گەلۆ ھوین لەیلا قاسما بەھدینان ناس دکەن؟

سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێنتکرنا دیرووکا شۆڕشێ ل مالا لەیلا قاسما بەھدینان شێرەژنا کورد ( فەوزیا حەمدی سگێری) بوو مێڤان و ھەڤدیتنەک درێژ دگەل ئەنجامدا ژ بۆ تۆمارکرن و پاراستنا دیرووکا خەباتا ڤێ پێشمەرگا ووندا.

فەوزیا کچا پێشمەرگەھێ شۆڕشا ئەیلولێ حەمدی حەسەن سگێریە

ل ساڵا ١٩٦٠ ل گوندێ سگێرێ یێ سەر ب ئامێدیێ ڤە ھاتیە دنیایێ، ل ساڵا ١٩٧٦ ب ڕێکا برایێ خوە شەھید عبدالرحمن حەمدی هاتیە دناڤ ڕێکخستنێن نهێنێ یێن پارتی دا.

ل ساڵا ١٩٧٧ برایێ وێ شەھید عبدالرحمن ژ لایێ شۆڕشێ ڤە دھێتە ڕاسپاردن ب ئەنجامدانا ھندەک چاڵاکیێن سیاسی و لەشکەری د ناڤ مۆسل و بەغدا دا، شەھید عبدالرحمن ژ بۆ ڤەگوھاستنا چەک و تەقەمەنیان، پەنایێ بۆ نێزیکترین و خوەشتڤیترین کەسا خۆ دبەت، کو ئەو ژی خویشکا وی فەوزیا یا ١٧ سالی یە. فەوزیا ژی بێ دوودلی ڤی ئەڕکی وەردگریت.

فەوزیا دەست ب ڤەگوهاستنا چەک و تەقەمەنیان دکەت بۆ مۆسل و بەغدا و شەهید عبدالرحمن ژی دەست ب چالاکیێن لەشکەری دکەت دناڤ وان باژێرا دا ل دژی ئەمن و سیخورێن بەعسیان، ژبلی بەڵاڤکرنا بەڵاڤۆکێن پارتی ل ناڤ وان باژێران. ئەو چەندین جاران (کەرەستێن تەقەمەنی) د دڕیا ئەمن و ئێستخباراتێن ڕژێمێ دا ڤەدەت و گەلەک زیانێن گیانی و مادی دگەھینیتە ڕژێمێ، ئەڤ چالاکیێن لەشکەری دەنگڤەدانەکا مەزن پەیدادکەن و ژ لایەکی دی ڤە ڕژێم ل دەزگەھێن خوە یێن ئەمنی و سیخوڕی دکەڤیتە گۆمانێ، چونکی وان باوەرنەدکر کو د وی دەمی دا دەستێ شۆڕشێ بگەهیتە ناڤ بەغدا و مۆسل. بۆ شۆڕشێ و خەلکێ کوردستانێ ژی ئەڤە سەرکەفتنەکا گەلەکا مەزن بوو.

پشتی شەھید عبدالرحمن و فەوزیا ب چالاکیێن خوە یێن شێرانە ل مۆسل دوژمنی دئێخنە دناڤ ترسەکا مەزن دا، ئێدی ئەو بڕیارێ ددەن کو بەغدایا پایتەختێ زۆلمێ ژی ب چالاکیێن خوە یێن شۆڕشگێڕی بهەژینن.

