕژێمێ هەیە، قیڕی و نالینێن وان، خوینا برینێن وان، دیمەنێن ڕۆژانە بوون.نەجات کاکە ب چاڤێن خوە دبینیت و چ جاران ژ بیرناکەت، دەمێ ڕەشەکێن ڕژێمێ بزمار د سەرێ ( نزار بامەڕنی) قوتاین. ب ڤی ڕەنگی و د ناڤ ڤێ ترس و لەرزێ دا نەجاتێ مینا پێشمەرگەکێ دلێر هەمبەر پیلانێن دوژمنی ڕاوەستیا و رویبری هەمی گڤاشتنێن وان دبیت و بێترس و لەرز وان هەمی گونەهێن ل سەر هاتیە گۆتن ماندەل دکەت هەتا ل رۆژا 2.7.1977 کو د بیتە ڕۆژا دادگەهکرنا وێ و هەڤالێن وێ.هەر ل 2/7 بۆ 12/7/1977 ڕۆژانە دبەنە ڤەکۆلینێ، ڕۆژا 12/7 بڕیارا نەجاتێ و نازەنینێ ژ دادگەهێ چاڤەرێدکر دەربکەڤیت، یان سێدارەدانە، یان حوکمێ هەتا هەتایێ (مؤبد) یان ژی بکێماتی چەندین ساڵ زیندان.ل دەستپێکێ زەڵام ئینان و پرچا وان بشێوەیەکی گەلەک کرێت یێن تراشین، هندەکا حوکمێ سیدارەدانێ بۆ ڤەبڕی، هندەکێن دی ژی حوکمێ هەتا هەتای. نەجات و نازەنین ژی چاڤەرێی حوکمێ خوە یێ سێدارێ یان ژی هەتا هەتا نە، لێ وان دیت ژ نشکەکێڤە بریارا وان ب ساڵەکێ لگەل راوەستاندنا بجی ئینانێ دەرکەت. ئەو د وێ باوەرێ دانە کو ژبەر نەبوونا زیندانەکا تایبەت بۆ ژنێن سیاسی سزایێ وان هاتە سڤککرن. هۆسا ئەو ئینانە دهۆکێ ئازاد کرن، لێ بۆ دەمێ سالەکێ ل دهۆکێ ل مال دەستەسەرە و نابیت ژ دهۆکێ دەرکەڤیت و دڤێت سپێدێ و ئێڤاری بچیتە ئەمنێ ئیمزاکەت کو یا ئامادەیە و ب چ جهاڤە نەچوویە.نەجات خان ب ساڵان ل دهۆکێ مامۆستاییێ دکەت و ئەڤ ساڵە ژی خانەنشین دبیت. نازەنین ژی ل زاخۆ دژیت یا نەخۆشە دناڤ جهارا.هونەرمەند محەمەد شێخۆ دکاسێتا خوە یا سالأ 1982 دا سترانەکا تایبەت ل سەر شەهیدان مەحموود غلبیشی، شەعبان دێریشکی، ملازم عبدالقادر پێداوی، عابد عبدالله زاویتەی، تارق کزۆی و نەجاتا کاکەی گۆتیە.