بۆ ڤێ ژی شەهید عبدالرحمن بڕیارێ ددەت کو ب ئێکجاری کوردستانێ بھێلیت و ل بەغدا ئاکنجی ببیت و ئەو هەڤخەباتا خوە فەوزیایێ ژی دگەل خوە دبەت و دچن ل بەغدا تاخێ (البیاع) ئودەکێ د خانیەکی دا کرێ دکەن، کو خودانێ وی محەمەد بامەرنی یە. ژ بلی وان و محەمەدی دوو کرێدارێن دی ژی د وی خاندی دا دژیان، شەھید عبدرالرحمن و فەوزیا ئودا خوە یا بچویک دکەنە بنگەھێ خەباتا خوە. پشتی دەستنیشانکرنا هندەک ناڤەندا و دەزگەھێن سیخوریێن ڕژێمێ، شەھید عبدالرحمن و فەوزیا دھێنە کوردستانێ ژبۆ ڤەگوھاستنا بەڵاڤۆک و چەک و (کەرەستێن تەقەمەنی) فەوزیا چەک و بەڵاڤۆکان ژ گوندێ سگێڕێ ل دەڤەرا ئامێدیێ ھەلگریت و د دەھان خالێن پشکنینێ ڕا دەربازبکەت ھەتا دگەھینیتە بەغدا. هەلبەت هاتنووچوونا وان ژی هەمی برێیا شەهید عندۆ هێسی بوویە.

فەوزیا ھێشتا کچەکا گەنجە و وێ بەژنا خوە ب جلێن کوردی خەملادیە و ئەو ڤی کاری ژی ھەر ب جل و بەرگێن کوردی ئەنجامددەت. ئەو بەتەنێ کراس و کورتەکێ خوە ژناڤدا ژ بەڵاڤۆکان تژی دکەت و( کەرەستێن تەقەمەنی) ژی مکوم ب کەمەرا خوەڤە گرێددەت و عەبایەکی دھاڤێتە سەر سەرێ خوە و دگەل برایێ خوە سواری تڕومبێلێ دبیت و بەرێ خوە ددەنە بەغدا. فەوزیا بێی کو زمانێ عەرەبی ژی بزانیت، ئەو ب باوەریەکا مەزن و بێی ترس وان چەک و بەڵاڤۆکان د دەھان خالێن پشکنینێ ڕادەربازدکەت. د ئامادەکرن و کارکرنێ دا رەمزیا خوشکا فەوزیا خانێ ژی رۆلەکێ گرنگ هەبوویە.

پشتی ئەو دگەهنە بەغدا، بشێوەیەکی بەربەڵاڤ بەڵاڤۆکێن شۆڕشێ ل بەغدا بەڵاڤ دکەن، پاشی شەھید عبدالرحمن ل چەندین جھێن گرنگێن سیخوریێ یێن بەغدا (کەرەستێن تەقەمەنی) ددانیت و دپەقینیت، ڤان کریاران نە ھەر بتنێ ترس و لەرز ئێخستە دلێ دوژمنی، بەلکو پایتەختێ زۆلمێ ژی ژبنی هەژاند و خەو ل ڕەشەکێن ڕژێمێ حەرامکر.

ئێدی رژێمێ باوەر نەدکر کو ئەڤە کارێ ڕێکخستنەکێ یە، بەلکی وان گۆمان دکر کو ئەڤە کارێ دەزگایێ هەوالگیریا دەولەتەکا مەزنە. ل سەر ڤێ چەندێ ژی تارق عەزیزێ مەزنە بەرپرسێ بەعسیا د داخویانیەکێ دا دبێژیت: ئەم گۆمان دکەین ئەڤە کارێ دەزگایێن سیخوریێن هندەک دەولەتێن بهێزن ب تایبەت ساڤاکا ئیرانێ و مۆسادا ئیسرائیلی!!

ژ بۆ ئاشکرا کرنا ئەنجامدەرێن ڤان کریاران دوژمن باژێڕێ بەغدا دکەتە سەربازگەھەکا لەشکەری، ل ھەر کۆلانەکا بەغدا ڕەشەکێن خوە بەڵاڤ دکەت و چاڤدێریەکا ھمبز دئێخیتە سەر ھەمی دەڤەران.

شەھید عبدالرحمن بخۆ دانابوو کو ڕۆژەکێ ئەو دێ دڕیا دۆزا کوردستانێ دا هێتە شەهیدکرن، لەوما وی بەردەوام دگۆتە خویشکا خوە فەوزیێ کو ئەو دێ ھەر ھێتە گرتن و شەھیدکرن، لێ خەما وی ئەو نینە، چونکی تنێ کەڤچکەکێ خوینێ یە ئەو دێ گۆری کورد و کوردستانێ کەت بەلێ خەما وی یا مەزن خویشکا وی فەوزیا یا بتنێ و بێ خودان بوو، چنکی وی نەدزانی کا دێ چارەنڤیسێ وێ پشتی وی بیتە چ؟

رۆژا ١٩٧٨⁄٨⁄٢١ شەھیدێ نەمر خویشکا خوە فەوزیایێ دھنێریتە بازاری، دا کو بتنێ بمینیتە ل مال و هندەک (کەرەستێن تەقەمەنی) یێن دی ئامادەبکەت بۆ کریارەکا دی ل دژی دەزگایێن زۆلمێ یێن ڕژێمێ. لێ د وی دەمی دا هەڤالێن وی ئاگەهداریێ ددەنێ کو هێزێن ئەمنا رژێمێ خانیێ وانێ دۆرپێچکری، لۆما شەهید عبدالرحمن بۆمبەکێ ژ وان بخوە دپەقینیت دا کو ب ساخی نەکەڤیتە دەستێ زەبانیێن ئەمنا داگیرکەران و ڤی شێوەی گیانێ خوە گۆری کوردستانێ دکەت.

پشتی ڤێ پەقینێ ئەمنا ڕژێمێ دەڤەرێ ھەمیێ دوورپێچ دکەت و ھەر کەسێ د وی خانیڤە دگرن و چاڤەڕێی ھاتنا فەوزیایێ ژی دکەن. پشتی فەوزیا دگەھیتە مال، ئێکسەر وێ ژی دگرن و چاڤێن وێ گرێددەن و دەستێن وێ کەلامچە دکەن و ڕاست دبەنە ئاسایشا گشتی (الأمن العامە). ئەڤ کەسێن خوارێ ژی دھێنە گرتن: مەلا عبدالواحد ڕەشاڤەیی، شەهید عسمەت حەمدی (برایێ شەهید عبدالرحمن), محەمەد بامەڕنی، ئەحمەد حسێن سەرگەلی، ئەنوەر قومری، إحسان إسماعیل تیلەری، عندۆ هێسی، عبدالعزیز اسلام شیڤی، محەمەد عەلی حاجی ابراهيم سگێری، وەیسی بامەرنی، سبحی محەمەد سگێری، سەلاح ئەحمەد ژیرکی و د. محەمەد بهاءالدین سپینداری.

چ جورێن ئیشکەنجێ نەمان ڕەشەکێن ڕژێمێ ل ھەمبەر فەوزیا یێ و هەڤالێن وی بکارنەئیناین، ژ لێدانا جەستەیی، ھەلاویستن، فەڵاقەدان، سۆتنا لەشی، لێ ڤێ شێرەژنێ ل دویف داخواز و شیرەتا برایێ خوەیێ شەھید دانپێدان نە ل سەر خوە و نەژی ل سەر کەسێ نەکر و ھێشتا ژی ئەو نزانیت کو برایێ وێ یێ شەھید بووی، لەوما داخوازا وێ یا ھەردەم دیتنا برایێ وێ عبدالرحمن یە. فەوزیا ژ ئەگەرێ ئەشکەنجەیا هۆڤانە بێهۆش دبیت و وێ دبەنە خەستێ و پاشی دکەڤیتە گرەڤا برسی بوونێ و دکەڤیتە بەر مرنێ، پشتی ھینگێ تازە تەرمێ برایێ وێ نیشا ددەن.

پشتی سێ مەهێن ئیشکەنجەدانێ وێ ددەنە دادگەھا بناڤێ دادگەها شۆڕشێ، ھەر چەندە فەوزیایێ چ دانپێدانان ل سەر خوە نەکربوون، لێ دادگەھا ڕژێمێ حوکمێ سێدارەدانێ بۆ دڤەبڕیت، لێ ژ بەرکو ژیێێ وێ دبن ١٨ سالیێ دا بوو حوکمێ سێدارەدانێ بۆ ھەتا ھەتایێ ( موئەبەد) دھێت گوھاڕتن.

د هەمان دەم دا عبدالعزیز اسلام شیڤی ب ئەشکەنجێ تێتە شەهیدکرن و (محەممەد بامەرنی، ئەحمەد حسێن سەرگەلی، عندۆ هێسی و إحسان إسماعیل تیلەری), ب سێدارەدانێ تێنە حوکمکردن و وان هەر چارا سێدارەددەن. ئەنوەر قومری ژی ب زیندنا هەتا هەتایێ (مؤبد) تێتە سزادان و محەمەد عەلی حاجی ابراهيم سگێری، شەهید عسمەت حەمدی، مەلا عبدالوحید رەشاڤەیی، وەیسی بامەرنی، سبحی محەممەد سگێری، سەلاح ئەحمەد ژیرکی و د. محەمەد بهاءالدين پشتی شەش مەهێن ئەشکەنجەیەکا زۆر تێنە ئازادکرن.

فەوزیایێ ژی دهنێرنە زیندانا (رەشادی) یا ئافرەتان. سێ ئافرەتێن دی یێن کورد دگەل فەوزیایێ د ھەمان زیندانێ دا هەبوون، کو خەلکێ کۆیێ، کەرکۆکێ و چەمچەماڵ بوون، ناڤێ دووا ژ وان عەیشان بوو، یا دی ژی پەخشان بوو.

فەوزیا ژبەر شەهید بوونا برایێ خوە و زۆلما ل سەر وێ گەلەک پەریشان دبیت و دزیندانێ دا ژی دا مینا تاوانبارەکا مەترسیدار سەرەدەریێ دگەل دھێتەکرن و نازناڤێ (ام القنبله) ددانەسەر.

پشتی ساڵەکا زیندان و ئەشکەنجێ، ل ساڵا ١٩٧٩ ئەو ب بەر ( لێبوورینەکا گشتی) دکەڤیت و دھێتە ئازادکرن.

لێ ژنێن زیندانیێن عەرەب ئەوێن ل سەر بێڕەوشتیێ ھاتینە گرتن، خۆپێشاندان د زیندانێ ڤە ل دژی ئازادکرنا وێ ئەنجامدان و دروشمێ (ام القنبلة) نابیت بھێتە ئازادکرن بلندکرن، لێ ئەو هاتە ئازادکرن و زڤریەڤە ناڤ مرۆڤێن خوە.

لێ خەمێن ڤێ شێرە ژنێ ب دوماھی ناھێن، ژ دەستدانا عبدالرحمن یێ جانەمەرگ بەس نەبوو. برایێ وێ عسمەت ژی ل ساڵا 1984 ب بۆمبێن فڕووکێن دوژمنێ ل چیایێ قولنگی شەھید دبیت و ٧ زارۆکان ل پاش خوە دھێلیت و بخودانکرن و پەروەردەکرنا وان زاڕۆکان ژی دبیتە بارێ فەوزیایێ.

فەوزیا نوکە دایکا کچەکێ وچوار کوڕایە، لێ ژ ئەنجامێ وێ ئەشکەنجا ل سەر دەستێ دوژمنی دیتی گەلەک ئێش و نەخۆشیان لێ ھەوداینە و نشتەرگەریا بڕبڕا پشتێ بۆ ھاتیە ئەنجامدان و پشتا وێ ب ١٢ بورغیان ھاتیە گرێدان.

فەوزیا خان ئەڤ پێشمەرگا ووندا و زاڕۆکێن خوە نوکە ل دهۆکێ دژین.